Opinia o projekcie ustawy o promocji zatrudnienia
Z uzasadnienia projektu ustawy wynika, że stanowi on realizację Programu aktywizacji osób po 50. roku życia. W celu zwiększenia zakresu pomocy tej grupie społecznej w konkurowaniu na rynku pracy wnioskodawcy proponują zmiany do ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy.
PKPP Lewiatan negatywnie odnosi się do propozycji nowelizacji art. 46 ust. 1 pkt 3) ww. ustawy, która ma na celu poszerzenie katalogu osób mogących otrzymać jednorazowo środki na podjęcie działalności gospodarczej, w tym na pokrycie kosztów pomocy prawnej, konsultacji i doradztwa związane z podjęciem tej działalności, w wysokości określonej w umowie, nie wyższej jednak niż 5-krotnej wysokości przeciętnego wynagrodzenia, na emerytów, rencistów lub osób otrzymujących świadczenie przedemerytalne.
Należy przestrzegać podstawowego kryterium do uzyskania pomocy ze środków publicznych, to jest posiadanie statusu osoby bezrobotnej. Starsze osoby otrzymujące różne świadczenia społeczne mają dochody i jeśli chcą rozpocząć własną działalność gospodarczą mają możliwości pozyskania środków finansowych z innych źródeł niż Fundusz Pracy.
Popieramy propozycję zmiany w art. 105a ww. ustawy, polegającej na poszerzeniu zakresu zwolnienia pracodawców od obowiązku opłacania składek na Fundusz Pracy o osoby wymienione w art. 39 Kodeksu pracy, tj. pracowników, którym brakuje nie więcej niż 4 lata do osiągnięcia wieku emerytalnego, jeżeli okres zatrudnienia umożliwia im uzyskanie prawa do emerytury z osiągnięciem tego wieku. Zgadzamy się z uzasadnieniem wnioskodawców, że pracodawca zatrudniając pracownika w okresie ochronnym bierze na siebie w dużym stopniu koszty funkcjonowania szczególnych uprawnień pracowniczych. Pozytywnie też oceniamy analogiczne zwolnienie ze składek opłacanych przez pracodawców na Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych.
Pozytywnie oceniamy proponowaną w art. 108 ust. 1 zmianę polegającą na dodaniu pkt 9a stanowiącego, że środki Funduszu Pracy przeznacza się na finansowanie kosztów szkoleń pracowników w wieku powyżej 50 lat przeprowadzanych przez pracodawcę. Uważamy jednak, że propozycja, zgodnie z którą pracodawca zobowiązany będzie do zwrotu kosztów szkolenia, jeżeli wypowie przeszkolonemu pracownikowi umowę o pracę w terminie 2 lat od dnia przelania środków na rachunek pracodawcy jest zbyt daleko idąca.
Dlatego proponujemy ograniczenie tego wymiaru do jednego roku.
PKPP Lewiatan negatywnie ocenia propozycję zmiany art. 41 Kodeksu pracy polegającą na wprowadzeniu zakazu pracodawcy wypowiedzenia umowy o pracę z przyczyny uzyskania przez pracownika uprawnień emerytalnych.
Powodem wypowiedzenia umowy o pracę nie jest wyłącznie wiek emerytalny, lecz uzyskanie uprawnień emerytalnych. W związku z tym nie zachodzi dyskryminacja ze względu na wiek, jak podnoszą wnioskodawcy.
W literaturze i orzecznictwie sądowym podkreśla się, że wypowiedzenie umowy o pracę ze względu na osiągnięcie przez osobę (np. kobietę) wieku emerytalnego (60 lat) oraz uzyskanie prawa do emerytury jest uzasadnione (art. 45 par. 1 w związku z art. 39 k.p.) i nie może być ocenione jako dyskryminacja pracownika ze względu na płeć lub wiek - wyrok Sądu Najwyższego z 21 kwietnia 1999 r. (I PKN 31/99).
Ponadto zgodnie z wyrokiem Sądu Najwyższego z 14 stycznia 2008 r. uchylenie ochrony wynikającej z art. 39 k.p. po osiągnięciu przez pracownika wieku emerytalnego i nabyciu prawa do emerytury nie jest równoznaczne z koniecznością rozwiązania z nim stosunku pracy, ale ma znaczenie przy wykładni innych przepisów o rozwiązywaniu umów o pracę - w tym art. 45 k.p. - i ocenie, czy nabycie prawa do emerytury uzasadnia wypowiedzenie umowy o pracę (II PK 102/07).
Podobnie osiągnięcie przez pracownika wieku emerytalnego stanowi samodzielną przyczynę uzasadniającą wypowiedzenie umowy o pracę i nie jest przejawem dyskryminacji pracownika, który nabył prawo do emerytury - wyrok Sądu Najwyższego z 26 listopada 2003 r. (I PK 616/02).
Tak samo spełnienie przesłanek nabycia prawa do wcześniejszej emerytury górniczej samoistnie nie uzasadnia wypowiedzenia umowy o pracę, ale może stanowić kryterium wyboru pracownika do zwolnienia w pierwszej kolejności z przyczyn dotyczących pracodawcy w kryzysowej sytuacji górnictwa wymagającej ograniczenia produkcji i zatrudnienia - wyrok Sądu Najwyższego z dnia 15 października 1999 r. (I PKN 111/99).
Należy też podkreślić, że pracodawcy nie dokonują niezwłocznego zwolnienia z pracy pracowników starszych z tego tylko powodu, że osiągnęli uprawnienia emerytalne. Wybór pracownika do zwolnienia jest uzależniony od wielu różnych czynników ekonomiczno-organizacyjnych. Ponadto w sytuacji deficytu rąk do pracy, zwłaszcza w zawodach schyłkowych, związanych z produkcją, w których młodzi ludzie nie chcą się kształcić i brakuje kandydatów do pracy, pracodawcy cenią sobie starszą kadrę pracowniczą i podtrzymują stan zatrudnienia.
PKPP Lewiatan popiera zmiany przewidziane w ustawie o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych. Jednak uważamy, że usługi na rzecz działalności szkoleniowej i opłacanie abonamentu medycznego powinny być stosowane wobec wszystkich pracowników, a nie zawężone tylko do osób w wieku powyżej 50 roku życia. Nie można ograniczać wybranych działań do jednej kategorii pracowników, gdyż inni mogą uznać, że są dyskryminowani. Ponadto procedura wydatkowania środków zakładowego funduszu świadczeń socjalnych pozwala, aby odpowiednio rozdysponowywać świadczeniami i usługami zależnie od potrzeb pracowników w danej firmie.
Zgodnie z art. 8 przyznawanie ulgowych usług i świadczeń oraz wysokość dopłat z funduszu uzależnia się od sytuacji życiowej, rodzinnej i materialnej osoby uprawnionej do korzystania z funduszu. Zasady i warunki korzystania z usług i świadczeń finansowanych z funduszu oraz zasady przeznaczania środków na poszczególne cele i rodzaje działalności socjalnej określa pracodawca w regulaminie ustalanym z organizacją związkową. Pracodawca, u którego nie działa zakładowa organizacja związkowa, uzgadnia regulamin z pracownikiem wybranym przez załogę do reprezentowania jej interesów.
PKPP Lewiatan jest przeciwna propozycji rozwiązania kwestii dotyczącej zawieszania prawa do świadczeń emerytalnych i rentowych w sposób zawarty w przedmiotowym projekcie. Projekt zakłada bowiem uchylenie całego rozdziału 2 w dziale VIII ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z FUS. Wprowadzenie w życie proponowanej zmiany skutkować będzie m. in. odejściem od zasady zawieszania prawa do rent rodzinnych, czy wcześniejszych emerytur przyznanych według starych zasad. Uważamy, że wprowadzenie proponowanych zmian powinno być powiązane ze zmianami zasad nabywania prawa do rent rodzinnych oraz rent z tytułu niezdolności do pracy poprzez powiązanie ich z nowym systemem emerytalnym. Tylko w takim przypadku będzie można rozważyć uchylenie rozdziału 2 z działu VIII powołanej ustawy. w konsekwencji jesteśmy przeciwni zmianom przepisów art. 127, 134, 138 i 144 ustawy emerytalnej.
Jesteśmy również przeciwni propozycjom zmian ustawy z dnia 30 kwietnia 2008 r.
o świadczeniach przedemerytalnych, które przewidują likwidację zasady zawieszania prawa do tych świadczeń w przypadku osiągania przychodu, np. z tytułu podjęcia zatrudnienia. Nie widzimy żadnych racjonalnych podstaw dla wprowadzenia powyższego rozwiązania.
Świadczenia przedemerytalne mają charakter świadczeń o charakterze przejściowym, przysługujących osobom z odpowiednio długim stażem zatrudnienia, które po likwidacji zakładu pracy nie mogły znaleźć nowej pracy, a z racji wieku nie spełniają warunków do przyznania emerytury. Umożliwienie takim osobom jednoczesnego pobierania świadczenia i zarobkowania jest w naszej opinii sprzeczne z celem ustawy i może zachęcać do korzystania z uprawnień do świadczeń przedemerytalnych osób, które pomimo możliwości podjęcia pracy w innym miejscu wpierw nabędą prawo do świadczenia, poczym podejmą zatrudnienie. Dlatego PKPP Lewiatan negatywnie ocenia propozycje uchylenia art. 5 i 6 powołanej ustawy oraz wiążącą się z tym propozycją zmiany zapiu art. 25 ust. 3.
PKPP Lewiatan sprzeciwia się także propozycji zmiany zapisów art. 9 ustawy z dnia 13 października o systemie ubezpieczeń społecznych, których celem jest całkowite zniesienie obowiązku opłacania składki rentowej przez osoby, które nabyły prawo do emerytury. W ocenie wnioskodawcy składka ta nie daje im prawa do żadnych świadczeń. Należy jednak pamiętać, że w ramach składki rentowej realizowane jest nie tylko ryzyko z tytułu powstania niezdolności do pracy, ale również ryzyko z tytułu zgonu ubezpieczonego. Tym samym składka rentowa umożliwia w przyszłości wypłatę rent rodzinnych dla dzieci i współmałżonków zmarłego emeryta. W związku z powyższym propozycja, choć mająca na celu zachęcenie do dalszego zarobkowania, zawiera rozwiązania, które mogą mieć wpływ na wypłatę przyszłych rent rodzinnych.
Wyrażamy głębokie przekonanie, że przedstawiona przez PKPP Lewiatan opinia do projektu ustawy zostanie uwzględniona w dalszych pracach nad tym projektem.
Warszawa, 12. 01.2009 r.
Polska Konfederacja Pracodawców Prywatnych Lewiatan
Źródło: PKPP Lewiatan - www.pkpplewiatan.pl
A.J.
Zespół e-prawnik.pl
Skomentuj artykuł - Twoje zdanie jest ważne
Czy uważasz, że artykuł zawiera wszystkie istotne informacje? Czy jest coś, co powinniśmy uzupełnić? A może masz własne doświadczenia związane z tematem artykułu?