System kredytów studenckich

Od 1 stycznia 2019 r. funkcjonuje nowy system kredytów studenckich. Zmiany wynikają z wejścia w życie ustawy z dnia 20 lipca 2018 r. – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce oraz rozporządzenia Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 20 grudnia 2018 r. w sprawie kredytów studenckich.

Co nowego w kredytach studenckich (doktoranckich)?

Nowy system kredytów studenckich przewiduje – podobnie jak dotychczas – udzielanie kredytu na okres studiów i rozpoczęcie jego spłaty dwa lata po ukończeniu studiów na dogodnych warunkach przy maksymalnie niskiej wysokości oprocentowania.

O kredyt będą mogli ubiegać się zarówno studenci, jak i doktoranci w szkołach doktorskich. Do czasu zakończenia kształcenia na studiach doktoranckich rozpoczętych przed rokiem akademickim 2019/2020 (tj. do 2023 r.) uczestnicy tych studiów zachowują prawo do ubiegania się o kredyt.

Najważniejsze zmiany w zakresie udzielania kredytów studenckich:

• zwiększono do 30 lat granicę wieku, do którego student może otrzymać kredyt;
  w przypadku doktorantów będzie to 35 lat; dotychczas kredyt mógł otrzymać student lub doktorant, który rozpoczął studia wyższe przed ukończeniem 25 roku życia;
• do systemu kredytów studenckich zostały włączone spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe, które wraz z bankami komercyjnymi, będą udzielały kredytów studenckich;
• wprowadzono zasadę, że o kredyt studencki można ubiegać się w dowolnym okresie studiów albo kształcenia w szkole doktorskiej, a wniosek jest rozpatrywany w ciągu 30 dni od daty jego złożenia; dotychczas wnioski można było składać w terminie od 15 lipca do 20 października, a wniosek był rozpatrywany do 31 grudnia;
• umożliwiono składanie wniosku o kredyt studencki również za pośrednictwem systemu bankowości elektronicznej instytucji kredytującej, a nie jak dotychczas  wyłącznie w formie papierowej;
• wprowadzono sposób obliczania dochodu na osobę w rodzinie wnioskodawcy analogiczny do sposobu obowiązującego przy ubieganiu się o stypendium socjalne w uczelni; według dotychczasowych przepisów sposób liczenia dochodu w przypadku kredytów studenckich różnił się od tego stosowanego w przypadku stypendium socjalnego; 
• zwiększono elastyczność procedury udzielania kredytów – niektóre kwestie związane z udzielaniem kredytu np. sposób aneksowania umowy czy sposób ustalenia rozpoczęcia spłaty, będą uregulowane bezpośrednio w umowie kredytowej; dotychczas przepisy określały procedury wypłaty i spłaty kredytu.

Wszystkie umowy zawarte do końca 2018 r. zachowują moc i od 1 stycznia 2019 r. będą do nich stosowane przepisy nowej ustawy – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce.

Kredyt studencki od 1 stycznia 2019 r.

Osoby uprawnione do kredytu

Kredyt studencki może otrzymać:

• student, który nie ukończył 30 roku życia,
• doktorant, który nie ukończył 35 roku życia.

Wniosek o kredyt może złożyć także osoba ubiegająca się o przyjęcie na studia albo do szkoły doktorskiej, z tym że wówczas musi przed podpisaniem umowy kredytowej przedłożyć w instytucji kredytującej zaświadczenie potwierdzające, że jest odpowiednio studentem lub doktorantem.

Składanie wniosków o kredyt

O kredyt można ubiegać się przez cały rok.

Wnioski są rozpatrywane w ciągu 30 dni od daty złożenia wniosku, z tym że w przypadku wniosków złożonych do dnia 28 lutego 2019 r. podpisanie umowy kredytowej – z uwagi na konieczność dostosowania systemów instytucji kredytujących do nowych przepisów – nastąpi do dnia 30 kwietnia 2019 r.

Wniosek o udzielenie kredytu można składać w formie papierowej lub za pośrednictwem systemu teleinformatycznego w następujących instytucjach:

• PKO Bank Polski S.A.,
• Bank PEKAO S.A.,
• Bank Polskiej Spółdzielczości S.A. (wraz ze zrzeszonymi bankami spółdzielczymi),
• SGB-Bank S.A. (wraz ze zrzeszonymi bankami spółdzielczymi).

Do wniosku o udzielenie kredytu dołącza się:

• oświadczenie o wysokości dochodów i liczbie członków rodziny wnioskodawcy za poprzedni rok,
• zaświadczenie szkoły wyższej potwierdzające, że wnioskodawca jest studentem, doktorantem albo dokument potwierdzający udział w rekrutacji na studia albo do szkoły doktorskiej,
• dokumenty wymagane przez instytucję kredytującą dla celów oceny zdolności kredytowej i zabezpieczenia spłat kredytu.

We wniosku należy wskazać jedną z dostępnych kwot kredytu. Miesięczna transza kredytu studenckiego może wynosić 400, 600, 800 lub 1000 zł.

Zawarcie umowy

Podstawowym warunkiem zawarcia umowy kredytu jest spełnienie kryterium dochodowego. W roku akademickim 2018/2019 maksymalny dochód na osobę w rodzinie uprawniający do otrzymania kredytu został ustalony w wysokości 2.500 zł (kwota netto).

Okres i warunki wypłacania kredytu

Kredyt studencki może być wypłacany studentom przez okres 6 lat, a w przypadku doktorantów – przez okres 4 lat. Transze kredytu wypłacane są przez okres 10 miesięcy w roku akademickim.

Szczegółowe warunki wypłaty i spłaty kredytu określi umowa, która będzie zawierać m.in.:

• okres, na jaki instytucja kredytująca udzieliła kredytu studenckiego,
• datę rozpoczęcia wypłaty transz,
• sposób weryfikacji przez instytucję kredytującą posiadania statusu studenta albo doktoranta,
• sposób ustalenia przez instytucję kredytującą harmonogramu spłaty,
• wysokość odsetek od kredytu studenckiego.

Poręczenia spłaty kredytu

W przypadku braku możliwości sprostania wymogom banków w zakresie zabezpieczenia spłaty kredytu, przy ubieganiu się o kredyt student może się starać o poręczenie Banku Gospodarstwa Krajowego oraz o poręczenie Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa.

W roku akademickim 2018/2019 Bank Gospodarstwa Krajowego może poręczyć kredyt w wysokości:

• 100% wykorzystanej kwoty kredytu (bez odsetek oraz innych kosztów związanych z udzielonym kredytem) dla studentów, którzy zostali pozbawieni całkowicie opieki rodzicielskiej lub jako pozbawieni częściowo lub całkowicie opieki rodzicielskiej umieszczeni byli w rodzinie zastępczej, placówce opiekuńczo-wychowawczej rodzinnej, socjalizacyjnej albo resocjalizacyjnej, z wyłączeniem placówek resocjalizacyjnych prowadzących działalność w formie całodobowej, turnusowej lub okresowej – bez względu na dochód, nieprzekraczający jednak kwoty dochodu ogłoszonej przez ministra właściwego do spraw szkolnictwa wyższego, uprawniającej do otrzymania kredytu w danym roku akademickim,
• 100% wykorzystanej kwoty kredytu (bez odsetek oraz innych kosztów związanych z udzielonym kredytem) dla studentów, których dochód na osobę w rodzinie nie przekracza kwoty 1500 zł,
• 90% wykorzystanej kwoty kredytu (bez odsetek oraz innych kosztów związanych z udzielonym kredytem) dla studentów, których dochód na osobę w rodzinie nie przekracza kwoty 2000 zł.

Szczegółowych informacji na temat ww. poręczeń udzielają wszystkie instytucje kredytujące.

O poręczenie Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa mogą ubiegać się studenci zamieszkujący na obszarze wiejskim. Agencja może poręczać do 80% lub do 100% wykorzystanej kwoty kredytu w zależności od wysokości dochodu na osobę w rodzinie studenta. Poręczenie Agencji w wysokości 100% mogą uzyskać studenci, których dochód na osobę w rodzinie, ustalony zgodnie z zasadami określonymi w przepisach o pożyczkach i kredytach studenckich, nie przekracza 1000 zł. O poręczenia Agencji można ubiegać się w Banku Polskiej Spółdzielczości S.A. oraz w SGB-Banku S.A.

Okres i warunki spłaty kredytu

Spłata kredytu studenckiego jest dokonywana w równych miesięcznych ratach i rozpoczyna się po upływie 2 lat od ukończenia studiów. Liczba rat stanowi dwukrotność liczby wypłaconych transz kredytu studenckiego.

W okresie pobierania transz kredytu oraz w trakcie okresu karencji odsetki od kredytu są spłacane w całości przez budżet państwa.

W okresie spłaty rat kredytu wysokość oprocentowania spłacanego przez kredytobiorcę wynosi 0,5 stopy redyskontowej Narodowego Banku Polskiego. Stopa ta wynosi obecnie 1,75% (styczeń 2019 r.). Pozostałą część odsetek pokrywa budżet państwa.

Zmniejszenie raty spłaty kredytu i zawieszenie spłaty

Wysokość miesięcznej raty może być zmniejszona do 20% średniego miesięcznego dochodu kredytobiorcy. Na wniosek kredytobiorcy w przypadku trudnej sytuacji życiowej spłata kredytu studenckiego wraz z odsetkami może być zawieszona na okres nie dłuższy niż 12 miesięcy.

Umorzenie spłaty kredytu

Na wniosek kredytobiorcy kredyt studencki może zostać umorzony przez instytucję kredytującą:

• w 50% – w przypadku gdy kredytobiorca ukończył studia albo kształcenie w szkole doktorskiej w grupie do 1%,
• w 35% – w przypadku gdy kredytobiorca ukończył studia albo kształcenie w szkole doktorskiej w grupie od 1,01% do 5%,
• w 20% – w przypadku gdy kredytobiorca ukończył studia albo kształcenie w szkole doktorskiej w grupie od 5,01% do 10%,

– najlepszych absolwentów studiów pierwszego stopnia albo studiów drugiego stopnia, albo jednolitych studiów magisterskich, albo szkół doktorskich, w danym roku akademickim.

Wniosek w tej sprawie należy złożyć w instytucji kredytującej wraz z zaświadczeniem potwierdzającym znalezienie się kredytobiorcy w określonej grupie najlepszych absolwentów odpowiednio studiów albo szkół doktorskich.

Kredyt może być również umorzony częściowo lub w całości w przypadku szczególnie trudnej sytuacji życiowej kredytobiorcy lub trwałej utraty przez kredytobiorcę zdolności do spłaty zobowiązań. Umorzeń dokonuje minister właściwy do spraw szkolnictwa wyższego na wniosek kredytobiorcy.

Zob. też: Zasady umarzania kredytów studenckich

Podstawa prawna:

• ustawa z dnia 20 lipca 2018 r. – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce (Dz.U. poz. 1668, 2024 i 2245); 
• rozporządzenia Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 20 grudnia 2018 r. w sprawie kredytów studenckich (Dz. U. poz. 2468).

A.J.
Zespół e-prawnik.pl