Jak zabezpieczyć płatność ceny?

Po co nam zabezpieczenie płatnosci ceny?

Często kiedy zawieramy umowę jedna ze stron zobowiązuje się do zapłaty nam ceny. Kiedy strona płaci cenę w momencie zawarcia umowy nie ma ryzyka, że nie otrzymamy umówionej zapłaty. Jednak może zdarzyć się, że strona zobowiązana będzie do zapłaty ceny w przyszłości. Wtedy takie ryzyko istnieje. Typowym przykładem, w którym strona płaci cenę po zawarciu umowy jest sprzedaż na raty.

Jakie rodzaje zabezpieczeń mamy do dyspozycji?

Istnieją różne sposoby zabezpieczenia wierzytelności. Wyróżnia się zabezpieczenia osobiste (obok dłużnika "głównego" odpowiedzialność całym swym majątkiem ponosi dłużnik "dodatkowy") oraz zabezpieczenia rzeczowe (wierzyciel uzyskuje możliwość zaspokojenia się z określonej rzeczy, niezależnie kto jest aktualnym właścicielem).

Do zabezpieczeń osobistych zaliczyć można:

  • porÄ™czenie wedÅ‚ug prawa cywilnego,
  • gwarancjÄ™ bankowÄ…,
  • weksel wÅ‚asny in blanco,
  • porÄ™czenie wekslowe,
  • przelew wierzytelnoÅ›ci na zabezpieczenie,
  • przystÄ…pienie do dÅ‚ugu,
  • nieodwoÅ‚alne peÅ‚nomocnictwo.

Do zabezpieczeń rzeczowych zaś zaliczyć można:

  • przewÅ‚aszczenie na zabezpieczenie
  • zastrzeżenie wÅ‚asnoÅ›ci rzeczy sprzedanej,
  • zastaw,"
  • zastaw rejestrowy,
  • hipotekÄ™,
  • kaucjÄ™ (odmiana zastawu stosowana w bankowych stosunkach kredytowych),
  • blokadÄ™ Å›rodków pieniężnych (zablokowanie kwoty sÅ‚uży zabezpieczeniu kredytu bankowego lub innej wierzytelnoÅ›ci przeciwko posiadaczowi rachunku bankowego).

Na czym polega sprzedaż z zastrzeżeniem prawa własności?

Jeżeli sprzedawca sprzedaje rzecz ruchomą, to może on sobie zastrzec własność tej rzeczy aż do momentu uiszczenia ceny.

Przykład:

Jeśli Kowalski sprzedaje Nowakowi swój samochód marki V na raty, to może zastrzec, że własność tego samochodu przejdzie na Nowaka dopiero z chwilą uiszczenia ostatniej raty.

Tak więc sprzedający będzie zabezpieczony przed ewentualną nieuczciwością kupującego lub np. jego niewypłacalnością. Na przykład w razie egzekucji prowadzonej z majątku dłużnika (kupującego) sprzedający będzie mógł jak właściciel rzeczy spowodować jej wyłączenie spod egzekucji.

Jeżeli sprzedawca zastrzegÅ‚ sobie wÅ‚asność sprzedanej rzeczy ruchomej aż do uiszczenia ceny, poczytuje siÄ™ w razie wÄ…tpliwoÅ›ci, że przeniesienie wÅ‚asnoÅ›ci rzeczy nastÄ…piÅ‚o pod warunkiem zawieszajÄ…cym. Do czasu zapÅ‚aty sprzedawca, mimo sprzedaży i wydania rzeczy, nie przestaje być jej wÅ‚aÅ›cicielem i może korzystać z ochrony prawnorzeczowej (windykacyjnej) przeciwko przede wszystkim kupujÄ…cemu (oczywiÅ›cie tylko po rozwiÄ…zaniu umowy sprzedaży), a także ewentualnemu dalszemu nabywcy rzeczy dziaÅ‚ajÄ…cemu w zÅ‚ej wierze, a także z ochrony roszczenia o zapÅ‚atÄ™ ceny za wydanÄ… rzecz i to Å‚Ä…cznie z jego egzekucjÄ…. Dlatego też strony dodajÄ… zwykle w umowie termin do dokonania zapÅ‚aty.

Jeśli sprzedający wydaje rzecz kupującemu, to zastrzeżenie własności powinno mieć formę pisemną, natomiast jeśli takie zastrzeżenie ma być skuteczne wobec wierzycieli kupującego, to wymagana jest data pewna.

Może także zdarzyć się, że kupujący sprzeda rzecz pomimo tego, że nie zapłacił jeszcze całej ceny

Przykład:

Kowalski sprzedał Nowakowi swój samochód na raty, zastrzegając, że własność przejdzie na Nowaka dopiero z chwilą zapłaty ostatniej raty.

Jednak Nowak jeszcze przed zapłatą ostatniej raty sprzedał samochód Iksińskiemu. Ten ostatni nabędzie własność o ile nie wiedział lub zachowawszy należytą staranność nie mógł się dowiedzieć o tym, że jej Nowak nie był właścicielem rzeczy. Kowalski będzie mógł jednak dochodzić od Nowaka odszkodowania. Poza tym Nowak naraża się na odpowiedzialność karną za sprzeniewierzenie za co grozi mu kara od 3 miesięcy do 5 lat pozbawienia wolności.

Na czym polega

przewłaszczenie na zabezpieczenie?

Pokrewnym rodzajem zabezpieczenia jest przewłaszczenie na zabezpieczenie. Polega ono na tym, że przeniesiona zostaje na wierzyciela własność oznaczonej rzeczy. Jednocześnie zaś wierzyciel zobowiązuje się do korzystania z rzeczy w sposób oznaczony w umowie i do powrotnego przeniesienia własności rzeczy na zbywcę po zaspokojeniu zabezpieczonej wierzytelności. W razie gdy wierzytelność nie zostanie zaspokojona wierzyciel może definitywnie zachować rzecz dla siebie, może ją sprzedać lub wynająć.

W razie zastrzeżenia własności sprzedanej rzeczy, kupujący, któremu rzecz została wydana, traci uprawnienie do posiadania rzeczy już wskutek zwłoki w zapłacie ceny. Jeżeli sprzedawca wystąpił na drogę sądową o zapłatę ceny, nie może następnie domagać się wydania mu sprzedanej rzeczy z powołaniem się na zastrzeżenie własności.

Pamiętaj, że:

  • w razie sprzedaży z zastrzeżeniem prawa wÅ‚asnoÅ›ci oraz nie wywiÄ…zywaniem siÄ™ kupujÄ…cego z umowy, wÅ‚aÅ›ciciel nie może sam odebrać rzeczy. Dzieje siÄ™ tak dlatego, ponieważ prawo chroni samo posiadanie rzeczy, a posiadaczem jest kupujÄ…cy;
  • jeÅ›li sprzedajÄ…cy wydaje rzecz kupujÄ…cemu, to zastrzeżenie wÅ‚asnoÅ›ci powinno mieć formÄ™ pisemnÄ…, natomiast jeÅ›li takie zastrzeżenie ma być skuteczne wobec wierzycieli kupujÄ…cego, to wymagana jest data pewna.

Podstawa prawna:

  • Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. 1964 r., Nr 16, poz. 93, ze zmianami)


Michał Włodarczyk

Radca Prawny

Zajmuje się sprawami osób fizycznych jak również przedsiębiorców. Posiada rozległe doświadczenie w poradnictwie w sprawach życiowych osób fizycznych jak również profesjonalnych problemów prawnych przedsiębiorców. Bazując na swoim doświadczeniu skutecznie doradza w sprawach osób fizycznych jak i przedsiębiorców zawsze dbając o praktyczną stronę problemów prawnych z jakimi zwracają się do niego jego klienci.

Skomentuj artykuł - Twoje zdanie jest ważne

Czy uważasz, że artykuł zawiera wszystkie istotne informacje? Czy jest coś, co powinniśmy uzupełnić? A może masz własne doświadczenia związane z tematem artykułu?


Masz inne pytanie do prawnika?

 

Komentarze

    Nie dodano jeszcze żadnego komentarza. Bądź pierwszy!!

Potrzebujesz pomocy prawnej?

Zapytaj prawnika