Wybory parlamentarne - 13 października 2019 r.

9 sierpnia 2019 roku w Dzienniku Ustaw zostało opublikowane postanowienie Prezydenta RP w sprawie zarządzenia wyborów posłów do Sejmu i Senatu. Zgodnie z tym postanowieniem, wybory do Sejmu i Senatu odbędą się 13 października 2019 roku. Lokale wyborcze w Polsce będą otwarte od godziny 7:00 do godziny 21:00. O czym warto pamiętać przy głosowaniu?

Jak głosować w wyborach do Sejmu i Senatu?

Po złożeniu podpisu na spisie wyborców otrzymasz dwie karty do głosowania - jedną w wyborach do Sejmu i drugą w wyborach do Senatu.

W wyborach do Sejmu głosować możesz tylko na jedną listę kandydatów, stawiając na karcie do głosowania znak „x” (co najmniej dwie przecinające się linie w obrębie kratki) w kratce z lewej strony obok nazwiska jednego z kandydatów z tej listy.

Przyczyną nieważności głosu, jest:

• oddanie głosu na więcej niż jedną listę, czyli postawienie znaku „x” w kratkach obok nazwisk kandydatów umieszczonych na więcej niż jednej liście, 
• nieoddanie głosu na którąkolwiek z list, czyli niepostawienie znaku „x” w żadnej kratce,
• postawienie znaku innego niż co najmniej dwie przecinające się linie w obrębie kratki.

Nieważne są karty do głosowania inne niż urzędowo ustalone lub nieopatrzone pieczęcią obwodowej komisji wyborczej.

Pamiętaj, że znak „x” to co najmniej dwie linie, które przecinają się w obrębie kratki. 

W wyborach do Senatu głosować możesz tylko na jednego kandydata, stawiając na karcie do głosowania znak „x” (co najmniej dwie przecinające się linie w obrębie kratki) w kratce z lewej strony obok nazwiska wybranego kandydata.

Przyczyną nieważności głosu, jest:

• oddanie głosu na więcej niż jednego kandydata, czyli postawienie więcej niż jednego znaku „x” w kratkach obok nazwisk kandydatów, 
• nieoddanie głosu na któregokolwiek z kandydatów, czyli niepostawienie znaku „x” w żadnej kratce,
• postawienie znaku innego niż co najmniej dwie przecinające się linie w obrębie kratki.

Nieważne są karty do głosowania inne niż urzędowo ustalone lub nieopatrzone pieczęcią obwodowej komisji wyborczej.

Pamiętaj, że znak „x” to co najmniej dwie linie, które przecinają się w obrębie kratki.

Szczególne uprawnienia mają osoby niepełnosprawne. Np. jeżeli jesteś osobą niepełnosprawną, posługującą się alfabetem Braille’a, możesz głosować w lokalu wyborczym przy użyciu nakładki na kartę do głosowania, sporządzonej w tym alfabecie. W dniu wyborów obwodowa komisja wyborcza wraz z kartą do głosowania wyda Ci na Twoją prośbę nakładkę na tę kartę. Po oddaniu głosu nakładkę zwróć komisji.

Zob. spot: Jak oddać głos w wyborach do Sejmu i Senatu?

Listy wyborcze

Państwowa Komisja Wyborcza dokonała w dniu 13 września 2019 r. losowania jednolitych numerów dla list kandydatów na posłów do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej tego samego komitetu wyborczego, zarejestrowanych więcej niż w jednym okręgu wyborczym w wyborach zarządzonych na dzień 13 października 2019 r. W wyniku losowania listy kandydatów na posłów 9 komitetów wyborczych, które spełniły ustawowy warunek zarejestrowania list więcej niż w jednym okręgu wyborczym, otrzymały następujące numery:

• Lista Nr 1 — Komitet Wyborczy Polskie Stronnictwo Ludowe 
• Lista Nr 2 — Komitet Wyborczy Prawo i Sprawiedliwość 
• Lista Nr 3 — Komitet Wyborczy Sojusz Lewicy Demokratycznej 
• Lista Nr 4 — Komitet Wyborczy Konfederacja Wolność i Niepodległość 
• Lista Nr 5 — Koalicyjny Komitet Wyborczy Koalicja Obywatelska PO .N iPL Zieloni 
• Lista Nr 6 — Komitet Wyborczy Prawica 
• Lista Nr 7 — Komitet Wyborczy Akcja Zawiedzionych Emerytów Rencistów 
• Lista Nr 8 — Komitet Wyborczy Wyborców Koalicja Bezpartyjni i Samorządowcy 
• Lista Nr 9 — Komitet Wyborczy Skuteczni Piotra Liroya-Marca

Kto może głosować?

W wyborach do Sejmu i Senatu w Rzeczypospolitej Polskiej prawo do głosowania będziesz miał, jeśli jesteś obywatelem polskim, który najpóźniej w dniu głosowania ukończy 18 lat.

Czynne prawo wyborcze posiada także obywatel polski mieszkający stale za granicą.

Nie ma prawa wybierania osoba:

• pozbawiona praw publicznych prawomocnym orzeczeniem sądu,
• pozbawiona praw wyborczych prawomocnym orzeczeniem Trybunału Stanu
• ubezwłasnowolniona prawomocnym orzeczeniem sądu.

Głosowanie w miejscu pobytu czasowego

Jeśli zmienisz miejsce pobytu przed dniem głosowania w wyborach do Sejmu i Senatu, otrzymasz, na podstawie zgłoszonego wniosku, zaświadczenie  o prawie do głosowania.

Zaświadczenie o prawie do głosowania wyda urząd gminy lub właściwy konsul albo kapitan statku.

Z zaświadczeniem takim możesz głosować w dowolnym obwodzie głosowania w kraju, za granicą lub na polskim statku morskim.

Wniosek o wydanie zaświadczenia o prawie do głosowania możesz zgłosić pisemnie, telefaksem lub w formie elektronicznej w urzędzie gminy (konsulacie lub na polskim statku morskim), w której będziesz ujęty w spisie wyborców, najpóźniej w 2. dniu przed dniem wyborów.

Pamiętaj, aby nie utracić zaświadczenia o prawie do głosowania. W przypadku jego utraty, niezależnie od przyczyny, nie będzie możliwe otrzymanie kolejnego zaświadczenia ani wzięcie udziału w głosowaniu w obwodzie właściwym dla miejsca stałego zamieszkania.

Głosowanie w szpitalu itp. placówce

Jeśli w dniu wyborów będziesz przebywać w szpitalu, domu pomocy społecznej, zakładzie karnym i areszcie śledczym, zostaniesz wpisany do spisu wyborców sporządzonego dla obwodu głosowania utworzonego w tej jednostce i będziesz mógł głosować w tym obwodzie, pod warunkiem, że będzie tam utworzony obwód głosowania. Dyrektor jednostki powiadomi Cię o umieszczeniu  w spisie wyborców.

Na takich samych zasadach będziesz mógł głosować, przebywając w domu studenckim lub zespole domów studenckich,  pod warunkiem, że będzie tam utworzony obwód. 

Jeśli jesteś wpisany do spisu wyborców w wyżej wymienionych jednostkach, zostaniesz z urzędu skreślony ze spisu w miejscu stałego zamieszkania.

Jeżeli przybędziesz do wyżej wymienionych jednostek w dniu wyborów, będziesz mógł głosowaćw obwodach utworzonych w tych jednostkach tylko na podstawie zaświadczenia o prawie do głosowania.

Głosowanie za granicą

Jeśli stale zamieszkujesz za granicą albo przebywasz tam czasowo i chcesz wziąć udział w głosowaniu, powinieneś zgłosić taki zamiar właściwemu konsulowi.

Możesz to zrobić ustnie, pisemnie, telefonicznie, telegraficznie, telefaksem lub w formie elektronicznej. W zgłoszeniu musisz podać:

• nazwisko i imiona,
• imię ojca,
• datę urodzenia,
• numer PESEL,
• adres zamieszkania lub pobytu wyborcy za granicą,
• adres zamieszkania wyborcy w kraju, tj. miejsce ujęcia w rejestrze wyborców (w odniesieniu do osób przebywających czasowo za granicą),
• numer ważnego polskiego paszportu oraz miejsce i datę jego wydania.

W państwach, w których dowód osobisty jest wystarczającym dokumentem do przekroczenia granicy, w miejsce numeru ważnego polskiego paszportu możesz podać numer ważnego dowodu osobistego.

Zgłoszenia dokonuje się najpóźniej w 3 dniu przed dniem wyborów.

Za granicą można głosować również na podstawie zaświadczenia o prawie do głosowania.

Jak zadbać o swoje dane podczas wyborów parlamentarnych?

Urząd Ochrony Danych Osobowych, tuż przed wyborami, przypomniał, jak podczas spełniania obywatelskiego obowiązku dbać o bezpieczeństwo danych osobowych.

Sprawdź, czy twoje dane są uwzględnione w spisie wyborców

Spis wyborców jest sporządzany i aktualizowany przez gminę na podstawie rejestru wyborców.  Między 21 a 8 dniem przed wyborami każdy wyborca (na pisemny wniosek) mógł sprawdzić w urzędzie gminy, czy został uwzględniony w spisie.

W przypadku głosowania poza miejscem zamieszkania, z uwagi na to, że nie ma Ciebie w spisie wyborców w danym okręgu, musisz posiadać zaświadczenie o prawie do głosowania wydane przez twoją gminę.

Przed odebraniem karty do głosowania, musisz okazać obwodowej komisji wyborczej dokument umożliwiający potwierdzenie Twojej tożsamości.

Ogólne rozporządzenie o ochronie danych osobowych (RODO) nie zmienia zasad głosowania, w tym podejmowania czynności przed wydaniem karty do głosowania. Przed wydaniem karty do głosowania, obwodowa komisja wyborcza musi sprawdzić Twoją tożsamości na podstawie dowodu osobistego lub innego dokumentu tożsamości z fotografią. Dokument ten musi być ważny.

Przy podpisywaniu odbioru karty do głosowania, nie powinieneś widzieć danych innych osób.

Twoje dane osobowe zawarte w spisie wyborców, na którym podpisem potwierdza się odbiór kart do głosowania, nie powinny być widoczne dla innych głosujących. Ty również nie powinieneś widzieć danych innych osób. Prawo wglądu do spisu wyborców przysługuje jedynie wyborcy w celu sprawdzenia, czy został on uwzględniony w spisie.

Zabezpieczenie danych podczas wydawania kart do głosowania, w celu nieudostępniania ich osobom do tego nieupoważnionym, może być zrealizowane poprzez użycie specjalnego szablonu nakładanego na spisy wyborców. W ten sposób głosujący, odbierając karty do głosowania i składając podpis na spisie wyborców, widzą tylko własne dane. Jeżeli członek komisji nie zasłania przed Tobą danych innych osób, to i Twoje dane są widoczne dla innych. Możesz na to zwrócić uwagę członkom komisji.

Nie możesz być nagrywany podczas głosowania

Jedynie takie czynności jak sprawdzenie czy urna jest pusta, czy jest spis wyborców i potrzebna liczba kart do głosowania, mogą być rejestrowane przez mężów zaufania z wykorzystaniem własnych urządzeń rejestrujących. Rejestrowane czynności nie mogą być udostępniane, publikowane w Internecie.

Masz prawo dostępu do swoich danych, ich sprostowania i żądania ograniczenia przetwarzania.

Art. 15 RODO daje Ci prawo dostępu do Twoich danych. Zgodnie ze wskazanym przepisem masz prawo do uzyskania od administratora potwierdzenia, czy przetwarza Twoje dane osobowe. Jeżeli tak, to możesz uzyskać dostęp do nich. Administrator powinien przekazać Ci także m.in. informacje o celach przetwarzania Twoich danych, o planowanym okresie ich przetwarzania, a także o odbiorcach, czyli podmiotach, którym będzie je przekazywał.

Innym przywilejem wskazanym w art. 16 RODO jest prawo do sprostowania danych, zgodnie z którym masz prawo żądania od administratora niezwłocznego sprostowania Twoich danych osobowych, które są nieprawidłowe.

Ważnym uprawnieniem przysługującemu Ci, jako wyborcy jest także prawo do ograniczenia przetwarzania, zgodnie z którym masz prawo żądania od administratora ograniczenia przetwarzania w następujących przypadkach:

• gdy kwestionujesz prawidłowość danych osobowych - na okres pozwalający administratorowi sprawdzić prawidłowość tych danych,
• administrator nie potrzebuje już Twoich danych osobowych do celów przetwarzania, ale są one potrzebne Tobie do ustalenia, dochodzenia lub obrony roszczeń,

Wyborco pamiętaj! Tak długo, jak dane w związku z wyborami są przetwarzane w celu realizacji obowiązków nałożonych przepisami prawa, nie można ich usunąć. Zatem prawo do bycia zapomnianym nie jest w tym wypadku stosowane.

Masz prawo złożyć skargę do Prezesa Urzędu, jeżeli w toku kampanii wyborczej lub wyborów  naruszono Twoje prawa określone w RODO

W poradniku UODO „Ochrona danych osobowych w kampanii wyborczej” znajdziesz odpowiedzi na nurtujące Ciebie pytania: Kto jest administratorem danych osobowych przetwarzanych na potrzeby wyborów i jakich obowiązków musi dopełnić? Jak prowadzić kompanię wyborczą z poszanowaniem zasad ochrony danych osobowych? Jakie prawa przysługują wyborcom?

Przezroczyste urny

Ustawodawca w 2015 r. wprowadził obowiązek stosowania we wszystkich wyborach, przeprowadzanych
od dnia 1 lipca 2016 r.  przezroczystych urn wyborczych. Kodeks wyborczy stanowi, że urna wyborcza jest wykonana z przezroczystego materiału.

Stosowanie przezroczystej urny nie przeczy tajności głosowania, ponieważ wyborca jest zobowiązany wrzucić kartę do urny w taki sposób, aby strona zadrukowana była niewidoczna.

Cisza wyborcza

Cisza wyborcza rozpoczyna się na 24 godziny przed dniem głosowania, tj. w dniu 12 października od godz. 0.00 i trwa do zakończenia głosowania w Polsce, tj. do godz. 21.00 w dniu 13 października 2019 r., jeżeli żadna z obwodowych komisji wyborczych, w wyniku nadzwyczajnych wydarzeń, nie podejmie uchwały o przedłużeniu głosowania.

W okresie ciszy wyborczej media mogą m.in.:

• informować o przebiegu wyborów,
• relacjonować głosowanie kandydatów na posłów i senatorów oraz innych osób biorących udział w glosowaniu,
• podawać informacje o komitetach wyborczych uczestniczących w wyborach pod warunkiem, że zostaną wskazane wszystkie komitety wyborcze, które zarejestrowały listy kandydatów, a sposób prezentacji tej informacji nie będzie wyróżniać żadnego z komitetów,
• podawać informacje o frekwencji wyborczej w wyborach w ubiegłych latach,
• podawać w dniu wyborów informacje o liczbie osób, którym wydano karty do głosowania ustalonej przez Państwową Komisją Wyborczą na podstawie danych otrzymanych z obwodowych komisji wyborczych,
• emitować własne ogłoszenia i ogłoszenia rozpowszechniane na zlecenie osób trzecich zachęcające do udziału w wyborach pod warunkiem, że w materiałach tych nie będą prezentowały się osoby reprezentujące komitety wyborcze lub z nimi związane, a także osoby kandydujące w wyborach i nie będą one stanowiły reklamy komitetu wyborczego lub kandydata, ani zachęcały do głosowania na daną listę lub listy.

W okresie ciszy wyborczej w Internecie mogą pozostawać materiały o charakterze agitacyjnym oraz wyniki sondaży przedwyborczych, umieszczone tam przed jej rozpoczęciem, pod warunkiem, że nie będą w nich dokonywane żadne zmiany.

W opinii Państwowej Komisji Wyborczej niedopuszczalne jest natomiast m.in.:

1. podawanie do publicznej wiadomości wyników przedwyborczych badań (sondaży) opinii publicznej dotyczących przewidywanych zachowań wyborczych i wyników wyborów oraz wyników sondaży wyborczych przeprowadzanych w dniu głosowania, w tym również o szacowanej frekwencji wyborczej,
2. informowanie o osobach kandydujących w danym okręgu wyborczym, podając tylko nazwiska wybranych kandydatów, czy nazwy wybranych komitetów wyborczych.

Naruszenie zakazu prowadzenia agitacji wyborczej w okresie ciszy wyborczej stanowi wykroczenie, a naruszenie zakazu podawania do publicznej wiadomości wyników sondaży zachowań wyborczych i przewidywanych wyników wyborów - występek.

Ocena, czy w danym przypadku doszło do naruszenia zakazu, nie będzie zatem należała do Państwowej Komisji Wyborczej, lecz do organów ścigania i sądów.

Podstawa prawna:

• ustawa z dnia 5 stycznia 2011 r. – Kodeks wyborczy (Dz.U. z 2019 r. poz. 684 i 1504).

A.J.
Zespół e-prawnik.pl