Zmiana nazwiska lub imienia - Jak zmienić nazwisko?

Z pewnością nikt nie chciałby mieć nazwiska, którego brzmienie wywołuje drwiące uśmiechy wśród znajomych. Niestety zdarza się dość często, że czyjeś nazwisko lub imię może być po prostu śmieszne lub wręcz obraźliwe. W takiej sytuacji można skorzystać z przysługującego prawa do wniesienia wniosku o zmianę nazwiska (bądź imienia).

Kto może wystąpić z wnioskiem o zmianę nazwiska lub imienia?

Możliwość wystąpienia z wnioskiem o zmianę imienia lub nazwiska ma:

• osoba, która ma obywatelstwo polskie,

• cudzoziemiec niemający obywatelstwa żadnego państwa (tzw. bezpaństwowiec), pod warunkiem, że ma w Rzeczypospolitej Polskiej miejsce zamieszkania,

• cudzoziemiec, który uzyskał w Polsce status uchodźcy

Powody zmiany nazwiska lub imienia

Wniosek o zmianę imienia lub nazwiska zostanie uwzględniony o ile wnioskodawca uzasadni go ważnymi względami. Za ważne względy ustawa uważa w szczególności:

• nazwisko lub imię ośmieszające lub nie licujące z godnością człowieka ,

• przypadek,gdy dana osoba chce zmienić swoje nazwisko lub imię noszone zgodnie z przepisami prawa państwa, którego obywatelstwo również się posiada

• przypadek, gdy dana osoba chce zmienić swoje nazwisko lub imię na nazwisko, którego od lat używa,

• przypadek, gdy osoba powraca do nazwiska lub imienia, które zostało bezprawnie zmienione.

 
W jakich okolicznościach wniosek o zmianę nazwiska lub imienia nie zostanie uwzględniony?

Wniosek nie zostanie uwzględniony, gdy dana osoba chciałaby zmienić swoje nazwisko na nazwisko historyczne, wsławione na polu nauki i kultury, działalności politycznej i społecznej albo wojskowej (np. Matejko, Kościuszko, Poniatowski). Od tej reguły istnieje wyjątek, a mianowicie, jeśli wnioskodawca posiada członków rodziny o takim nazwisku. Ponadto zmiany imienia lub nazwiska cudzoziemca, który uzyskał status uchodźcy można dokonać wyłącznie ze szczególnie ważnych powodów związanych z zagrożeniem jego prawa do życia, zdrowia, wolności lub bezpieczeństwa osobistego.

Co powinien zawierać wniosek o zmianę nazwiska?

Wniosek o zmianę imienia lub nazwiska powinien zawierać:

1)   dane osoby, której zmiana dotyczy:

a)  imię (imiona) i nazwisko oraz nazwisko rodowe,

b)  wskazanie kierownika urzędu stanu cywilnego, który sporządził akt urodzenia oraz akt małżeństwa, jeżeli zmiana imienia lub nazwiska będzie dotyczyła tego aktu,

c)  numer Powszechnego Elektronicznego Systemu Ewidencji Ludności, zwany dalej "numerem PESEL", jeżeli został nadany;

2)   imię lub nazwisko, na jakie ma nastąpić zmiana;

3)   wskazanie miejsca sporządzenia aktu urodzenia małoletnich dzieci, jeżeli zmiana imienia lub nazwiska będzie dotyczyła tych aktów;

4)   adres do korespondencji wnioskodawcy;

5)   uzasadnienie;

6)   oświadczenie wnioskodawcy, że w tej samej sprawie nie złożył wcześniej wniosku do innego kierownika urzędu stanu cywilnego lub nie została wydana już decyzja odmowna.

Należy przy tym pamiętać, że zmiana imienia lub nazwiska małoletniego dziecka następuje na wniosek przedstawiciela ustawowego dziecka. Jeżeli w chwili zmiany nazwiska dziecko ukończyło 13 lat, do  zmiany nazwiska dziecka jest potrzebne także wyrażenie zgody przez dziecko. Zgodę na zmianę nazwiska dziecko powinno wyrazić osobiście przed kierownikiem urzędu stanu cywilnego albo jego zastępcą lub w formie pisemnej z podpisem notarialnie poświadczonym. Dzieci zamieszkałe poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej mogą wyrazić zgodę za pośrednictwem konsula Rzeczypospolitej Polskiej.

Rodzic wyraża zgodę na zmianę nazwiska dziecka osobiście przed kierownikiem urzędu stanu cywilnego albo jego zastępcą lub w formie pisemnej z podpisem notarialnie poświadczonym. Osoby zamieszkałe poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej mogą wyrazić zgodę za pośrednictwem konsula Rzeczypospolitej Polskiej. W przypadku braku porozumienia między rodzicami dziecka każde z nich może zwrócić się do sądu opiekuńczego o wyrażenie zgody na zmianę nazwiska dziecka. 

Kto podejmuje decyzję o zmianie nazwiska wnioskodawcy?

Rozstrzyga o tym w drodze decyzji administracyjnej kierownik urzędu stanu cywilnego, do którego został złożony wniosek, albo jego zastępca. Decyzja o zmianie imienia lub nazwiska podlega natychmiastowemu wykonaniu.

Kierownik urzędu stanu cywilnego albo jego zastępca, który wydał decyzję o zmianie imienia lub nazwiska, przesyła ją, za pośrednictwem systemu teleinformatycznego, w którym jest prowadzony rejestr stanu cywilnego, do kierownika urzędu stanu cywilnego, który sporządził akt urodzenia oraz akt małżeństwa wnioskodawcy, a jeżeli zmiana rozciąga się na małoletnie dzieci - również do kierownika urzędu stanu cywilnego, który sporządził akty urodzenia dzieci.

W przypadku zmiany imienia lub nazwiska małoletniego dziecka następującej na wniosek rodziców decyzję o zmianie imienia lub nazwiska przekazuje się kierownikowi urzędu stanu cywilnego, który sporządził akt urodzenia dziecka.

Jak długo czeka się na podjęcie decyzji w sprawie zmiany nazwiska?

Przeważnie termin oczekiwania wynosi około 30 dni, chociaż w sprawach bardzo skomplikowanych może on nawet wynieść około 60 dni.
Co można zrobić, jeśli kierownik USC wyda decyzje negatywną, np. nie wyrazi zgody na zmianę nazwiska?
Można wówczas wnieść odwołanie do właściwego (ze względu na miejsce zamieszkania) wojewody w ciągu 14 dni od doręczenia wnioskodawcy decyzji.

Jakie opłaty należy ponieść chcąc zmienić nazwisko lub imię?

Opłata skarbowa od wniosku o wydanie decyzji o zmianie nazwiska i imienia (imion) albo nazwiska lub imienia (imion) wynosi 37 zł.  

Pamiętaj, że:

• osoba mieszkająca za granicą może złożyć wniosek za pośrednictwem Konsula Rzeczypospolitej Polskiej, wskazując kierownika urzędu stanu cywilnego, któremu wniosek ma zostać przekazany.

• Zmiana nazwiska lub nazwiska rodowego jednego z rodziców rozciąga się na małoletnie dzieci i na dzieci, które pochodzą od tych samych rodziców, pod warunkiem że drugi z rodziców wyraził na to zgodę, chyba że nie ma on pełnej zdolności do czynności prawnych lub jest pozbawiony władzy rodzicielskiej albo nie żyje. Jeżeli w chwili zmiany nazwiska dziecko ukończyło 13 lat, do zmiany nazwiska dziecka jest potrzebne także wyrażenie zgody przez dziecko.

• nazwisko utworzone w wyniku połączenia nie może składać się z więcej niż z dwóch członów, np. Malinowska – Kuczydło; wyjątkiem jest sytuacja w której następuje zmiana na nazwisko mające więcej niż dwa człony, noszone zgodnie z przepisami państwa, którego obywatelstwo również posiada dana osoba; 

• po zmianie można mieć co najwyżej dwa imiona,

• każdy wniosek jest rozpatrywany indywidualnie, co oznacza, że zainteresowana osoba składa te dokumenty, które dotyczą jej sprawy. Przed złożeniem wniosku najlepiej po prostu uzgodnić wymaganie dokumenty.

Podstawa prawna:
Ustawa z dnia 17 października 2008 r. o zmianie imion i nazwisk (tekst jednolity: Dz. U. 2008 r., Nr 220, poz. 1414),
Ustawa z 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. 1964 r., Nr 9, poz. 59 ze zmianami).

Michał Włodarczyk

Radca Prawny

Zajmuje się sprawami osób fizycznych jak również przedsiębiorców. Posiada rozległe doświadczenie w poradnictwie w sprawach życiowych osób fizycznych jak również profesjonalnych problemów prawnych przedsiębiorców. Bazując na swoim doświadczeniu skutecznie doradza w sprawach osób fizycznych jak i przedsiębiorców zawsze dbając o praktyczną stronę problemów prawnych z jakimi zwracają się do niego jego klienci.