Spis treści
Wprowadzenie
Uprawnienia kobiety związane z karmieniem dziecka piersią określone są wprost w Kodeksie pracy. Zgodnie z aktualnymi przepisami obowiązującymi w 2025 roku, przerwa na karmienie dziecka piersią jest wliczana do czasu pracy i stanowi istotne prawo pracownicze dla karmiących matek.
Kluczowa informacja
Przerwy na karmienie piersią przysługują przez cały okres karmienia dziecka piersią, niezależnie od wieku dziecka. Pracodawca nie może odmówić udzielenia takiej przerwy - stanowiłoby to wykroczenie przeciwko prawom pracownika.
Wymiar przerw na karmienie dziecka piersią
Ilość i długość przerw na karmienie dziecka w godzinach pracy jest uzależniona od dwóch czynników: wymiaru zatrudnienia pracownicy oraz ilości karmionych dzieci. W niektórych przypadkach przerwa na karmienie nie przysługuje wcale.
Ilość przerw w zależności od wymiaru zatrudnienia
Poniżej 4 godzin dziennie
Przerwy na karmienie nie przysługują wcale
4-6 godzin dziennie
Przysługuje jedna przerwa na karmienie
Powyżej 6 godzin dziennie
Przysługują dwie przerwy na karmienie piersią
Długość przerw w zależności od liczby dzieci
Natomiast długość przerw na karmienie uzależniona jest od liczby dzieci, które pracownica karmi piersią:
Jedno dziecko
Przysługują przerwy po 30 minut każda
Więcej niż jedno dziecko
Przysługują przerwy po 45 minut każda
Ważne
Jeżeli matka karmi piersią więcej niż jedno dziecko, nie muszą to być dzieci urodzone podczas jednego porodu, aby przysługiwały jej przerwy po 45 minut każda. Może to dotyczyć również sytuacji karmienia dziecka innej kobiety.
Terminy udzielania przerw w pracy
Pracownica ma prawo sama zadecydować o tym, kiedy z przerwy na karmienie skorzysta. Przerwy te mogą więc być udzielone w dowolnej porze dnia, zarówno oddzielnie jak i łącznie (jeżeli kobiecie przysługują dwie przerwy w ciągu dnia).
Pracodawca, ustalając harmonogram przerw w pracy na karmienie dziecka piersią, powinien więc wziąć pod uwagę wniosek pracownicy, ale może też uwzględnić potrzebę zachowania niezakłóconego przebiegu toku produkcji.
Popularna praktyka
W praktyce często się zdarza, że kobiety we wniosku łączą dwie przerwy i wnioskują o udzielenie im ich obu pod koniec dnia pracy, tak że wychodzą z pracy wcześniej. Praktyka ta w świetle obowiązujących przepisów jest w pełni dopuszczalna.
Wykazanie faktu karmienia dziecka
Przepisy z 2025 roku nie wymaga jakiejś specjalnej procedury wykazania przez pracownicę karmienia dziecka piersią. Wystarczające w tym względzie jest oświadczenie pracownicy o fakcie karmienia piersią.
Zaświadczenie lekarskie
W praktyce wielu pracodawców pomimo złożonego przez pracownicę oświadczenia żąda odpowiedniego zaświadczenia lekarskiego. Zgodnie z aktualnym stanowiskiem Państwowej Inspekcji Pracy nie ma jednak podstaw prawnych do żądania takiego zaświadczenia.
Można jednak spotkać się z poglądem, zgodnie z którym pracodawca który ma wątpliwości co tego czy pracownica faktycznie karmi dziecko pokarmem własnym może zażądać przedstawienia stosownego zaświadczenia lekarskiego.
W praktyce występują również często problemy z określeniem okresu czasu, przez który pracownicy przysługują przerwy na karmienie. Kodeks pracy nie określa w tej kwestii jakichś sztywnych terminów, dlatego należy przyjąć, że przerwy w pracy na karmienie dziecka piersią przysługują przez cały okres karmienia dziecka piersią.
Kontrola zasadności przerwy od pracy przez pracodawcę
Pracodawca zasadniczo nie ma możliwości weryfikacji faktu karmienie dziecka piersią przez zatrudnioną pracownicę. Jedynym wyjściem jest w tym przypadku prośba o przedstawienie odpowiedniego zaświadczenia lekarskiego, przy czym również w tym zakresie możliwośći kontroli są ograniczone.
W aktualnym staniem prawnym rekomenduje się więc oparcie na samym oświadczeniu.
Ograniczone możliwości pracodawcy
Pracodawca nie może wystąpić do ZUS, aby ten skontrolował zasadność wystawienia zaświadczenia lekarskiego, gdyż ZUS nie wypłaca z tego tytułu żadnych świadczeń. Jedyne co pracodawca może zrobić, to skierować przeciwko lekarzowi wydającemu zaświadczenie skargę do rzecznika odpowiedzialności zawodowej przy właściwej okręgowej izbie lekarskiej - co w w praktyce wydaj się jednak wątpliwe.
Wynagrodzenie za czas przerwy od pracy na karmienie dziecka piersią
Przerwy na karmienie dziecka piersią są wliczane do czasu pracy. Za czas trwania przerw na karmienie kobieta zachowuje prawo do wynagrodzenia obliczonego jak wynagrodzenie za urlop.
Podstawa wynagrodzenia
Wynagrodzenie za czas przerwy na karmienie oblicza się na podstawie § 5 rozporządzenia z dnia 29 maja 1996 r. w sprawie sposobu ustalania wynagrodzenia w okresie niewykonywania pracy oraz wynagrodzenia stanowiącego podstawę obliczania odszkodowań, odpraw, dodatków wyrównawczych do wynagrodzenia oraz innych należności przewidzianych w Kodeksie pracy.
Najczęstsze problemy w praktyce
Praca zdalna a przerwy na karmienie
Zgodnie z aktualnymi przepisami, przerwy na karmienie piersią przysługują pracownicy również przy wykonywaniu pracy zdalnej. To istotna informacja w kontekście rosnącej popularności tej formy pracy.
Łączenie z innymi przerwami
Pracownica może korzystać zarówno z przerw na karmienie, jak i z 15-minutowej przerwy przewidzianej w art. 134 Kodeksu pracy, jeśli jej dobowy wymiar czasu pracy wynosi co najmniej 6 godzin.
Pomieszczenie do karmienia
Pracodawcy zatrudniający na jedną zmianę powyżej 20 kobiet w jednym budynku są zobowiązani do wydzielenia i urządzenia pomieszczenia z miejscami do wypoczynku w pozycji leżącej dla kobiet w ciąży i karmiących matek.
Konsekwencje dla pracodawcy
Na podstawie art. 281 § 1 pkt 5 k.p., pracodawca nie ma prawa odmówić pracownicy przerwy na karmienie piersią. W przypadku odmowy, pracodawca naraża się na odpowiedzialność za wykroczenie przeciwko prawom pracowników. Pracownica może złożyć skargę do właściwego okręgowego inspektoratu pracy.
Podstawa prawna
Główną podstawą prawną uprawnień związanych z przerwami na karmienie piersią jest:
- Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (tekst jednolity: Dz.U. z 2025 r., poz. 277)
- Artykuł 187 Kodeksu pracy - reguluje szczegółowo kwestie przerw na karmienie
- Rozporządzenie z dnia 29 maja 1996 r. w sprawie sposobu ustalania wynagrodzenia w okresie niewykonywania pracy
Podsumowanie najważniejszych zasad
- Przerwy na karmienie są bezpłatne i wliczane do czasu pracy
- Przysługują przez cały okres karmienia, niezależnie od wieku dziecka
- Pracodawca nie może odmówić udzielenia przerwy
- Wystarczające jest oświadczenie pracownicy o karmieniu
- Przerwy można łączyć i wykorzystywać elastycznie
- Przysługują również przy pracy zdalnej