Kiedy powstaje obowiązek podatkowy w podatku od nieruchomości?

Zasady ustalania momentu powstania obowiązku podatkowegow podatku od nieruchomości

Obowiązek podatkowy w podatku od nieruchomości powstaje, co do zasady, od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym powstały okoliczności uzasadniające powstanie tego obowiązku.

Jeśli jednak okolicznością, od której jest uzależniony obowiązek podatkowy, jest istnienie budowli albo budynku lub ich części, obowiązek podatkowy powstaje z dniem 1 stycznia roku następującego po roku, w którym budowa została zakończona albo w którym rozpoczęto użytkowanie budowli albo budynku lub ich części przed ichostatecznym wykończeniem. 

W ww. art. 6 ust. 2 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych ustawodawca celowo zawarł regulację, która wpisuje się w ramy autonomii prawa podatkowego, a tym samym przy wykładni wyrażeń tego przepisu nie należy posiłkować się wykładnią systemową zewnętrzną. 

Zakresy znaczeniowe przesłanek powstania obowiązku podatkowego w postaci "zakończenia budowy" i "rozpoczęcia użytkowania budowli" mają charakter rozłączny. Rozpoczęcie użytkowania budowli staje się, z woli ustawodawcy, przesłanką powstania obowiązku podatkowego tylko wówczas, gdy następuje przed zakończeniem budowy. Jeżeli zaś zakończenie budowy wyprzedza rozpoczęcie użytkowania budowli, to obowiązek podatkowy powstaje 1 stycznia roku następującego po zakończeniu budowy, a nie roku następującego po rozpoczęciu użytkowania nowej budowli. 

Jak przyjęto w orzecznictwie, przesłankę zakończenia budowy należy utożsamiać z przesłanką spełnienia warunków upoważniających do złożenia zawiadomienia o zakończeniu budowy (nie zaś samo złożenie wniosku) czy spełnienia warunków upoważniających do złożenia wniosku o uzyskanie pozwolenia na użytkowanie budynku (nie ze złożeniem takiego wniosku). Spełnienie wszystkich warunków wymaganych dla skutecznego złożenia zawiadomienia o zakończeniu budowy obiektu budowlanego lub wniosku o udzielenie pozwolenia na użytkowanie, zatem uznawane jest za tożsame z chwilą, w której została zakończona budowa budowli albo budynku lub ich części, o której stanowi art. 6 ust. 2 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych.

Rozpoczęcie użytkowania budynku jeszcze niewykończonego ostatecznie powoduje konieczność zapłacenia podatku, od początku następnego roku, ustalanego od całego budynku. Obowiązek ten dotyczy również części, która nie została wykończona czy przekazana do użytkowania. Oczywiste, w przypadku rozpoczęcia użytkowania części budynku albo budowli możliwe jest opodatkowanie całości tylko w sytuacji, gdy istnieje reszta przedmiotu opodatkowania. Nie ma znaczenia, z uwagi na obowiązek płacenia podatku, okoliczność, że w budynku trwają jeszcze wykończeniowe prace budowlane, że budynek nie został w całości oddany do użytkowania. Kto więc użytkuje budynek bez pozwolenia na użytkowanie, ten zapłaci nie tylko sankcję administracyjną, ale też podatek od nieruchomości. Zasada, że rozpoczęcie użytkowania części budynku powoduje powstanie obowiązku podatkowego w stosunku do całego budynku, wynika wprost z regulacji zawartej w art. 6 ust. 2 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych. Rozpoczęcie użytkowania części budynku powoduje powstanie obowiązku podatkowego w stosunku do całego budynku.

Dziennik budowy nie spełnia cech dokumentu urzędowego w rozumieniu art. 194 § 1 Ordynacji podatkowej, gdyż to co zostało w nim stwierdzone nie zostało sporządzone przez organy władzy publicznej.

Co jeśli obowiązek podatkowy powstał lub wygasł w ciągu roku?

Obowiązek podatkowy wygasa z upływem miesiąca, w którym ustały okoliczności uzasadniające ten obowiązek.

Jeżeli obowiązek podatkowy powstał lub wygasł w ciągu roku, to podatek za ten rokustala się proporcjonalnie do liczby miesięcy, w których istniał obowiązek.

Ponadto, jeżeli w trakcie roku podatkowego zaistniało zdarzenie mające wpływ na wysokość opodatkowaniaw tym roku, a w szczególności zmiana sposobu wykorzystywania przedmiotu opodatkowania lub jego części, to podatek ulega obniżeniu lub podwyższeniu, poczynając od pierwszego dnia miesiąca następującego pomiesiącu, w którym nastąpiło to zdarzenie. 

Pojęcie "zdarzenia", o którym mowa, może objąć swym zakresem chwilę ujawnienia zmian powierzchni gruntu w ewidencji (w sytuacji, gdy ani strona, ani organ podatkowy nie posiadały wcześniej wiedzy na temat istniejących w tym zakresie rozbieżnościach), bądź też chwilę faktycznego ujawnienia takiej zmiany stanowiącej podstawę do dokonania zmiany wpisu w ewidencji (w przypadku, gdy organ podatkowy z urzędu lub na podstawie informacji udzielonych przez stronę powziął wiadomość dotyczącą nieprawidłowości w zapisach danych w ewidencji gruntów i budynków).

Podstawa prawna:

• ustawa z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (t.j. Dz.U. z 2017 r., poz. 1785).

A.J.
Zespół e-prawnik.pl