Projekt budżetu na 2024 rok

24.8.2023

Rada Ministrów przyjęła projekt

Budżet na 2024 r. to budżet oparty na trzech filarach: bezpieczeństwie militarnym, ambitnych programach społecznych i ochronie zdrowia Polaków. Rząd przeznaczy środki na obronność i wzmacnianie bezpieczeństwa państwa, wsparcie rodzin, wsparcie emerytów i rencistów, wzrost płac w budżetówce. Dochody budżetu państwa wyniosą 683,6 mld zł, a wydatki 848,3 mld zł mld zł.

- "Budżet na 2024 r. to budżet bezpiecznej Polski. Wiedząc, że rok 2024 będzie rokiem silnego odbicia wzrostu gospodarczego przewidzieliśmy w nim środki na trzy najważniejsze priorytety jakimi są: zapewnienie bezpieczeństwa militarnego, realizacja programów społecznych oraz ochrona zdrowia Polek i Polaków. Wydatki będą historycznie wysokie w wielu kategoriach, w tym np. na obronność i wzmacnianie bezpieczeństwa państwa, na wsparcie rodzin i seniorów, na programy społeczne. Nie sposób wyobrazić sobie stałego i efektywnego rozwoju państwa bez wsparcia samorządów, którym przekażemy znaczące kwoty. Udziały w PIT, CIT oraz subwencje dla JST wzrosną o 43,3 mld zł do 202,6 mld zł" – powiedziała minister finansów Magdalena Rzeczkowska.

Główne założenia ustawy budżetowej na 2024 r.

W projekcie ustawy budżetowej na 2024 r. przyjęto:

prognozę dochodów budżetu państwa w kwocie 683,6 mld zł,
limit wydatków budżetu państwa na poziomie 848,3 mld zł,
deficyt budżetu państwa w wysokości nie większej niż 164,8 mld zł,
deficyt sektora finansów publicznych (według metodologii UE) na poziomie ok. 4,5 % PKB,
dług sektora instytucji rządowych i samorządowych (definicja UE) na poziomie 54,0 % PKB.

Podstawowe uwarunkowania makroekonomiczne:

wzrost PKB w ujęciu realnym o 3,0%,
wzrost inflacji w ujęciu średniorocznym o 6,6% przy założeniu braku nowych szoków podażowych na rynku żywnościowym i energetycznym,
wzrost przeciętnego rocznego funduszu wynagrodzeń o 11,1%,
wzrost spożycia prywatnego, w ujęciu nominalnym, o 10,2%.

Rynek pracy

W 2024 r. stopa bezrobocia rejestrowanego na koniec roku wyniesie 5,2%.

W budżecie środków europejskich projekt ustawy budżetowej na 2024 rok zakłada:

dochody budżetu środków europejskich: 86 889 mld zł,
wydatki budżetu środków europejskich: 119 398 mld zł,
deficyt budżetu środków europejskich: - 32 509 mld zł.

Dochody

Na prognozowany w 2024 r. wzrost dochodów budżetu państwa w wysokości blisko 89 mld zł składa się:

wzrost dochodów z VAT o ok. 53 mld zł,
wzrost dochodów z podatku akcyzowego o 4,3 mld zł,
wzrost dochodów z podatku CIT o 5,3 mld zł,
wzrost dochodów z podatku PIT o 19,2 mld zł,
wzrost dochodów niepodatkowych o ok. 6,5 mld zł – głównie za sprawą planowanej w 2024 r. wpłaty z zysku NBP w wysokości 6,0 mld zł.

Wydatki

Projekt ustawy budżetowej na rok 2024 został przygotowany z zastosowaniem stabilizującej reguły wydatkowej (SRW). W latach 2020-2023 Komisja Europejska wprowadziła ogólną klauzulę wyjścia, umożliwiającą zawieszenie unijnych reguł fiskalnych oraz dającą większą elastyczność państwom członkowskim w reagowaniu na pojawiające się szoki. W efekcie dostosowaniom ulegała także polska stabilizująca reguła wydatkowa (SRW). W 2024 roku ma nastąpić powrót do standardowych reguł fiskalnych w UE. W celu zapewnienia spójności pomiędzy wymogami reguł UE i polskiej reguły, w SRW został wprowadzony mechanizm korygujący nadmierną nierównowagę finansów publicznych, zastępując dotychczasowy mechanizm korekty zawarty w SRW. Dodatkowo, wprowadzono „klauzulę obronną”, która odzwierciedla rozbieżności między przedpłatami na zakup sprzętu wojskowego (które są rejestrowane jako wydatek w obliczanej metodą kasową SRW), a dostawami sprzętu (wydatek i wpływ na wynik sektora instytucji rządowych i samorządowych według metodyki UE w momencie dostawy). Klauzula jest neutralna dla wyniku sektora wg metodyki UE.

W ustawie budżetowej na 2024 r. zapewniono m.in.:

190, 9 mld zł na zdrowie (łącznie z NFZ),
158, 9 md zł na obronność (wraz z Funduszem Wsparcia Sił Zbrojnych),
76,6 mld zł na subwencję oświatową,
waloryzację świadczeń emerytalno-rentowych od 1 marca 2024 r. wskaźnikiem waloryzacji na poziomie 112,3%,
sfinansowanie wypłaty dodatkowego rocznego świadczenia pieniężnego dla emerytów i rencistów (tzw. 13. emerytury) oraz kolejnego dodatkowego rocznego świadczenia pieniężnego dla emerytów i rencistów (tzw. 14. emerytury),
środki na kluczowe programy społeczne takie jak Program „Rodzina 800+” (63,7 mld zł), realizację świadczenia „Dobry Start” (1,4 mld zł) oraz Rodzinnego Kapitału Opiekuńczego (2,4 mld zł),
realizację zadań inwestycyjnych m.in. w obszarze zdrowia, transportu lądowego czy kultury i ochrony dziedzictwa narodowego,
zwiększenie wydatków w obszarze, szkolnictwa wyższego i nauki, rolnictwa.

Najważniejsze rozwiązania

W przyszłym roku rząd przeznaczy środki na m.in.:

obronność (wraz z Funduszem Wsparcia Sił Zbrojnych) – 158,9 mld zł, czyli ok. 4,2 PKB. To o ok. 122 mld zł więcej niż w 2015 r. (ok. 37 mld zł, ok. 2,2 proc. PKB); wsparcie rodzin – 93,2 mld zł, w tym np. na realizację Programu "Rodzina 800+" – 63,7 mld zł, rodzinnego kapitału opiekuńczego – 2,4 mld zł, świadczenia wspierającego – 2,2 mld zł, świadczenia Dobry Start – 1,35 mld zł, opłacanie składek na ubezpieczenia społeczne, w tym za osoby przebywające na urlopach wychowawczych, za osoby pobierające zasiłek macierzyński oraz za osoby zatrudnione jako nianie – 4,4 mld zł;
wsparcie emerytów i rencistów w postaci 13. i 14. emerytury – prawie 30 mld zł;
finansowanie służby zdrowia (łącznie z NFZ) – ponad 190 mld zł;
podwyżki wynagrodzeń dla osób zatrudnionych w służbach publicznych (m.in. policjanci, strażacy, nauczyciele, pracownicy uczelni wyższych). Ich wynagrodzenia zostaną zwiększone o 12,3 proc.

Dzięki uszczelnieniu podatków, dochody budżetu państwa wyniosą w 2024 r. 683,6 mld zł. Oznacza to wzrost o blisko 136,4 proc. w stosunku do dochodów w 2015 r., które wyniosły wówczas 289,1 mld zł. Wydatki budżetu państwa w 2024 r., z uwzględnieniem kwot na obronność (158,9 mld zł), wsparcie dla rodzin (92,3 mld zł) czy finansowanie służby zdrowia (ponad 190 mld zł), wyniosą 848 mld zł.

Deficyt sektora general government zmniejszy się do -4,5 proc. PKB w 2024 r. Dla porównania – w 2009 r. deficyt sektora general government wynosił -7,3 proc. PKB, a w 2010 r. -7,5 proc. PKB.

Dane makroekonomiczne

Produkt Krajowy Brutto

W 2024 r. nastąpi ożywienie gospodarcze, a wzrost PKB powinien osiągnąć 3,0 proc. Wpływ na to będzie miała spadająca inflacja, powrót do dodatniej dynamiki płac realnych w ujęciu całorocznym oraz polepszenie nastrojów konsumentów.

Prognozuje się, że w 2024 r. wpływy z:

VAT wyniosą 312,6 mld zł (o ponad 189,6 mld zł większe niż w 2015 r.);
CIT wyniosą 78,3 mld zł (o 52,5 mld zł większe niż w 2015 r.);
PIT wyniosą 108,8 mld zł (o ponad 63,8 mld zł większe niż w 2015 r.);
akcyzy wyniosą 88,8 mld zł (o prawie 26 mld zł większe niż w 2015 r.).

Spożycie prywatne

W 2024 r., wraz z poprawą sytuacji gospodarczej oraz waloryzacją świadczenia „500+” do 800 zł, dynamika spożycia prywatnego osiągnie poziom 3,3 proc.

Inwestycje

W 2023 r. realny wzrost nakładów brutto na środki trwałe wyniesie 3,8 proc.

W 2024 r. nakłady brutto na środki trwałe ogółem powinny wzrosnąć o 4,4 proc. Wpływ na rosnącą dynamikę inwestycji będzie miało polepszenie sytuacji gospodarczej, a w dłuższym horyzoncie także oczekiwany przez rynek spadający koszt kapitału.

W najbliższych latach przewidywany jest także wyraźny wzrost inwestycji publicznych, w tym zwiększenie zdolności obronnych kraju.

Eksport i import

W 2023 r. realne tempo wzrostu eksportu wyniesie 2,0 proc. W 2024 r., wraz z poprawą sytuacji gospodarczej na rynkach eksportowych, wzrost ten wyniesie 3,6 proc.

Z kolei realny import w 2023 r. zmniejszy się o 1,5 proc., przede wszystkim w efekcie spadku popytu krajowego. W 2024 r. import będzie rósł w tempie zbliżonym do eksportu (3,9 proc.).

W efekcie, saldo obrotów bieżących w relacji do PKB zmieni się z -3,0 proc. PKB w 2022 r. do 0,1 proc. PKB w 2023 r. oraz 0,0 proc. PKB w 2024 r.

Stopa bezrobocia

Przeciętne zatrudnienie w gospodarce narodowej w 2023 r. będzie wyższe niż rok wcześniej o 0,3 proc., a w 2024 r. wzrośnie o 1,2 proc. Na umiarkowaną dynamikę zatrudnienia będzie oddziaływać ograniczona podaż pracy, która jest efektem procesów demograficznych.

Bezrobocie na koniec 2024 r. wyniesie 5,2 proc.

Przeciętne wynagrodzenie

Prognozuje się, że wzrost przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej wyniesie w 2023 r. 12,3 proc., a w 2024 r. 9,8 proc.

Inflacja

Oczekuje się, że inflacja w 2023 r. wyniesie średnio 12,0 proc. (do końca 2023 r. inflacja spadnie do wartości jednocyfrowej), a w następnym roku 6,6 proc.

Głównymi czynnikami, które będą wpływały na obniżanie się inflacji będą stabilizacja cen surowców energetycznych i żywności na rynkach światowych, relatywnie niska dynamika spożycia prywatnego w bieżącym roku oraz polityka pieniężna.

Premier Mateusz Morawiecki o budżecie na 2024 r.: to bezpieczny budżet w trudnych czasach

Skutki światowej pandemii i ataku Rosji na Ukrainę są nadal odczuwalne, szczególnie przez naszą gospodarkę. Dzięki skutecznej walce z mafiami VAT-owskimi, mimo ogólnoświatowych kryzysów, możemy ogłosić stabilny budżet na niestabilne czasy. Rada Ministrów wstępnie przyjęła projekt ustawy budżetowej na 2024 r. Bezpieczny budżet to rozwiązania, które wzmocnią nasze bezpieczeństwo, czyli m.in. większe środki na armię. To także dalsze zapewnienie programów społecznych – takich jak „Rodzina 800+” czy 13. i 14. emerytura – które są bezpośrednim wsparciem dla milionów Polek i Polaków. Bezpieczny budżet to również środki na ochronę zdrowia i liczne inwestycje, które zwiększają komfort życia obywateli.

Bezpieczny budżet w trudnych czasach

Pomimo ogólnoświatowych kryzysów dochody budżetu państwa będą dwukrotnie większe niż w 2015. W 2024 r. wyniosą ponad 683,5 mld zł, a 2015 r. było to 289,1 mld zł. Premier Mateusz Morawiecki zwrócił uwagę na trzy podstawowe filary budżetu:

bezpieczeństwo fizyczne, czyli bezpieczeństwo naszych granic, bezpieczeństwo poprzez finansowanie naszej armii;
bezpieczeństwo finansowe w postaci programów społecznych, programów osłonowych i różnego rodzaju tarcz, które są kontynuowane. Nie zostawiamy obywateli samych w obliczu kryzysu;
ochrona zdrowia Polaków, czyli zarówno nowe etaty w ochronie zdrowia, jak i podwyżki wynagrodzeń, nowoczesny sprzęt i remonty szpitali.

Odpowiedzialny budżet to także kolejne szanse na dalsze zwiększanie potencjału polskiej gospodarki – i to mimo kryzysu energetycznego wywołanego przez atak Rosji na Ukrainę. W przyszłym roku wzrost PKB ma osiągnąć poziom 3 proc.

Środki finansowe na najważniejsze dla Polaków obszary

Zapewniono m.in.:

utrzymanie kluczowych programów społecznych (np. „Rodzina 800+” albo Rodzinny Kapitał Opiekuńczy), a więc stałego wsparcia dla rodzin. W budżecie uwzględniliśmy także wsparcie dla emerytów i rencistów w postaci 13. i 14. emerytury. Łącznie 137,7 mld zł trafi do polskich rodzin w ramach wsparcia;
zabezpieczenie naszych granic i służb, które dbają o bezpieczeństwo Polski. Na obronność i wzmacnianie bezpieczeństwa państwa, łącznie z Funduszem Obrony Narodowej, przeznaczymy ponad 158 mld zł. To środki m.in. na Policję, Państwową Straż Pożarną czy Straż Graniczną;
regularne zwiększenie finansowania ochrony zdrowia. W 2024 r. ochrona zdrowia otrzyma ponad 190,9 mld zł, czyli ok 6,2 proc. PKB. Dla porównania w 2015 r. było to 77,2 mld zł (czyli ok 4,7 proc PKB);
dalsze programy inwestycyjne i realizację inwestycji m.in. w obszarze zdrowia, transportu lądowego czy kultury i ochrony dziedzictwa narodowego;
zwiększenie wydatków w obszarze szkolnictwa wyższego i nauki oraz rolnictwa.

Na podwyżki wynagrodzeń w państwowej sferze budżetowej, czyli m.in. dla strażaków, policjantów, nauczycieli czy pracowników uczelni dodatkowo przeznaczamy środki w wysokości 6,6 proc. oraz dodatkowe środki do funduszu wynagrodzeń m.in. na wyrównanie skutków wzrostu płacy minimalnej – 5,7 proc. – "Chcemy, aby płaca w służbie państwowej - płaca w służbie publicznej szeroko rozumiana, płaca nauczycieli, strażaków była jak najbardziej godnie wynagradzana" – wyjaśnił szef polskiego rządu.

Skuteczne uszczelnianie systemu podatkowego

– "Bezpieczny budżet dla Polski, bezpieczny budżet dla Polaków. To wszystko nie byłoby możliwe bez programu naprawy finansów publicznych państwa" – podkreślił premier Mateusz Morawiecki. Dodał także: – "Nasza polityka jest zupełnie inna i opiera się na zdrowych finansach publicznych - na wygranej wojnie, którą toczymy cały czas z mafiami VAT-owskimi, z przestępcami podatkowymi". Sprawny rząd to lepsza sytuacja finansów publicznych. To m.in. walka z mafiami VAT-owskimi sprawia, że obecnie w budżecie jest więcej pieniędzy chociażby na programy społeczne. W 2015 r. luka VAT wynosiła 24,1 proc. Dla porównania w 2022 r. było to 4,9 proc. Jednocześnie ostatnie lata to systematyczne obniżki podatków, które wprowadzał rząd:

obniżka PIT z 17 proc. na 12 proc.,
wyższa kwota wolna od podatku do 30 tys. zł,
podniesiony drugi próg podatkowy do 120 tys. zł.

Dzięki temu więcej pieniędzy zostanie do dyspozycji Polaków, którzy sami zdecydują co chcą zrobić z zaoszczędzonymi środkami.

A.J.
Zespół e-prawnik.pl