Kto może prowadzić kantor wymiany walut?

Poprzez działalność kantorową w rozumieniu ustawy z dnia 27 lipca 2002 r. Prawo dewizowe rozumie się działalność gospodarczą prowadzoną na podstawie zezwolenia, polegającą na kupnie i sprzedaży wartości dewizowych oraz pośrednictwie w ich zakupie i sprzedaży. Z definicji tej wynika kilka znamiennych wniosków, z których najistotniejszym jest konieczność uzyskania zezwolenia na prowadzenie kantoru. Kto więc może i na jakich zasadach prowadzić działalność kantorową?

Kto może ubiegać się o wpisanie do rejestru działalności kantorowej?

Generalnie należy uznać, że działalność kantorową może prowadzić każdy podmiot, który zostanie wpisany do rejestru działalności kantorowej. Mając na względzie bezpieczeństwo rozliczeń pieniężnych, wpisana do rejestru może być tylko osoba, która nie została prawomocnie skazana za przestępstwo skarbowe albo za przestępstwo popełnione w celu osiągnięcia korzyści majątkowej lub osobistej. Do rejestru działalności kantorowej może być również wpisana osoba prawna oraz spółka nie mająca osobowości prawnej, w której żaden członek władz (zarządu, rady nadzorczej) lub wspólnik nie został skazany za takie przestępstwo.

Z uwagi jednak na niebezpieczeństwo nadużyć, a także niebezpieczeństwo związane z możliwością wprowadzania do obrotu środków pieniężnych uzyskanych z nielegalnych źródeł (tzw. prania brudnych pieniędzy), przepisy prawa wprowadzają szczególne wymogi wobec osób, które mają bezpośrednio wykonywać czynności związane z działalnością kantorową. Osoba, która będzie bezpośrednio wykonywać działalność kantorową musi wykazać się szczególnym przygotowaniem do prowadzenia takiej działalności. Za fachowe przygotowanie do prowadzenia działalności gospodarczej w tym zakresie prawo dewizowe uznaje:

• ukończenie kursu obejmującego prawne i praktyczne zagadnienia związane z prowadzeniem działalności kantorowej, udokumentowane świadectwem jego ukończenia, lub
• pracę w banku w okresie co najmniej rocznym, na stanowisku związanym bezpośrednio z obsługą transakcji walutowych, udokumentowaną świadectwem pracy oraz znajomość przepisów ustawy regulujących działalność kantorową, potwierdzoną złożonym oświadczeniem.

Należy przy tym zauważyć, że o ile w przypadku fachowego przygotowania w postaci ukończenia kursu lub pracy w banku należy legitymować się odpowiednim dokumentem, to wykazanie znajomości przepisów prawa regulujących działalność kantorową następuje tylko na podstawie oświadczenia. Należy oczywiście zaznaczyć, że legitymowanie się ukończeniem specjalnego kursu nie wymaga dodatkowo poświadczenia co najmniej rocznej pracy w banku na określonym stanowisku i złożenia oświadczenia o znajomości przepisów prawa regulujących prowadzenie działalności kantorowej (wystarczy, że osoba prowadząca działalność kantorową spełni tylko jeden z wymienionych wyżej warunków).

Kiedy można rozpocząć prowadzenie działalności kantorowej?

Przedsiębiorca zamierzający wykonywać działalność kantorową może rozpocząć wykonywanie tej działalności, jeżeli spełnia stawiane prawem wymagania oraz zostanie wpisany do rejestru działalności kantorowej.

Wniosek o wpis do rejestru działalności kantorowej.

Rejestr działalności kantorowej prowadzony jest przez Prezesa Narodowego Banku Polskiego. W celu uzyskania wpisu do rejestru, po pierwsze należy złożyć wniosek, który powinien zawierać:

1. firmę przedsiębiorcy oraz jego siedzibę i adres albo adres zamieszkania;
2. numer w rejestrze przedsiębiorców albo ewidencji działalności gospodarczej;
3. numer identyfikacji podatkowej (NIP), o ile przedsiębiorca taki numer posiada;
4. siedziby oraz adresy jednostek, w których będzie wykonywana działalność kantorowa;
5. oznaczenie zakresu działalności kantorowej wykonywanej przez przedsiębiorcę w poszczególnych jednostkach;
6. podpis przedsiębiorcy oraz oznaczenie daty i miejsca składania wniosku.

Ponadto do wniosku przedsiębiorca obowiązany jest dołączyć pisemne oświadczenie o następującej treści:

"Oświadczam, że:
1) dane zawarte we wniosku o wpis do rejestru są kompletne i zgodne z prawdą;
2) znane mi są i spełniam szczególne warunki wykonywania działalności kantorowej określone w rozdziale 4 ustawy z dnia 27 lipca 2002 r.

- Prawo dewizowe.

Oświadczam także, że posiadam aktualne zaświadczenia o niekaralności i dokumenty potwierdzające kwalifikacje wymagane przepisami ustawy, o której mowa w pkt 2.".

Oświadczenie powinno również zawierać:

1. firmę przedsiębiorcy oraz jego siedzibę i adres albo adres zamieszkania;
2. oznaczenie miejsca i datę złożenia oświadczenia;
3. podpis osoby uprawnionej do reprezentowania przedsiębiorcy ze wskazaniem imienia i nazwiska oraz pełnionej funkcji.

Organ prowadzący rejestr, jest obowiązany dokonać wpisu przedsiębiorcy do rejestru w terminie 7 dni od dnia wpływu wniosku do organu wraz z oświadczeniem. Jeżeli organ nie dokona wpisu do rejestru w przewidzianym terminie, a od dnia wpływu wniosku do organu organu upłynęło 14 dni, przedsiębiorca może rozpocząć działalność po uprzednim zawiadomieniu o tym na piśmie organu, który nie dokonał wpisu.
Jeżeli jednak organ przed upływem 7 dni od dnia otrzymania wniosku, wezwie przedsiębiorcę do uzupełnienia wniosku, termin o którym mowa powyżej biegnie dopiero od dnia uzupełnienia wniosku.

Do wniosku należy dołączyć także świadectwo ukończenia kursu albo świadectwo pracy i oświadczenie o znajomości przepisów prawnych regulujących prowadzenie działalności kantorowej.

Przed wydaniem zezwolenia na prowadzenie działalności kantorowej Prezes NBP może dokonać kontrolnego sprawdzenia faktów podanych we wniosku o udzielenie zezwolenia w celu stwierdzenia, czy przedsiębiorca spełnia warunki prowadzenia działalności kantorowej.

Czy organ prowadzący rejestr może odmówić wpisu do rejestru działalności kantorowej?

Organ prowadzący rejestr działalności regulowanej, w drodze decyzji, odmawia wpisu przedsiębiorcy do rejestru, w przypadku gdy:

1. wydano prawomocne orzeczenie zakazujące przedsiębiorcy wykonywania działalności gospodarczej objętej wpisem;
2. przedsiębiorcę wykreślono z rejestru działalności kantorowej z powodu złożenia oświadczenia o spełnianiu warunków do wykonywania działalności kantorowej niezgodnego z prawdą, w okresie 3 lat poprzedzających złożenie wniosku.

Zawieszenie wykonywania działalności kantorowej

Przedsiębiorca może z ważnych przyczyn zawiesić wykonywanie działalności kantorowej, zawiadamiając o tym organ prowadzący rejestr. O zawieszeniu wykonywania działalności kantorowej oraz o wznowieniu jej wykonywania przedsiębiorca jest obowiązany zawiadomić pisemnie organ prowadzący rejestr, w terminie 7 dni licząc od dnia zawieszenia lub wznowienia wykonywania działalności kantorowej.

Obowiązki podmiotu prowadzącego działalność kantorową

Podmiot, który został wpisany do rejestru działalności kantorowej, zobowiązany jest do przestrzegania określonych warunków, a także przestrzegania przepisów prawa dewizowego. Nadto, podmiot ten obowiązany jest zapewnić:

• prowadzenie w sposób trwały i ciągły ewidencji wszystkich operacji, powodujących zmianę stanu wartości dewizowych i waluty polskiej,
• prowadzenie, w godzinach działalności kantoru, ciągłego kupna i sprzedaży wartości dewizowych, będących przedmiotem obrotu,
• wydawanie dowodów kupna i sprzedaży, imiennych lub na okaziciela, przy każdej transakcji kupna lub sprzedaży wartości dewizowych, będących przedmiotem obrotu.
• lokal i jego wyposażenie spełniające warunki techniczne i organizacyjne niezbędne do bezpiecznego i prawidłowego wykonywania czynności bezpośrednio związanych z działalnością kantorową.

Podmiot posiadający zezwolenie na prowadzenie działalności dewizowej oraz osoba bezpośrednio wykonująca czynności określone w tym zezwoleniu zobowiązani są do corocznego uzyskiwania zaświadczenia o niekaralności.

Pamiętaj, że:

• działalność kantorowa jest działalnością regulowaną w rozumieniu przepisów ustawy o swobodzie działalności gospodarczej.
• wpis do rejestru działalności kantorowej podlega opłacie skarbowej,
• Rejestr działalności kantorowej prowadzony jest przez Prezesa Narodowego Banku Polskiego.
• Jeżeli organ nie dokona wpisu do rejestru w przewidzianym terminie, a od dnia wpływu wniosku do organu organu upłynęło 14 dni, przedsiębiorca może rozpocząć działalność po uprzednim zawiadomieniu o tym na piśmie organu, który nie dokonał wpisu, chyba że w przewidzianym terminie organ wezwie do uzupełnienia wniosku.
• przedsiębiorca, który zaprzestał prowadzenia działalności kantorowej obowiązany jest złożyć wniosek o wykreślenie z rejestru działalności kantorowej w terminie 7 dni od dnia zaprzestania prowadzenia działalności kantorowej.
• przedsiębiorca jest obowiązany przechowywać wszelkie dokumenty niezbędne do wykazania spełniania warunków wymaganych do wykonywania działalności kantorowej.
• wartości dewizowe to zagraniczne środki płatnicze oraz złoto dewizowe i platyna dewizowa,
• podmiot prowadzący działalność dewizową obowiązany jest informować Generalnego Inspektora Informacji Finansowej o każdej transakcji, której wartość przekracza równowartość 10 000 euro,
• wartość kupna lub sprzedaży zagranicznych środków płatniczych nie może przekroczyć w ramach jednej umowy równowartości 20 000 euro.

Podstawa prawna:

• ustawa z dnia 27 lipca 2002 roku Prawo dewizowe (Dz. U. 2002 r., Nr 141, poz. 1178 ze zmianami),
• ustawa z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. 2004 r., Nr 173, poz. 1807).

Michał Włodarczyk

Radca Prawny

Zajmuje się sprawami osób fizycznych jak również przedsiębiorców. Posiada rozległe doświadczenie w poradnictwie w sprawach życiowych osób fizycznych jak również profesjonalnych problemów prawnych przedsiębiorców. Bazując na swoim doświadczeniu skutecznie doradza w sprawach osób fizycznych jak i przedsiębiorców zawsze dbając o praktyczną stronę problemów prawnych z jakimi zwracają się do niego jego klienci.