Stypendium dla wybitnych młodych naukowców

Od 1 grudnia do 31 grudnia 2022 r. można składać wnioski o przyznanie stypendium dla wybitnych młodych naukowców wykazujących się znaczącymi osiągnięciami w działalności naukowej.

Nawet 5 390 zł miesięcznie może otrzymać wybitny młody naukowiec

Od 1 grudnia br. można składać wnioski o przyznanie stypendium dla wybitnych młodych naukowców wykazujących się znaczącymi osiągnięciami w działalności naukowej. Stypendium jest przyznawane maksymalnie na 3 lata, a jego wysokość nie może przekroczyć 5 390 zł miesięcznie. Nabór potrwa do 31 grudnia 2022 r.

Kim jest młody naukowiec?

Młody naukowiec to osoba prowadząca działalność naukową, która jest doktorantem lub nauczycielem akademickim i nie posiada stopnia doktora lub od uzyskania przez nią stopnia doktora nie upłynęło 7 lat. Młody naukowiec może być zatrudniony w uczelni, federacji podmiotów systemu szkolnictwa wyższego i nauki, Polskiej Akademii Nauk, instytucie naukowym PAN, instytucie badawczym, międzynarodowym instytucie naukowym działającym w Polsce, Polskiej Akademii Umiejętności lub innym podmiocie prowadzącym głównie działalność naukową w sposób samodzielny i ciągły.

Kto może złożyć wniosek?

O przyznanie stypendium może wnioskować rektor, dyrektor instytutu PAN, instytutu badawczego lub instytutu międzynarodowego, prowadzącego szkołę doktorską, w której młody naukowiec jest doktorantem. Wniosek może złożyć również osoba kierująca podmiotem zatrudniającym młodego naukowca.

Wysokość stypendium

Stypendium przyznawane jest na okres nie dłuższy niż 3 lata. Nie może ono przekroczyć 5 390 zł miesięcznie.

Edycja 2022

W pierwszej edycji (2022 r.) Minister Edukacji i Nauki przyznał stypendia 215 wybitnym młodym naukowcom, w tym 37 doktorantom. Laureaci zostali wyłonieni przez ekspertów reprezentujących wszystkie dyscypliny naukowe i artystyczne. Na sfinansowanie przyznanych stypendiów Minister Edukacji i Nauki przeznaczył blisko 42 mln zł.

Minister Edukacji i Nauki przyjął nowe podejście do sposobu wyłaniania kandydatów ubiegających się o stypendium, wynikające z równości dyscyplin naukowych i artystycznych. Polega ono na przyznawaniu w każdej z dyscyplin podobnej liczby stypendiów. Tym samym młodzi naukowcy konkurowali ze sobą w ramach danej dyscypliny, a nie całej dziedziny. Podejście to zagwarantowało młodym naukowcom równy dostęp do stypendiów, niezależnie od dyscypliny, w której prowadzą działalność naukową.

Osoby uprawnione do otrzymania stypendium

Kim jest młody naukowiec?

Młodym naukowcem jest osoba prowadząca działalność naukową, która:

• jest doktorantem lub nauczycielem akademickim – i nie posiada stopnia doktora

albo

• posiada stopień doktora, od uzyskania którego nie upłynęło 7 lat, i jest zatrudniona w podmiocie, o którym mowa w art. 7 ust. 1 ustawy.

Przez zatrudnienie, o którym mowa powyżej, należy rozumieć zatrudnienie na podstawie umowy o pracę. Osoby posiadające stopień doktora, a niebędące pracownikami podmiotu (np. zatrudnieni na podstawie umowy zlecenia, umowy o dzieło), nie mogą ubiegać się o stypendium.

Podmiotami wymienionymi w art. 7 ust. 1 ustawy są: uczelnie, federacje podmiotów systemu szkolnictwa wyższego i nauki, Polska Akademia Nauk działająca na podstawie ustawy z dnia 30 kwietnia 2010 r. o Polskiej Akademii Nauk, instytuty naukowe PAN działające na podstawie ustawy z dnia 30 kwietnia 2010 r. o Polskiej Akademii Nauk, instytuty badawcze działające na podstawie ustawy z dnia 30 kwietnia 2010 r. o instytutach badawczych, międzynarodowe instytuty naukowe utworzone na podstawie odrębnych ustaw działające na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, Centrum Łukasiewicz działające na podstawie ustawy z dnia 21 lutego 2019 r. o Sieci Badawczej Łukasiewicz, instytuty działające w ramach Sieci Badawczej Łukasiewicz, Polska Akademia Umiejętności lub inne podmioty prowadzące głównie działalność naukową w sposób samodzielny i ciągły.

Za „inny podmiot prowadzący głównie działalność naukową w sposób samodzielny i ciągły” może być uznany wyłącznie podmiot, który jest ujęty w wykazie instytucji systemu szkolnictwa wyższego i nauki (w filtrze „status” należy wybrać „działająca”).

Do okresu 7 lat, o którym mowa powyżej, nie wlicza się okresów przebywania na:

• urlopie macierzyńskim,
• urlopie na warunkach urlopu macierzyńskiego,
• urlopie ojcowskim,
• urlopie rodzicielskim,
• urlopie wychowawczym

Do okresu 7 lat, o którym mowa powyżej, nie wlicza się również okresów pobierania:

• zasiłku macierzyńskiego,
• świadczenia rodzicielskiego
• zasiłku chorobowego
• świadczenia rehabilitacyjnego w związku z niezdolnością do pracy, w tym spowodowaną chorobą wymagającą rehabilitacji leczniczej.

Nie należy mylić zasiłku chorobowego z wynagrodzeniem chorobowym. Zasiłek chorobowy przysługuje od 34. dnia niezdolności do pracy w roku kalendarzowym (dotyczy pracowników, którzy nie ukończyli 50 roku życia). Za okres 33 dni niezdolności do pracy z powodu choroby jest natomiast wypłacane wynagrodzenie chorobowe. Okres 7 lat, o którym mowa powyżej, nie może być przedłużony o  okres pobierania wynagrodzenia chorobowego.

Jak będzie weryfikowany status młodego naukowca?

Status młodego naukowca będzie weryfikowany zarówno na dzień złożenia wniosku, jak i na dzień  podjęcia przez Ministra decyzji o przyznaniu stypendium.

Okres 7 lat, o którym mowa powyżej,  jest liczony od daty uzyskania stopnia doktora. Oznacza to, że osoba, która uzyskała stopień doktora np. w dniu 15 listopada 2015 r. i nie posiadała ww. przerw w działalności naukowej, utraciła status młodego naukowca w dniu 15 listopada 2022 r.

Osoby, którym termin 7 lat od uzyskania stopnia doktora upływa pomiędzy 1 stycznia a 30 czerwca 2023 r., mogą złożyć wniosek o przyznanie stypendium. W przypadku takich osób Minister może jednak odmówić przyznania stypendium i umorzyć postępowanie administracyjne w sprawie przyznania stypendium.

Osoby, które złożyły wniosek jako doktoranci, a które ukończą kształcenie w szkole doktorskiej (na studiach doktoranckich) pomiędzy dniem złożenia wniosku a dniem wydania decyzji, będą mogły otrzymać stypendium tylko w sytuacji,  gdy w dniu wydania decyzji:

• będą zatrudnione na podstawie umowy o pracę w uczelni jako nauczyciele akademiccy nieposiadający stopnia doktora
• będą zatrudnione na podstawie umowy o pracę w podmiocie, o którym mowa w art. 7 ust. 1 ustawy,  jako osoby posiadające stopień doktora.

Stypendium można otrzymać tylko raz. Stypendium dla młodego naukowca nie może zostać przyznane młodemu naukowcowi, któremu w poprzednich latach przyznano stypendium dla młodych naukowców albo stypendium naukowe dla wybitnych młodych naukowców, na podstawie art. 28a ust. 1 ustawy z dnia 30 kwietnia 2010 r. o zasadach finansowania nauki (Dz. U. z 2018 r. poz. 87).

Warunki otrzymania stypendium

Stypendium ministra dla wybitnych młodych naukowców może otrzymać młody naukowiec wykazujący się znaczącymi osiągnięciami w działalności naukowej.

Jakie osiągnięcia są uznawane przy ocenie wniosku za znaczące?

Za znaczące osiągnięcia w działalności naukowej młodego naukowca uważa się:

1. autorstwo lub współautorstwo monografii naukowej lub rozdziału w monografii naukowej wydanej przez wydawnictwo, które w roku opublikowania monografii w ostatecznej formie było ujęte w wykazie wydawnictw sporządzonym zgodnie z przepisami wydanymi na podstawie art. 267 ust. 2 pkt 2 ustawy (obowiązuje wykaz MEiN z dnia 22 lipca 2021 r.);
2. autorstwo lub współautorstwo artykułu naukowego opublikowanego w czasopiśmie naukowym lub w recenzowanych materiałach z konferencji międzynarodowej, które w roku opublikowania artykułu w ostatecznej formie były ujęte w wykazie tych czasopism i materiałów sporządzonym zgodnie z przepisami wydanymi na podstawie art. 267 ust. 2 pkt 2 ustawy (obowiązuje wykaz MEiN z dnia 21 grudnia 2021 r.), w tym autorstwo lub współautorstwo artykułu naukowego opublikowanego przed rokiem 2019 w czasopiśmie ujętym w wykazie MNiSW z dnia 25 stycznia 2017 r;
3. kierowanie projektem badawczym o wysokim poziomie innowacyjności finansowanym w ramach konkursu ogólnokrajowego albo międzynarodowego;
4. zastosowanie praktyczne wyników badań naukowych lub prac rozwojowych, w tym udzielony patent krajowy lub zagraniczny lub wdrożenie wyników działalności naukowej w innej formie;
5. odbycie zagranicznego stażu trwającego co najmniej trzy miesiące w podmiocie o wysokim prestiżu;
6. otrzymane stypendium zagraniczne;
7. autorstwo, współautorstwo lub wykonanie dzieła artystycznego stanowiącego znaczący wkład w rozwój kultury i sztuki, które zostało zaprezentowane na przeglądzie, festiwalu, koncercie lub wystawie, w obiegu kinowym, scenicznym lub telewizyjnym albo w przestrzeni publicznej;
8. uzyskanie nagrody indywidualnej lub znaczący udział w powstaniu osiągnięcia, za które uzyskano nagrodę zespołową w konkursie, na przeglądzie lub festiwalu muzycznym, teatralnym, filmowym, plastycznym lub architektonicznym o wysokim prestiżu i o zasięgu międzynarodowym, z wyłączeniem nagród uzyskanych w konkursach organizowanych w ramach międzynarodowych konferencji naukowych oraz nagród w postaci stypendiów krajowych lub zagranicznych.

W jaki sposób są dokumentowane osiągnięcia?

Osiągnięcia są dokumentowane w postaci pisemnej. Do wniosku należy dołączyć oświadczenia, zaświadczenia lub regulaminy dotyczące ww. osiągnięć. Wykaz niezbędnych załączników znajduje się do pobrania na dole strony.

Oświadczenia dołączane do wniosku mogą być podpisane własnoręcznie albo elektronicznie.

W przypadku wyboru podpisu własnoręcznego należy:

1. pobrać dany wzór oświadczenia i wypełnić danymi (w edytorze tekstowym)
2. wydrukować,
3. podpisać własnoręcznie,
4. wykonać skan (lub zdjęcie) i zapisać jako PDF.

W przypadku wyboru podpisu elektronicznego należy:

1. pobrać dany wzór oświadczenia i wypełnić danymi (w edytorze tekstowym)
2. zapisać jako PDF
3. podpisać elektronicznie:
   • kwalifikowanym podpisem elektronicznym - za pomocą aplikacji udostępnionej przez dostawcę tej usługi
   • podpisem zaufanym 
   • podpisem osobistym (przez e-dowód https://www.gov.pl/web/e-dowod) – przy pomocy czytnika lub aplikacji eDO App.

Wstawienie do pliku cyfrowego odwzorowania własnego podpisu (np. zdjęcia, skanu, jpeg, etc.) nie stanowi elektronicznego podpisu dokumentu (oświadczenia). Nie należy także składać na dokumencie (oświadczeniu) odręcznego podpisu cyfrowego (np. rysikiem na tablecie), gdyż nie stanowi to elektronicznego podpisu tego dokumentu. Niedopuszczalne jest również podpisywanie oświadczeń za pomocą programu Acrobat Reader przez funkcję „Podpisz się (dodaj inicjały/podpis)”.

W przypadku braków w załącznikach (np. braku własnoręcznego podpisu, wklejonego podpisu, odręcznego podpisu cyfrowego, etc.), Minister wystąpi do wnioskodawcy (rektora/dyrektora instytutu) o ich uzupełnienie w trybie art. 64 § 2 Kpa, tj. poprzez wezwanie do usunięcia braków w wyznaczonym terminie, nie krótszym niż 14 dni, z pouczeniem, że nieusunięcie tych braków spowoduje pozostawienie wniosku bez rozpoznania.

Ile osiągnięć można wykazać we wniosku?

Liczba osiągnięć, które młody naukowiec może wykazać w poszczególnych kategoriach, jest ograniczona, tj. można wykazać:

• nie więcej niż łącznie 5 publikacji wybranych spośród monografii naukowych, rozdziałów w monografii naukowej lub artykułów naukowych;
• po 3 osiągnięcia w pozostałych kategoriach;
• nie więcej niż 20 osiągnięć artystycznych w ramach kategorii autorstwo, współautorstwo lub wykonanie dzieła artystycznego stanowiącego znaczący wkład w rozwój kultury i sztuki, które zostało zaprezentowane na przeglądzie, festiwalu, koncercie lub wystawie, w obiegu kinowym, scenicznym lub telewizyjnym albo w przestrzeni publicznej.

Osiągnięcia artystyczne mogą być wykazane tylko w tych wnioskach, w których wskazano dziedzinę „sztuka” jako dziedzinę wiodącą, w której młody naukowiec prowadzi działalność naukową w zakresie twórczości artystycznej.

Powyższe ograniczenia zostały zaimplementowane w systemie OSF. System nie będzie umożliwiał wykazania większej liczby osiągnięć niż wynikająca z przepisów rozporządzenia.

Uwaga! Ocenie merytorycznej podlegają wnioski, w których wykazano co najmniej 3 publikacje(monografie naukowe, rozdziały w monografii naukowej lub artykuły naukowe), w których kandydat jest autorem lub wiodącym współautorem.

Współautorstwem wiodącym jest w szczególności:

1. największy procentowy wkład autorski w monografię, rozdział w monografii lub artykuł;
2. procentowy wkład autorski w monografię, rozdział w monografii lub artykuł równy procentowemu wkładowi każdego z pozostałych współautorów, w przypadku pełnienia kluczowej roli w powstaniu tych publikacji naukowych.

W związku z powyższym,  młodzi naukowcy, którzy nie posiadają w swoim dorobku co najmniej 3 publikacji (monografii naukowych, rozdziałów w monografii naukowej lub artykułów naukowych), w których są jedynymi autorami lub wiodącymi współautorami, nie mogą składać wniosków o stypendium. Podczas składania wniosków system OSF będzie weryfikował, czy wskazano 3 publikacje, w których kandydat jest autorem lub wiodącym współautorem.

Powyższy warunek posiadania co najmniej 3 publikacji z wkładem wiodącym nie dotyczy kandydata prowadzącego działalność naukową w zakresie twórczości artystycznej, który wskazał dziedzinę „sztuka” jako dziedzinę wiodącą.

Tryb składania wniosku o stypendium

Kto składa wniosek o stypendium?

Wnioskodawcą o stypendium ministra jest wyłącznie osoba uprawniona, a więc:

• w przypadku doktorantów – rektor, dyrektor instytutu PAN, dyrektor instytutu badawczego lub dyrektor instytutu międzynarodowego, w których prowadzona jest szkoła doktorska, w której młody naukowiec jest doktorantem;
• w przypadku nauczycieli akademickich lub osób zatrudnionych w podmiocie, posiadających stopień doktora – osoba kierująca podmiotem, o którym mowa w art. 7 ust. 1 ustawy, zatrudniającym młodego naukowca.

Warunkiem złożenia wniosku o stypendium jest posiadanie przez osobę ubiegającą się o stypendium statusu młodego naukowca (doktorant, nauczyciel akademicki, pracownik podmiotu posiadający stopień doktora) w dniu składania wniosku.

W przypadku doktoranta – nawet jeżeli jest on jednocześnie pracownikiem danego podmiotu – wniosek o stypendium składa wyłącznie rektor, dyrektor instytutu PAN, dyrektor instytutu badawczego lub dyrektor instytutu międzynarodowego, w których prowadzona jest szkoła doktorska, w której młody naukowiec jest doktorantem, a nie – kierownik podmiotu zatrudniającego doktoranta.

Z jakiego okresu mogą być podawane osiągnięcia we wniosku?

We wniosku można przedstawić wyłącznie osiągnięcia uzyskane do dnia 30 listopada 2022 r. Przepisy nie wskazują daty, od której uwzględniane są osiągnięcia. Młody naukowiec może więc przedstawić swoje największe osiągnięcia z całego okresu aktywności naukowej.

W jaki sposób są przekazywane wnioski do ministra?

Wnioski są składane za pośrednictwem Zintegrowanego Systemu Usług dla Nauki Obsługa Strumieni Finansowania (system OSF).

Moduł składania wniosków o stypendium zostanie udostępniony w systemie OSF w dniu 1 grudnia 2022 r. Wcześniej nie będzie możliwości zapoznania się z działaniem systemu.

Wniosek może wypełnić młody naukowiec (wówczas jest jego „redaktorem”). Natomiast podpisać wniosek (elektronicznie) może wyłącznie osoba uprawniona do składania wniosku lub osoba przez nią upoważniona. Czynności wysłania wniosku do ministerstwa dokonuje redaktor wniosku.

W przypadku podpisywania wniosku przez osobę upoważnioną (np. prorektora, zastępcę dyrektora instytutu, etc.), do wniosku konieczne jest dołączenie pełnomocnictwa (plik podpisany cyfrowo lub skan dokumentu papierowego), w którym wprost wskazano, że dana osoba jest upoważniona do podpisywania (składania) wniosków o przyznanie stypendium ministra dla wybitnych młodych naukowców. Brak takiego wskazania (np. załączenie pełnomocnictwa ogólnego) może spowodować odesłanie wniosku do uzupełnienia w trybie art. 64 § 2 Kpa.

Wnioski składane są wyłącznie przez system OSF. Wnioski, które zostaną przesłane inną drogą niż przez system OSF (np. w postaci papierowej pocztą tradycyjną lub za pośrednictwem platformy ePUAP), nie będą rozpatrywane.

Jaki jest termin składania wniosków?

Wniosek o przyznanie stypendium składa się w terminie od dnia 1 grudnia 2022 r. do dnia 31 grudnia 2022 r.  Po tej dacie system OSF automatycznie zakończy nabór wniosków.
Ww. termin jest terminem prawa materialnego, zatem nie podlega przywróceniu w trybie art. 58 Kpa.  Zasadne zatem jest wypełnienie wniosku w OSF z odpowiednim wyprzedzeniem, mając na uwadze, że wniosek wymaga podpisu elektronicznego kierownika podmiotu (rektor/dyrektor instytutu) lub osoby  przez niego upoważnionej.

Tryb przyznawania stypendium

Jakie są etapy procedury rozpatrywania wniosków?

W pierwszej kolejności wszystkie wnioski o przyznanie stypendium zostają poddane ocenie formalnej. Na tym etapie  weryfikowane są z systemem POL-on dane dotyczące zatrudnienia i statusu młodego naukowca. Sprawdzana jest kompletność dokumentów oraz prawidłowość sposobu udokumentowania osiągnięć (patrz pkt 2.2).

W wyniku oceny formalnej część wniosków może zostać odesłana do wnioskodawcy w celu uzupełnienia braków formalnych lub złożenia stosownych wyjaśnień. Odbywa się to przez system OSF oraz ePUAP.

Ocenie merytorycznej podlegają wyłącznie wnioski spełniające wymagania formalne.

Klucz oceny wniosków w konkursie SMN18 zostanie opublikowany przed rozpoczęciem naboru. Może on się różnić od wytycznych oceny stosowanych w poprzednim konkursie.

Do kiedy są rozpatrywane wnioski?

Wnioski o przyznanie stypendium Ministra dla wybitnych młodych naukowców złożone w konkursie SMN18 zostaną rozpatrzone do dnia 30 czerwca 2023 r.

Minister może przyznać maksymalnie 230 stypendiów dla młodych naukowców, z tego co najmniej 30 dla młodych naukowców będących doktorantami.

Po rozpatrzeniu wniosków przez Ministra, do wnioskodawców oraz młodych naukowców zostaną przesłane listownie decyzje administracyjne w sprawie przyznania albo odmowy przyznania stypendium.

W toku postępowania młody naukowiec jest zobowiązany powiadomić Ministra o każdej zmianie swojego adresu korespondencyjnego. W przeciwnym wypadku doręczenie pisma pod dotychczasowym adresem ma skutek prawny.  

Wypłacanie stypendium ministra

Stypendium jest przyznawane na okres nie dłuższy niż 3 lata (36 miesięcy). Do tego okresu nie wlicza się przerwy w działalności naukowej związanej z urlopem macierzyńskim, urlopem na warunkach urlopu macierzyńskiego, urlopem ojcowskim, urlopem rodzicielskim lub urlopem wychowawczym stypendysty, udzielonych na zasadach określonych w Kodeksie pracy, albo pobieraniem zasiłku chorobowego lub świadczenia rehabilitacyjnego w związku z niezdolnością do pracy, w tym spowodowaną chorobą wymagającą rehabilitacji leczniczej. W tym okresie wypłata stypendium jest zawieszona.

Maksymalna wysokość stypendium wynosi 5.390 zł miesięcznie.

Wysokość stypendium oraz okres otrzymywania zostaną ustalone w decyzji w sprawie przyznania stypendium – w zależności od wysokości środków przewidzianych na ten cel w budżecie Ministra.

Podmiot prowadzący szkołę doktorską lub podmiot zatrudniający wypłaca młodemu naukowcowi środki finansowe w ramach stypendium na podstawie umowy.

Stypendium wypłaca się młodemu naukowcowi w terminie do 10 dnia miesiąca na wskazany przez niego rachunek bankowy.

W przypadku zmiany przez młodego naukowca, któremu przyznano stypendium dla młodych naukowców, miejsca zatrudnienia albo szkoły doktorskiej w okresie pobierania tego stypendium, młody naukowiec niezwłocznie informuje ministra o podmiocie, w którym podjął odpowiednio zatrudnienie albo kształcenie w szkole doktorskiej, oraz o dacie tej zmiany.

Materiały:

• Dane dotyczące osiągnięć i załączniki potrzebne do wypełnienia wniosku o przyznanie stypendium ministra
• Oświadczenie do wniosku – dane osobowe
• Przykłady oświadczeń dotyczących zgłoszonych osiągnięć

Podstawa prawna:

• art. 360, art. 361 i art. 363 pkt 1 ustawy z dnia 20 lipca 2018 r. – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce (Dz.U. z 2022 r.  poz. 574, z późn. zm.);
• rozporządzenie Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 1 kwietnia 2019 r. w sprawie stypendiów ministra właściwego do spraw szkolnictwa wyższego i nauki dla studentów i wybitnych młodych naukowców (Dz.U. z 2022 r. poz. 428).

A.J.
Zespół e-prawnik.pl