Zgłoś się do „małego ZUS”

Prowadzący działalność gospodarczą na mniejszą skalę, którzy chcą skorzystać z „małego ZUS” i zapłacić niższe składki na ubezpieczenia społeczne od 1 stycznia 2019 r., powinni przeczytać poniższe informacje. 

Zgłoś się do ubezpieczeń społecznych lub ubezpieczenia zdrowotnego z kodem tytułu ubezpieczenia rozpoczynającym się od 0590 albo od 0592.  

Na zgłoszenie do ZUS tego, że chce się korzystać z „małego ZUS” jest czas do 8 stycznia 2019 roku. Kolejna taka okazja pojawi się dopiero za rok!

Mały ZUS - zgłoszenie do ubezpieczeń

Jeśli spełniasz warunki „małego ZUS” i chcesz skorzystać z tej ulgi od 2019 roku, w okresie od 1 do 8 stycznia 2019 roku powinieneś wyrejestrować się z dotychczasowego ubezpieczenia. Jako datę wyrejestrowania wskazujesz 1 stycznia 2019 r.

Z tą samą datą, czyli 1 stycznia 2019 r., zgłaszasz się do „małego ZUS” z kodem tytułu ubezpieczenia 05 90 xx (jeśli nie masz ustalonego prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy) lub 05 92 xx (jeśli masz ustalone prawo do renty).

Zmianę tę możesz przeprowadzić online poprzez www.ceidg.gov.pl, wypełniając formularz ZUS ZUA lub ZUS ZZA.

Jeżeli zatem chcesz skorzystać z tej ulgi, musisz złożyć w ZUS dokumenty:

• wyrejestrowania z ubezpieczeń (ZUS ZWUA) z kodem tytułu ubezpieczenia zaczynającym się od05 10, 05 12, jeśli kontynuujesz prowadzenie działalności prowadzonej w 2018 r.
• zgłoszenie do ubezpieczeń społecznych (ZUS ZUA) albo - jeśli podlegasz wyłącznie ubezpieczeniu zdrowotnemu - zgłoszenie do tego ubezpieczenia (ZUS ZZA) z kodem tytułu ubezpieczenia rozpoczynającym się od 05 90 albo 05 92 (kod tytułu ubezpieczenia przewidziany dla osób posiadających rentę przyznaną z tytułu niezdolności do pracy).

Dokumenty te musisz przekazać w terminie 7 dni liczonymi od:

• 1 stycznia (czyli do 8 stycznia 2019 r.) – jeśli kontynuujesz prowadzenie działalności prowadzonej w 2018 r. albo też jeśli z końcem grudnia zakończyłeś okres ulgi „preferencyjne składki” (wyrejestruj się z ubezpieczeń z kodem 05 70 albo 05 72 i zgłoś z kodem 05 90 albo 05 92),
• pierwszego dnia prowadzenia działalności gospodarczej lub wznowienia działalności gospodarczej,
• pierwszego dnia, w którym będziesz spełniał warunki do korzystania z „małego ZUS” (np. skończyłeś okres „preferencyjne składki” w trakcie roku, w którym chcesz skorzystać z „małego ZUS”). 

„Mały ZUS” – na czym polega ulga w składkach ZUS dla przedsiębiorców, którzy działają na małą skalę?

Od 1 stycznia 2019 roku przedsiębiorcy, którzy działają na niewielką skalę, mogą skorzystać z kolejnej ulgi w opłacaniu składek na ubezpieczenia społeczne, czyli „małego ZUS”. Osoby prowadzące jednoosobową działalność gospodarczą, których przeciętne miesięczne przychody nie przekraczają 2,5-krotności minimalnego wynagrodzenia, mogą płacić obniżone składki na ubezpieczenia społeczne, niezależnie od stażu firmy. Składki będą proporcjonalne do przychodu.

Jeśli więc masz firmę i nie osiągasz wysokich przychodów, od 1 stycznia 2019 r. będziesz mógł opłacać składki na ubezpieczenia społeczne od podstawy wymiaru, której wysokość będzie zależeć od tych przychodów. Jeżeli zatem Twoje przychody za ubiegły rok z działalności gospodarczej, którą prowadziłeś przez cały ten rok, nie przekroczą trzydziestokrotności minimalnego wynagrodzenia (63 tys. zł za rok 2018), będziesz mógł płacić obniżone, proporcjonalne do przychodu składki na ubezpieczenia społeczne. 

„Mały ZUS” dotyczy tylko składek na ubezpieczenia społeczne (emerytalne, rentowe, wypadkowe, chorobowe). Nie obejmuje składki zdrowotnej, którą trzeba płacić w pełnej wysokości.

Termin „mały ZUS” był w niektórych przypadkach używany w odniesieniu do dotychczasowej ulgi dla nowych firm – preferencyjnych składek, które można płacić przez 24 miesiące po rozpoczęciu działalności. Artykuł opisuje nowy rodzaj ulgi, która obowiązywać będzie od 1 stycznia 2019 roku.

Limit przychodów

Jeśli w poprzednim roku nie prowadziłeś działalności przez cały rok (np. zawiesiłeś działalność, albo zamknąłeś ją i ponownie rozpocząłeś), przy obliczaniu progu przychodu musisz zastosować proporcję.

Podziel trzydziestokrotność minimalnego wynagrodzenia w poprzednim roku przez liczbę dni kalendarzowych w poprzednim roku i pomnóż przez liczbę dni, w których prowadziłeś działalność. Wynik równy lub wyższy 0,5 grosza zaokrąglij w górę, niższy niż 0,5 grosza – w dół. Jeśli np. prowadziłeś działalność tylko przez 250 dni, to za 2018 rok (płaca minimalna 2100 zł) próg wyniesie 43 150,68 zł (63000 zł / 365 dni x 250 dni).

Twój przychód z działalności gospodarczej porównaj do ustalonego limitu. Jeśli osiągnięty przez Ciebie przychód nie przekracza tego limitu, to możesz korzystać z „małego ZUS”.

Kiedy można skorzystać z „małego ZUS”?

Z małego ZUS możesz skorzystać, jeśli:

• jesteś przedsiębiorcą zarejestrowanym w CEIDG (jesteś wspólnikiem spółki cywilnej),
• przychody, które osiągnąłeś z działalności gospodarczej za ubiegły rok kalendarzowy, nie przekroczą progu uprawniającego do korzystania z ulgi,
• nie spełniasz warunków do płacenia preferencyjnych składek na ubezpieczenia społeczne (od podstawy wynoszącej 30% minimalnego wynagrodzenia),
• rozliczając się na karcie podatkowej nie korzystałeś ze zwolnienia z VAT,
• prowadziłeś działalność gospodarczą przez co najmniej 60 dni w poprzednim roku kalendarzowym,
• nie wykorzystałeś 36-miesięcznego limitu (w ciągu 60 miesięcy prowadzenia działalności gospodarczej) korzystania z „małego ZUS”,
• nie podlegałeś ubezpieczeniom społecznym lub ubezpieczeniu zdrowotnemu także z tytułu innej pozarolniczej działalności (np. jako wspólnik spółki jawnej),
• nie wykonujesz dla byłego bądź obecnego pracodawcy tego, co robiłeś dla niego jako pracownik w bieżącym lub poprzednim roku kalendarzowym.

Aby więc skorzystać w danym roku z „małego ZUS”:

• musisz prowadzić działalność gospodarczą na podstawie wpisu do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (CEIDG) lub innych przepisów szczególnych,
• Twój przychód z tytułu działalności gospodarczej w poprzednim roku kalendarzowym, jeśli prowadziłeś ją przez cały rok, nie może przekroczyć trzydziestokrotności kwoty minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w grudniu poprzedniego roku.

Przykład:

 Pani Jolanta prowadzi działalność gospodarczą od 1 września 2016 r. Nigdy jej nie zawieszała. Ponieważ w grudniu 2018 r. minimalne wynagrodzenie wynosiło 2100 zł, jej przychód z działalności gospodarczej w 2018 r. nie może przekroczyć 63000 zł (30 x 2100 zł).

Jeśli w poprzednim roku rozpocząłeś, zakończyłeś lub zawieszałeś działalność, przez co prowadziłeś ją tylko przez część roku, limit którego nie mógł przekroczyć przychód z działalności jest odpowiednio niższy. Ustalisz go przez podzielenie trzydziestokrotności minimalnego wynagrodzenia przez liczbę dni kalendarzowych poprzedniego roku i pomnożenie otrzymanego wyniku przez liczbę dni kalendarzowych prowadzenia działalności gospodarczej w poprzednim roku kalendarzowym (np. 334 dni, gdy działalność zawiesiłeś na cały marzec 2018 r.). Otrzymany wynik zaokrąglij do pełnych groszy w górę, jeśli końcówka jest równa lub wyższa niż 0,5 gr lub w dół, jeśli jest niższa.

Przykład:

 Pan Marek prowadził działalność gospodarczą od 2 lutego 2017 r. do 30 listopada 2018 r. Działalności nie zawieszał. W 2019 r. ponownie rozpocznie działalność. W roku 2018 dni kalendarzowych było 365, Pan Marek prowadził działalność gospodarczą przez 334 dni
w 2018 r. Limit, którego nie mogą przekroczyć jego przychody z działalności gospodarczej w 2018 r. wynosi:

(63 000 : 365) x 334 = 57 649,315068493 ≈ 57 649,32 zł.

Liczba dni prowadzenia działalności gospodarczej odpowiada liczbie dni, w której podlegałeś w poprzednim roku ubezpieczeniom społecznym lub ubezpieczeniu zdrowotnemu z tytułu prowadzenia tej działalności. Dlatego nie uwzględniaj w niej liczby dni, w których wprawdzie prowadziłeś działalność gospodarczą, ale podlegałeś ubezpieczeniu w KRUS albo za granicą. Uwzględnij natomiast liczbę dni, w których korzystałeś z tzw. ulgi na start.

Przykład:

Pani Edyta prowadzi działalność gospodarczą, ale podlegała do 30 czerwca 2018 r. ubezpieczeniu społecznemu rolników. Ubezpieczeniom społecznym z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej podlegała w 2018 r. przez 184 dni. Limit, którego nie mogą przekroczyć przychody z działalności gospodarczej wynosi:

(63 000 : 365) X 184 = 3 1758,902 ≈ 31 758,90 zł.

Przykład:

Pan Krzysztof w 2018 r.:

• od 1 czerwca do 30 listopada korzystał z tzw. ulgi na start,
• od 1 grudnia jest objęty ubezpieczeniami społecznymi i opłaca składki na te ubezpieczenia od podstawy wymiaru nie niższej niż 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego. W 2017 r. prowadził pozarolniczą działalność jako wspólnik spółki jawnej, przez co nie mógł w 2018 r. opłacać składek na ubezpieczenia społeczne od podstawy nie niższej niż 30% minimalnego wynagrodzenia.

Limit dla przychodów z działalności gospodarczej Pana Krzysztofa wynosi:

(63 000 : 365) x 214 = 36936,986 ≈ 36 936,99 zł.

Z „małego ZUS” nie możesz skorzystać, jeśli w poprzednim roku prowadziłeś także inną pozarolniczą działalność jako:

• twórca, artysta,
• osoba wykonująca wolny zawód,
• wspólnik spółki jawnej, komandytowej, partnerskiej albo jednoosobowej spółki z o.o.,
• osoba prowadząca publiczną lub niepubliczną szkołę, inną formę wychowania przedszkolnego, placówkę lub ich zespół.

Nie skorzystasz więc z „małego ZUS”, jeśli w poprzednim roku:

1. prowadziłeś działalność gospodarczą krócej niż 60 dni, tj. podlegałeś ubezpieczeniom społecznym lub ubezpieczeniu zdrowotnemu z tytułu prowadzenia tej działalności krócej niż 60 dni;
2. rozliczałeś się w formie karty podatkowej i korzystałeś ze zwolnienia sprzedaży od podatku VAT. Warunki te musisz spełniać łącznie; jeśli rozliczałeś się w formie karty podatkowej i nie korzystałeś ze zwolnienia sprzedaży od podatku VAT, przychodem z działalności gospodarczej jest wartość sprzedaży, o której mowa w art. 2 pkt 22 ustawy o podatku od towarów i usług, która podlega opodatkowaniu tym podatkiem, bez kwoty tego podatku.
3. podlegałeś ubezpieczeniom społecznym lub ubezpieczeniu zdrowotnemu także z tytułu innej pozarolniczej działalności (np. jako wspólnik spółki jawnej);
4. spełniasz warunki do opłacania „preferencyjnych składek”, tj. składek od zadeklarowanej kwoty nie niższej niż 30% minimalnego wynagrodzenia;
5. wykonujesz dla byłego bądź obecnego pracodawcy to co robiłeś dla niego jako pracownik w bieżącym lub poprzednim roku kalendarzowym. 

„Mały ZUS” możesz opłacać, jeśli skorzystałeś wcześniej z „ulgi na start” (chyba że zrezygnujesz z korzystania z tego uprawnienia) i spełniałeś warunki do „preferencyjnych składek”. Nie możesz skorzystać z „małego ZUS” w pierwszym roku prowadzenia działalności.

Przykłady:

• Pan Jan był objęty ubezpieczeniami społecznymi z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej od 1 stycznia 2017 r. do 28 lutego 2018 r. W konsekwencji w 2018 r. podlegał ubezpieczeniom z tego tytułu tylko przez 59 dni. Nie spełnia warunku do skorzystania z „małego ZUS”.
• Pan Tomasz był objęty ubezpieczeniami społecznymi i ubezpieczeniem zdrowotnym jako wspólnik jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością do 10 stycznia 2018 r. Od 1 kwietnia 2018 r. prowadzi działalność gospodarczą. Pan Tomasz nie spełnia warunku do korzystania z „małego ZUS”.
• Pan Maciej od 1 czerwca 2017 r. opłaca składki na ubezpieczenia społeczne od podstawy wymiaru nie niższej niż 30% minimalnego wynagrodzenia. Okres 24 miesięcy, w których ma prawo do opłacania tych składek mija 31 maja 2019 r. Jeśli Pan Maciej spełni pozostałe warunki, od 1 czerwca 2019 r. będzie mógł korzystać z „małego ZUS”.
• W 2018 r. Pani Lidia oprócz prowadzenia działalności gospodarczej była zatrudniona do 31 grudnia na podstawie umowy o pracę jako księgowa. Od 1 stycznia 2019 r. rozszerzyła zakres prowadzonej działalności i od tego dnia wykonuje usługi księgowe dla pracodawcy w ramach prowadzonej działalności. Współpracę z byłym pracodawcą prowadzi do 31 lipca 2019 r. Od 1 sierpnia 2019 r. jeśli spełni pozostałe warunki może korzystać z „małego ZUS”.
• Pani Marta rozpoczęła prowadzenie działalności w 2019 r. Nie może opłacać składek w ramach „małego ZUS”. Jeśli spełnia warunki może skorzystać z „ulgi na start” i potem ewentualnie „preferencyjnych składek”.
• Pan Mirosław rozpoczął prowadzenie działalności gospodarczej 1 stycznia 2018 r. Nie chce korzystać z ulgi na start. Spełnia warunki do „składek preferencyjnych”. Pan Mirosław powinien dokonać zgłoszenia do ubezpieczeń z kodem tytułu rozpoczynającym się od 05 70. Będzie opłacał składki od kwoty deklarowanej nie niższej niż 30 % minimalnego wynagrodzenia nie dłużej niż przez 24 miesiące kalendarzowe od dnia rozpoczęcia działalności. Nie może od 1 stycznia 2019 r. opłacać „małego ZUS”. Jeśli spełni warunki będzie mógł skorzystać z „małego ZUS” od 1 stycznia 2020 r.

Kiedy „mały ZUS” dla przedsiębiorcy, który rozpoczyna działalność po raz pierwszy?

Jeśli rozpocząłeś działalność, nie możesz od razu skorzystać z „małego ZUS”, ponieważ warunkiem płacenia niższych składek jest prowadzenie działalności gospodarczej przynajmniej przez 60 dni w poprzednim roku. Po rozpoczęciu działalności możesz jednak skorzystać z innych ulg – ulgi na start, preferencyjnych składek ZUS. Korzystanie z nich wiąże się z mniejszą liczbą formalności i jest opłacalne dla nowych firm.

Przykład:

Jan Kowalski rozpocznie pierwszą w życiu działalność gospodarczą 1 stycznia 2019 roku. Wcześniej nigdzie nie pracował. Przez 6 miesięcy może korzystać z ulgi na start i opłacać tylko składkę na ubezpieczenie zdrowotne (nie podlega w tym czasie ubezpieczeniom społecznym). Po 6 miesiącach, przez 24 miesiące może płacić niższe, preferencyjne składki ZUS. Po tym okresie, jeśli spełni warunki, może skorzystać z„małego ZUS”.

Jak długo można korzystać z „małego ZUS”?

Niższe składki na ubezpieczenia społeczne możesz opłacać maksymalnie przez 36 miesięcy w ciągu ostatnich 60 miesięcy kalendarzowych prowadzenia działalności gospodarczej.

Jako miesiąc kalendarzowy przyjmij każdy miesiąc, w którym podlegałeś ubezpieczeniom społecznym lub ubezpieczeniu zdrowotnemu co najmniej jeden dzień.

Jak obliczyć składki na „mały ZUS”?

Zobacz krok po kroku, jak wyliczyć składkę.

Krok 1. Ustal przeciętny miesięczny przychód za ubiegły rok

Zanim ustalisz wysokość składek, musisz obliczyć przeciętny, miesięczny przychód z działalności gospodarczej za ubiegły rok.

Obliczasz go następująco: podziel roczny przychód z działalności gospodarczej w poprzednim roku (możesz go wziąć np. z deklaracji podatkowej) przez liczbę dni kalendarzowych prowadzenia działalności w poprzednim roku a następnie pomnóż przez 30.

Wzór:

(przychód z działalności gospodarczej za ubiegły rok/liczba dni kalendarzowych prowadzenia działalności gospodarczej w ub. roku ) x 30

Wynik zaokrąglij do pełnych groszy w górę, jeśli końcówka jest równa lub wyższa niż 0,5 grosza, lub w dół, jeśli jest niższa.

Przykład:

 Pani Anna spełnia warunki do skorzystania z „małego ZUS”. Jej roczny przychód z działalności gospodarczej w 2018 r. wyniósł 47238,65 zł. Prowadziła działalność przez 304 dni (2 m-ce działalność była zawieszona). Zatem jej przeciętny miesięczny przychód z działalności gospodarczej wynosi 4661,71 zł.

 (47238,65 / 304) x 30 = 4661,71

Krok 2. Oblicz najniższą podstawę do wyliczenia składek

Podstawę wymiaru składek obliczasz następująco: pomnóż przeciętny miesięczny przychód (wynik kroku 1) przez specjalny współczynnik (będzie on ogłaszany każdego roku w „Monitorze Polskim”). Współczynnik na 2019 rok wynosi 0,5083.

Wzór na obliczanie najniższej podstawy wymiaru:

przeciętny miesięczny przychód x współczynnik z Monitora Polskiego

Wynik zaokrąglij do pełnych groszy w górę, jeśli końcówka jest równa lub wyższa niż 0,5 grosza, lub w dół, jeśli jest niższa.

Na stronach urzędowych będą kalkulatory, dzięki którym szybko obliczysz podstawę wymiaru składek.

Przykład:

Bartłomiej Kowalski spełnia warunki do skorzystania z „małego ZUS”. Jego przeciętny miesięczny przychód z działalności gospodarczej w 2018 r. wyniósł 3572,58 zł. Zatem jego najniższa podstawa wymiaru składek w 2019 r. wynosi 1815,94 zł (3572,58 x 0,5083 = 1815,94).

Przykład:

Przeciętny miesięczny przychód z działalności gospodarczej Pani Anny (z przykładu wyżej) w 2018 r. wyniósł 4661,71 zł. Zatem jej najniższa podstawa wymiaru składek w 2019 r. wynosi 2369,55 zł.

4661,71 x 0,5083 = 2369,55

Przykład:

Pani Urszula spełnia warunki do skorzystania z „małego ZUS”. Obliczyła, że jej przeciętny miesięczny przychód z działalności gospodarczej w 2018 r. wyniósł 1519,39 zł. Zatem jej najniższa podstawa wymiaru składek w 2019 r. wynosi 772,31 zł.

1519,39 x 0,5083 = 772,31 zł

Przykład:

Pani Magdalena spełnia warunki do skorzystania z „małego ZUS”. Obliczyła, że jej przeciętny miesięczny przychód z działalności gospodarczej w 2018 r. wyniósł 1870,22 zł. Zatem jej najniższa podstawa wymiaru składek w 2019 r. wynosi 950,63 zł.

1870,22 x 0,5083 = 950,63 zł

Jeśli zatem spełniasz warunki i chcesz płacić „mały ZUS”, musisz wyliczyć najniższą podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne na 2019 r., mnożąc przeciętny miesięczny przychód z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej w poprzednim roku kalendarzowym (czyli w 2018 r.), przez ww. współczynnik (który na 2019 r. wynosi 0,5083). Otrzymany wynik zaokrąglij do pełnych groszy w górę, jeśli końcówka jest równa lub wyższa niż 0,5 gr lub w dół, jeśli jest niższa. Następnie porównaj otrzymany wynik do kwoty 30% minimalnego wynagrodzenia i 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego. Najniższa podstawa wymiaru składek nie może być bowiem niższa niż 30% minimalnego wynagrodzenia za pracę w danym roku i nie może przekraczać kwoty 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego ustalonej na dany rok.

Krok 3. Minimalna i maksymalna wysokość najniższej podstawy wymiaru składek przy „małym ZUS”

Jeśli wyliczyłeś najniższą podstawę wymiaru składek, musisz sprawdzić, czy mieści się ona w minimalnych i maksymalnych progach. Podstawa nie może przekroczyć 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia (czyli tyle, ile wynosi podstawa dla obecnych przedsiębiorców na „pełnym ZUS”) i nie może być niższa niż 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w styczniu danego roku (czyli tyle, ile wynosi najniższa podstawa dla preferencyjnych składek na ubezpieczenia społeczne).

Porównaj zatem otrzymany wynik do kwoty 30% minimalnego wynagrodzenia i 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego. Najniższa podstawa wymiaru składek nie może być bowiem niższa niż 30% minimalnego wynagrodzenia za pracę w danym roku i nie może przekraczać kwoty 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego ustalonej na dany rok.

Nawet zatem, gdy wyliczona w kroku 2 podstawa będzie niższa niż 30% minimalnego wynagrodzenia, to Twoja najniższa podstawa wymiaru składek będzie równa 30% minimalnego wynagrodzenia.

Najniższą podstawę wymiaru składek ustalasz raz w roku kalendarzowym – w styczniu lub w pierwszym miesiącu, gdy rozpoczynasz lub wznawiasz prowadzenie  działalności gospodarczej w danym roku kalendarzowym.

Przykład:

Pani Ewa spełnia warunki do skorzystania z „małego ZUS”. Obliczyła, że w 2019 r. najniższa podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne wynosi 600 zł.

30% minimalnego wynagrodzenia w 2019 r. wynosi 675 zł (30% z 2250 zł).

Dla Pani Ewy najniższą podstawą wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne w 2019 r. jest 675 zł.

Krok 4. Wskaż podstawę do wyliczania składek

W okresie, w którym będziesz korzystać z „małego ZUS”, możesz w poszczególnych miesiącach opłacać składki na ubezpieczenia od najniższej podstawy wymiaru bądź od kwoty wyższej. W poszczególnych miesiącach możesz więc zadeklarować jako podstawę wymiaru składek kwotę wyższą, niż najniższa podstawa wymiaru składek.

Wysokość kwoty, od której opłacasz składki ma wpływ na wysokość przysługujących Ci świadczeń z ubezpieczeń społecznych, w tym zasiłek chorobowy, zasiłek opiekuńczy, zasiłek macierzyński.

Przykład:

Pan Kazimierz obliczył, że w 2019 r. najniższa podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne wynosi 857,46 zł. Postanowił jednak w każdym miesiącu 2019 r. deklarować do podstawy wymiaru składek kwotę wyższą – 2000 zł.

Krok 5. Oblicz składki

Jeśli ustaliłeś podstawę, możesz obliczyć składki na „mały ZUS”.

Jeżeli podstawa wyniesie np. 1000 zł, to:

• składka emerytalna (19,52% podstawy) wyniesie 195,20 zł;
• składka rentowa (8,00% podstawy) wyniesie 80 zł;
• składka  chorobowa dobrowolna (2,45% podstawy) wyniesie 24,50 zł;
• składka wypadkowa (1,67% podstawy) wyniesie 16,70 zł.

Dodatkowo musisz opłacić składkę zdrowotną obliczoną od podstawy wymiaru obowiązującej dla wszystkich przedsiębiorców.

Dobrowolność i konsekwencje „małego ZUS”

Tak jak inne ulgi w opłacaniu składek, „mały ZUS” jest dobrowolny. Jeśli chcesz opłacać wyższe składki (i mieć wyższe świadczenia), możesz to zrobić deklarując wyższą podstawę wymiaru niż najniższa podstawa obliczona na podstawie przychodu. Możesz również nie korzystać z „małego ZUS” lub zrezygnować z niego w trakcie roku. Za miesiąc, w którym zrezygnujesz z ulgi oraz pozostałe miesiące do końca roku, płacisz składki na ubezpieczenia społeczne według standardowych zasad (tzw. pełny ZUS).

Twoja decyzja o skorzystaniu z „małego ZUS” będzie miała wpływ na wysokość świadczeń, które ci przysługują:

• z ubezpieczenia chorobowego (m.in. zasiłku chorobowego, świadczenia rehabilitacyjnego, zasiłku macierzyńskiego, zasiłku opiekuńczego),
• z ubezpieczenia wypadkowego (m.in. zasiłku chorobowego, świadczenia rehabilitacyjnego).

Świadczenia te są obliczane od podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe lub wypadkowe

Jakie są obowiązki przy korzystaniu z „małego ZUS”?

Obowiązki rejestracyjne

Jak wspomniano, jeżeli chcesz skorzystajać z „małego ZUS" powinieneś wyrejestrować się z dotychczasowego ubezpieczenia i zgłosić z nowym kodem dla „małego ZUS". Ważne! Jeśli spełniasz warunki „małego ZUS” i chcesz skorzystać z tej ulgi od 2019 roku, w okresie od 1 do 8 stycznia 2019 roku powinieneś wyrejestrować się z dotychczasowego ubezpieczenia. Jako datę wyrejestrowania wskazujesz 1 stycznia 2019 r. Z tą samą datą, czyli 1 stycznia 2019 r., zgłaszasz się do „małego ZUS” z odpowiednim kodem tytułu ubezpieczenia.

Zgłoszenia dokonujesz na formularzu ZUS ZUA lub ZUS ZZA. Zmianę tę możesz przeprowadzić online poprzez www.ceidg.gov.pl.

Kody to:

• 05 90 (jeśli nie masz ustalonego prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy),
• 05 92 (jeśli masz ustalone prawo do renty).

Przykłady:

• Pani Wiktoria prowadzi działalność gospodarczą od 2017 r. i nie ma prawa do renty. Spełnia warunki do korzystania z „małego ZUS”. Ponieważ chce skorzystać z tej ulgi musi do 8 stycznia 2019 r. przekazać: ZUS ZWUA - wyrejestrowanie z ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego z dotychczasowym kodem tytułu ubezpieczenia 05 10 wskazując datę wyrejestrowania - 1 stycznia 2019 r., i od tego samego dnia zgłosić się do tych ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego na ZUS ZUA, z kodem tytułu ubezpieczenia zaczynającym się od 05 90.
• Pan Patryk (nie jest rencistą) zawiesił działalność gospodarczą od 10 listopada 2018 r. do 31 grudnia 2018 r. Spełnia warunki do skorzystania od 1 stycznia 2019 r. z „małego ZUS”. W tym celu musi do 8 stycznia 2019 r. przekazać: ZUS ZUA wskazując datę obowiązku ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego od 1 stycznia 2019 r., z kodem tytułu ubezpieczenia zaczynającym się od 05 90.
• Pani Rozalia (jest rencistką z niezdolnością do pracy) zawiesiła działalność gospodarczą od 1 kwietnia 2018 r. do 31 marca 2019 r. Spełnia warunki do skorzystania z „małego ZUS”. W tym celu musi do 8 kwietnia 2019 r. przekazać: ZUS ZUA, wskazując datę obowiązku ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego od 1 kwietnia 2019 r., z kodem tytułu ubezpieczenia zaczynającym się od 05 92.
• Pan Marceli prowadzi działalność gospodarczą i nie jest rencistą. Do 31 maja 2019 r. spełniał warunki do korzystania z „preferencyjnych składek”. Ponieważ chce od razu skorzystać z ulgi „mały ZUS” musi do 8 czerwca 2019 r. przekazać: ZUS ZWUA - wyrejestrowanie z ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego z dotychczasowym kodem tytułu ubezpieczenia 05 70 00 wskazując datę wyrejestrowania - 1 czerwca 2019 r., i od tego samego dnia zgłosić się do tych ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego na ZUS ZUA, z kodem tytułu ubezpieczenia zaczynającym się od 05 90.

Rezygnacja z „małego ZUS"

Z „małego ZUS" możesz zrezygnować w każdym czasie, a więc także od dnia nabycia do niego prawa.

Przykład:

Urszula Nowak (nie ma przyznanej renty) korzystała z „małego ZUS” od 1 stycznia 2019 r. Od 1 lipca postanowiła zrezygnować z tego uprawnienia. Powinna wyrejestrować się z ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego z kodem tytułu ubezpieczenia właściwym dla „małego ZUS” od 1 lipca 2019 r. i zgłosić się od tej samej daty do ubezpieczeń z kodem tytułu ubezpieczenia zaczynającym się 05 10.

Możesz też zrezygnować z uprawnienia do małej działalności gospodarczej po pewnym okresie korzystania z niego.

Zrezygnujesz z uprawnienia do „małego ZUS” (czyli pozbawisz się możliwości płacenia niższych składek), jeśli nie zgłosisz się do ubezpieczeń społecznych lub do ubezpieczenia zdrowotnego z właściwym kodem tytułu ubezpieczenia, w terminie 7 dni liczonymi od:

• 1 stycznia danego roku,
• pierwszego dnia prowadzenia działalności gospodarczej lub wznowienia działalności gospodarczej,
• pierwszego dnia, w którym będziesz spełniał warunki do korzystania z małego ZUS.

Przykłady:

• Barbara Nowak zawiesiła prowadzenie działalności gospodarczej na okres od 1 września 2018 r. do 31 sierpnia 2019 r. Spełnia warunki do skorzystania z „małego ZUS”. Jeśli  chce z tego uprawnienia korzystać musi do 8 września 2019 r. zgłosić się do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego wskazując 1 września 2019 r. jako datę powstania obowiązku ubezpieczeń z kodem właściwym dla „małego ZUS”.
• Piotr Kowalski zakończył działalność gospodarczą 31 marca 2018 r. Spełnia warunki do skorzystania z „małego ZUS”. Działalność gospodarczą ponownie rozpocznie 1 lutego 2019 r. Jeśli nie chce zrezygnować z uprawnienia do „małego ZUS” musi do 8 lutego 2019 r. zgłosić się do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego wskazując 1 lutego 2019 r. jako datę powstania obowiązku ubezpieczeń, z kodem tytułu ubezpieczenia właściwym dla tego uprawnienia.
• Pani Wanda prowadzi działalność gospodarczą od 2015 r. i nie ma prawa do renty. Będzie ją nadal prowadzić w 2019 r. Spełnia warunki do korzystania z „małego ZUS”. Ponieważ chce skorzystać z tego uprawnienia musi do 8 stycznia 2019 r. wyrejestrować się z ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego z dotychczasowym kodem tytułu ubezpieczenia 05 10 00 od 1 stycznia 2019 r. i od tego samego dnia zgłosić się do tych ubezpieczeń z kodem tytułu ubezpieczenia zaczynającym się od 05 90.
• Pan Piotr (nie jest rencistą) zakończył działalność gospodarczą 31 marca 2018 r. Spełnia warunki do skorzystania z „małego ZUS”. Działalność gospodarczą ponownie rozpocznie 1 lutego 2019 r. Jeśli nie chce zrezygnować z uprawnienia do „małego ZUS” musi do 8 lutego 2019 r. zgłosić się do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego wskazując 1 lutego 2019 r. jako datę powstania obowiązku ubezpieczeń, z kodem tytułu ubezpieczenia zaczynającym się od 05 90.
• Pani Barbara jest rencistką (z tytułu niezdolności do pracy) prowadzi działalność gospodarczą. Zawiesiła jej wykonywanie na okres od 1 września 2018 r. do 31 sierpnia
• 2019 r. Spełnia warunki do skorzystania z „małego ZUS”. Jeśli chce z tego uprawnienia korzystać musi do 8 września 2019 r. zgłosić się do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego wskazując 1 września 2019 r. jako datę powstania obowiązku ubezpieczeń z kodem tytułu ubezpieczenia zaczynającym się od 05 92.
• Pan Karol (nie jest rencistą) przestał wykonywać działalność gospodarczą na rzecz byłego pracodawcy 30 czerwca 2019 r. Spełnia pozostałe warunki do korzystania w 2019 r. z „małego ZUS”. Jeśli do 8 lipca 2019 r. nie wyrejestruje się z ubezpieczeń wskazując 1 lipca 2019 r. jako datę wyrejestrowania z ubezpieczeń, z kodem tytułu ubezpieczenia 05 10 00 i nie zgłosi się od tego samego dnia do ubezpieczeń z kodem z kodem tytułu ubezpieczenia zaczynającym się od 05 90 będzie to oznaczało rezygnację z tego uprawnienia.
• Pani Zofia od 2018 r. jest objęta tylko ubezpieczeniem zdrowotnym z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej (z prawem do renty z tytułu niezdolności do pracy), ponieważ jednocześnie jest pracownikiem zatrudnionym na pełen etat. Na dzień 1 stycznia 2019 r. sytuacja nie ulegnie zmianie. Jeśli Pani Zofia chce skorzystać z „małego ZUS” musi do 8 stycznia 2019 r. wyrejestrować się od 1 stycznia 2019 r. z kodem tytułu ubezpieczenia zaczynającym się od 05 12 i zgłosić się od tego samego dnia do ubezpieczenia zdrowotnego z kodem tytułu ubezpieczenia zaczynającym się od 05 92.
• Pan Jacek (nie jest rencistą) przez cały 2019 r. korzystał z „małego ZUS”. W 2020 r. nadal spełnia warunki do tego uprawnienia i nie chce z niego zrezygnować. Musi zatem za styczeń 2020 r. przekazać dokumenty rozliczeniowe z kodem tytułu ubezpieczenia zaczynającym się od 05 90. Nie ma obowiązku złożenia od 1 stycznia 2020 r. zgłoszenia z kodem ubezpieczeń z kodem tytułu ubezpieczenia zaczynającym się od 05 90.
• Pani Elwira (nie ma przyznanej renty) korzystała z „małego ZUS” od 1 stycznia 2019 r. Od 1 lipca postanowiła zrezygnować z tego uprawnienia. Powinna wyrejestrować się z ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego z kodem tytułu ubezpieczenia zaczynającym się od 05 90 od 1 lipca 2019 r. i zgłosić się od tej samej daty do ubezpieczeń z kodem tytułu ubezpieczenia zaczynającym się 05 10.
  

Rezygnacja jest nieodwołalna. Oznacza to, że za miesiąc, w którym zrezygnujesz, oraz pozostałe miesiące kalendarzowe do końca danego roku kalendarzowego będziesz opłacał składki na ubezpieczenia społeczne od zadeklarowanej kwoty, nie niższej niż 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego.

Kontynuacja korzystania z ulgi

Jeśli będziesz chciał skorzystać z ulgi w kolejnych latach, przekaż do ZUS informację o przychodzie z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej za ubiegły rok kalendarzowy oraz o najniższej podstawie wymiaru składek. Informacje te podaj w imiennym raporcie miesięcznym albo deklaracji rozliczeniowej (jeśli płacisz składki wyłącznie za siebie), składanej

• za styczeń danego roku
• albo za miesiąc rozpoczęcia lub wznowienia działalności w ciągu roku.

Przykład:

Jacek Nowak przez cały 2019 r. korzystał z „małego ZUS”.  W 2020 r. nadal spełnia warunki  do tego uprawnienia i nie chce z niego zrezygnować.  Musi zatem za styczeń 2020 r. przekazać dokumenty rozliczeniowe z kodem tytułu ubezpieczenia właściwym dla „małego ZUS”. Nie ma obowiązku złożenia od 1 stycznia 2020 r. zgłoszenia z kodem właściwym dla „małego ZUS”.

Informacje dla ZUS

Oprócz obowiązków związanych z podleganiem ubezpieczeniom, które dotyczą także innych płatników składek, jak przekazywanie dokumentów ubezpieczeniowych i opłacanie składek, będziesz miał także inne obowiązki.

Należą do nich:

• obowiązek przekazania w deklaracji rozliczeniowej bądź w imiennym raporcie miesięcznym informacji o rocznym przychodzie z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej oraz o najniższej podstawie wymiaru składek,
• obowiązek przedstawienia na nasze żądanie dokumentów potwierdzających  wysokość rocznego przychodu z tytułu wykonywania działalności gospodarczej za poprzedni rok kalendarzowy w terminie 14 dni kalendarzowych od dnia doręczenia wezwania. Jeśli tego nie zrobisz, ZUS ustali za wszystkie miesiące danego roku podstawę wymiaru składek w wysokości 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego.

Składanie deklaracji

Jeżeli korzystasz z „małego ZUS”, nie będziesz musiał składać co miesiąc deklaracji rozliczeniowej (ZUS DRA). Wystarczy, że złożysz pierwszą (za pierwszy pełny miesiąc korzystania z ulgi) i do końca roku nie musisz składać kolejnych. ZUS utworzy je za ciebie. Jeśli zaczniesz korzystać z „małego ZUS” w trakcie miesiąca, złóż dwie deklaracje (jedną za niepełny i drugą za pełny miesiąc).

Składki na Fundusz Pracy

Składki na Fundusz Pracy opłacasz od kwot, które stanowią podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (bez stosowania ograniczenia do wysokości odpowiadającej trzydziestokrotności prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego), jeżeli wynoszą one w przeliczeniu na okres miesiąca, co najmniej minimalne wynagrodzenie za pracę.

Jeśli więc korzystasz z „małego ZUS”, to składki na Fundusz Pracy będziesz opłacał jedynie wówczas, gdy twoja podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe będzie wynosiła co najmniej minimalne wynagrodzenie za pracę.

Bez względu na wysokość twojej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne, nie opłacasz składek na Fundusz Pracy, jeżeli jesteś kobietą, która ukończyła 55 lat, albo mężczyzną, który ukończył 60 lat.

Jaka podstawa wymiaru na ubezpieczenie zdrowotne?

Zmiany, które wejdą w życie od 1 stycznia 2019 r., nie dotyczą podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne.

Składki te będziesz opłacał od zadeklarowanej kwoty nie niższej niż 75% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw w czwartym kwartale roku poprzedniego, włącznie z wypłatami z zysku.

Płacisz składkę zdrowotną w pełnej wysokości za każdy miesiąc ubezpieczenia, nawet jeśli w danym miesiącu pobrałeś zasiłek.

Podstawa prawna:

• ustawa z dnia 20 lipca 2018 r. o zmianie niektórych ustaw w celu obniżenia składek na ubezpieczenia społeczne osób fizycznych wykonujących działalność gospodarczą na mniejszą skalę.

Na podst. www.zus.pl i www.biznes.gov.pl

A.J.
Zespół e-prawnik.pl