Jak uznać ojcostwo w urzędzie stanu cywilnego?

Nie masz ślubu z kobietą, która urodzi lub urodziła twoje dziecko? Dziecko urodziło się już po rozwodzie? Sprawdź, co zrobić, żeby formalnie zostać jego ojcem.

Jak załatwić sprawę? 

Sprawę możesz załatwić osobiście w urzędzie stanu cywilnego (USC) bądź w konsulacie przy udziale matki dziecka.

Kto może uznać ojcostwo?

Osoba, która skończyła 16 lat, co do której nie ma podstaw do całkowitego ubezwłasnowolnienia (np. z powodu choroby psychicznej).

Jeżeli mężczyzna lub matka dziecka nie mają pełnej zdolności do czynności prawnych, to oświadczenie ojcostwa mogą złożyć tylko przed sądem opiekuńczym.

Kiedy nie można uznać ojcostwa?

Nie można uznać ojcostwa, jeśli:

• dziecko jest już pełnoletnie,
• zachodzi wątpliwość, co do tego, czy osoba, która składa oświadczenie, faktycznie jest ojcem dziecka,
• inny kierownik USC lub konsul już przyjął lub odmówił przyjęcia oświadczeń koniecznych do uznania ojcostwa,
• sąd wszczął postępowanie o ustalenie ojcostwa. Może to zrobić m.in. na wniosek dziecka, jednego z rodziców bądź prokuratora – jeżeli wymaga tego dobro dziecka lub ochrona interesu społecznego.

Kiedy można uznać ojcostwo?

Możesz uznać ojcostwo dziecka, gdy:

• jeszcze się nie urodziło (od chwili poczęcia),
• nie skończyło jeszcze 18 lat,
• zmarło przed osiągnięciem pełnoletniości, pod warunkiem, że złożysz oświadczenie:
  • w ciągu 6 miesięcy od dnia, w którym dowiedziałeś się o jego śmierci,
  • nie później niż do dnia, w którym osiągnęłoby pełnoletność.

Jak złożyć oświadczenie uznania ojcostwa?

W praktyce oświadczenie uznania ojcostwa składa się podczas spotkania z kierownikiem USC bądź konsulem. Aby kierownik albo konsul uznał ojcostwo – tzn. wpisał mężczyznę do aktu urodzenia dziecka – on i matka dziecka muszą przedstawić mu swoje stanowiska:

1. mężczyzna powie, że chce uznać ojcostwo i pokaże zebrane dokumenty, oraz
2. matka dziecka potwierdzi, iż ten mężczyzna jest ojcem dziecka.

Rodzice muszą przedstawić swoje stanowiska osobiście, dlatego najlepiej, aby wybrali się do urzędu razem. Następnie kierownik USC lub konsul sporządzi protokół, który wszyscy muszą podpisać.

Matka dziecka może potwierdzić ojcostwo danego mężczyzny w późniejszym terminie. Ma na to 3 miesiące od dnia, w którym ten złożył oświadczenie. Może to jednakże wydłużyć termin załatwienia sprawy.

Jeśli dziecko skończyło 13 lat, to od niego zależy, czy chce przyjąć nowe nazwisko. Zgodę na zmianę nazwiska potwierdzi podpisem na protokole. Jeżeli nie chce zmienić nazwiska, to nie musi nic podpisywać – odmowa zostanie odnotowana w protokole.

Jak uznać ojcostwo w kraju?

Co należy zrobić?

1. Zebrać wszystkie potrzebne dokumenty. 
2. Przyjść do USC razem z matką dziecka oraz dzieckiem – jeśli skończyło 13 lat. Złożyć oświadczenia przed kierownikiem USC. 
3. Kierownik USC wpisze uznającego mężczyznę do aktu urodzenia dziecka jako jego ojca. 

Gdzie złożyć oświadczenie?

W dowolnym USC. 

Sprawę załatwia się bezpłatnie.

Co trzeba przygotować?

• dokumenty tożsamości obojga rodziców dziecka – do wglądu,
• dane, które dotyczą dziecka – przekazuje się je ustnie:
  • imię i nazwisko dziecka – jeżeli zostało już nadane,
  • miejsce i datę urodzenia,
  • płeć dziecka - jeśli nie został jeszcze sporządzony akt urodzenia,
  • imię i nazwisko matki dziecka,
  • miejsce, gdzie został sporządzony akt urodzenia dziecka,
  • jeśli dziecko zmarło – datę, w której ojciec dowiedział się o jego śmierci oraz datę śmierci dziecka.
• wniosek o wydanie zaświadczenia potwierdzającego uznanie ojcostwa – jeżeli ojciec chce uzyskać takie zaświadczenie. Nie ma ustalonego wzoru takiego wniosku. Można zporządzić go samodzielnie. 

Ile trzeba będzie czekać?

Kierownik USC przyjmie oświadczenie w dniu wizyty ojca. Jeśli nie będzie to możliwe - uzgodni z nim inny termin.

To, ile będzie czekał na wpisanie do aktu urodzenia dziecka, zależy od konkretnej sytuacji. Wpływ na czas oczekiwania ma np. to, czy dziecko już się urodziło, czy jest już sporządzony akt urodzenia bądź kiedy matka potwierdzi, że dany mężczyzna jest ojcem dziecka. 

Jak można się odwołać?

Kierownik USC może nie przyjąć oświadczenia mężczyzny o uznaniu ojcostwa. Wtedy, w ciągu 7 dni od tej odmowy, powiadomi go i matkę o przyczynach odmowy. Żeby uznać ojcostwo, mężczyzna będzie mógł jeszcze zgłosić się do sądu opiekuńczego.

Jak uznać ojcostwo za granicą?

Co należy zrobić?

1. Zebrać wszystkie potrzebne dokumenty.
2. Umówić się na wizytę w internetowym systemie zapisów w programie E-konsulat (link do strony: www.e-konsulat.gov.pl). Wypełnić formularz i podać cel swojej wizyty. Dostanie się wówczas potwierdzenie wizyty – należy je wziąść ze sobą do konsulatu.
3. Przyjść do konsulatu i złożyć stosowne oświadczenie. 
4. Konsul sporządzi protokół, który podpiszesz uznający ojciec, matka dziecka i konsul.
5. Czekać na odpowiedź. 
6. Konsul wyda rodzicom dziecka pisemne zaświadczenie potwierdzające uznanie ojcostwa.
7. Resztę formalności załatwi USC w Polsce – rodzice nie muszą robić nic więcej.

Gdzie należy złożyć oświadczenie?

W polskim konsulacie. 

Ile trzeba zapłacić?

50 euro – tyle wynosi opłata konsularna. Konsul przeliczy tę opłatę na walutę państwa, w którym się znajduje. W konsulacie zainteresowany może dowiedzieć się, w jaki sposób możesz zapłacić.

Co należy przygotować?

• dokumenty tożsamości obojga rodziców dziecka – do wglądu,
• odpis zupełny aktu urodzenia dziecka – jeżeli ma już sporządzony akt urodzenia, 
• informację o miejscu sporządzenia aktu urodzenia matki – jeśli dziecko jeszcze się nie urodziło,
• dane, które dotyczą dziecka – należy przekazać je ustnie:
  • imię i nazwisko dziecka – jeżeli zostało już nadane,
  • miejsce i data urodzenia,
  • płeć dziecka (jeśli nie został jeszcze sporządzony akt urodzenia),
  • imię i nazwisko matki dziecka,
  • miejsce, gdzie został sporządzony akt urodzenia dziecka,
  • jeśli dziecko zmarło – data, w której ojciec dowiedział się o jego śmierci oraz data śmierci dziecka.

Ile trzeba będzie czekać?

Konsul przyjmie oświadczenie w dniu wizyty uznającego w konsulacie. Jeżeli nie będzie to możliwe - uzgodni z nim inny termin.

Jeśli on i matka dziecka będą składali oświadczenia razem, to odbiorą zaświadczenie o uznaniu ojcostwa osobiście tego samego dnia. Jeżeli osobno – mogą ustalić z konsulem, jak odbiorą ten dokument.

To, ile będzie trzeba czekać na wpisanie do aktu urodzenia dziecka, zależy od konkretnej sytuacji. Wpływ na czas oczekiwania ma np. to, czy dziecko już się urodziło, czy jest już sporządzony akt urodzenia oraz kiedy matka potwierdzi, że uznający jest ojcem dziecka. 

Jak można się odwołać?

Konsul może nie przyjąć oświadczenia mężczyzny o uznaniu ojcostwa. Wówczas, w ciągu 7 dni od tej odmowy powiadomi go i matkę o jej przyczynach. Żeby uznać ojcostwo, mężczyzna będzie mógł jeszcze zgłosić się do sądu opiekuńczego.

A.J.
Zespół e-prawnik.pl