Ruszyły specjalistyczne sądy chroniące własność intelektualną

Dziś (1 lipca 2020 r.) weszła w życie przygotowana w Ministerstwie Sprawiedliwości nowelizacja Kodeksu postępowania cywilnego, która wprowadza wyspecjalizowane sądy ds. ochrony własności intelektualnej.

Nowe sądy

Specjalne wydziały zostały utworzone w Sądach Okręgowych w Warszawie, Gdańsku, Lublinie, Poznaniu i Katowicach. W drugiej instancji orzekać będą Sądy Apelacyjne w Warszawie i Poznaniu.

Ustawa z 13 lutego 2020 r. o zmianie ustawy - Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw, która od dziś obowiązuje, to odpowiedź na formułowane od lat postulaty twórców, wynalazców, właścicieli znaków towarowych oraz wzorów przemysłowych, przedsiębiorców, a także przedstawicieli organizacji zbiorowego zarządzania prawami autorskimi i prawników – praktyków, dotyczące wprowadzenia takich wyspecjalizowanych sądów, które rozstrzygałyby sprawy dotyczące własności intelektualnej. Liczba takich spraw z roku na rok rośnie.

Szybsze postępowania

Nowe przepisy mają przyczynić się do skrócenia czasu postępowania. Wprowadzają w sprawach z dziedziny ochrony własności intelektualnej przymus reprezentowania strony przez zawodowego pełnomocnika (adwokata, radcę prawnego lub rzecznika patentowego), z wyjątkiem spraw, w których wartość przedmiotu sporu nie przekracza 20 000 złotych oraz spraw, w których sąd zwolnił strony ze wskazanego obowiązku.

Sądy ds. ochrony własności intelektualnej zajmą się sprawami z zakresu prawa autorskiego i praw pokrewnych, praw własności przemysłowej, a także sprawami związanymi ze zwalczaniem nieuczciwej konkurencji oraz pewnymi kategoriami spraw o ochronę dóbr osobistych. Chodzi np. o bezprawne wykorzystywanie praw autorskich i znaków towarowych, kopiowanie produktów, nieuprawnione korzystanie z cudzych wynalazków, a także o przypadki związane z wykorzystaniem dobra osobistego w celach reklamowych i promocyjnych lub naruszeniem dobra osobistego w związku z działalnością naukową i wynalazczą.

Ochrona konkurencji

Ministerstwo przygotowało tę nowelizację, doceniając znaczenie takich spraw dla rozwoju gospodarczego kraju, dbając o ochronę innowacyjności oraz konkurencji. Ponieważ zwykle są to zagadnienia skomplikowanie pod względem prawnym, ich rozpoznawanie zostanie powierzone wyspecjalizowanym jednostkom. Tego rodzaju rozwiązania z powodzeniem funkcjonują już m.in. w Niemczech, Szwajcarii, Portugalii czy Wielkiej Brytanii.

Wprowadzenie do polskiego wymiaru sprawiedliwości sądów wyspecjalizowanych w zakresie spraw dotyczących własności intelektualnej

Ustawa przewiduje stworzenie w ramach sądownictwa powszechnego odrębnych jednostek organizacyjnych, które miałyby się zajmować sprawami z zakresu prawa autorskiego i praw pokrewnych, własności przemysłowej oraz powiązanych z nimi spraw dotyczących nieuczciwej konkurencji.

Nowelizacja wprowadza zatem w ustawie z dnia 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego (dalej jako k.p.c.) zmiany dotyczące postępowania sądowego w sprawach własności intelektualnej.

Ustawa wprowadza określenie spraw własności intelektualnej, przewidując, iż sprawami takimi jest postępowanie w sprawach o ochronę praw autorskich i pokrewnych, o ochronę praw własności przemysłowej, o zapobieganie i zwalczanie nieuczciwej konkurencji, o ochronę dóbr osobistych w zakresie, w jakim dotyczą one wykorzystania dobra osobistego w celu indywidualizacji, reklamy lub promocji przedsiębiorcy, towarów lub usług, o ochronę dóbr osobistych w związku z działalnością naukową lub wynalazczą oraz o ochronę innych praw na dobrach niematerialnych. 

Nowelizacja przewiduje, że w postępowaniach w sprawach własności intelektualnej, w sprawach w których wartość przedmiotu sporu przekracza dwadzieścia tysięcy złotych, obowiązuje zastępstwo stron przez adwokatów, radców prawnych lub rzeczników patentowych. Ustawa stanowi przy tym, iż na wniosek strony lub z urzędu sąd może zwolnić stronę z obowiązkowego zastępstwa przez profesjonalnego pełnomocnika, w przypadku spraw o niższym stopniu zawiłości sprawy. Odnośnie do zasad działania profesjonalnych pełnomocników w postępowaniach cywilnych ustawa wprowadza rozszerzenie zakresu działania rzeczników patentowych jako pełnomocników, określając że rzecznicy patentowi mogą być pełnomocnikami we wszystkich sprawach własności intelektualnej, a nie jak dotychczas jedynie w sprawach własności przemysłowej.

Ustawa wprowadza w regulacjach k.p.c. osobny dział dotyczący postępowania w sprawach własności intelektualnej, wskazując, że sprawy w tym zakresie należą do właściwości sądów okręgowych. Natomiast w sprawach własności intelektualnej dotyczących programów komputerowych, wynalazków, wzorów użytkowych, topografii układów scalonych, odmian roślin oraz tajemnic przedsiębiorstwa o charakterze technicznym wyłącznie właściwy jest Sąd Okręgowy w Warszawie.

Ustawa wprowadza swoiste regulacje dotyczące postępowania w sprawach własności intelektualnej, m.in. regulacje dotyczące zabezpieczenia środka dowodowego, regulacje dotyczące wyjawienia lub wydania środka dowodowego przez pozwanego na żądanie powoda który uprawdopodobnił roszczenie czy regulacje dotyczące wezwania naruszającego do udzielenia informacji o pochodzeniu i sieciach dystrybucji towarów lub usług na wniosek uprawnionego.

Odnośnie do organizacji sądów w zakresie rozpoznawania spraw własności intelektualnej, ustawa wprowadza w ustawie o ustroju sądów powszechnych delegację dla Ministra Sprawiedliwości do przekazania w drodze rozporządzenia jednemu sądowi apelacyjnemu rozpoznawania spraw własności intelektualnej z właściwości lub części obszarów właściwości innych sądów apelacyjnych oraz analogiczną delegację do przekazania jednemu sądowi okręgowemu rozpoznawania spraw własności intelektualnej z właściwości lub części obszarów właściwości innych sądów okręgowych.

A.J.
Zespół e-prawnik.pl