Projekt ustawy budżetowej na 2026 rok

Najważniejsze wydatki

Obrona narodowa

• rekordowe środki na obronę narodową w wysokości 200,1 mld zł, co stanowi 4,81% PKB planowanego w projekcie budżetu na rok 2026

Ochrona zdrowia

• rekordowe środki na ochronę zdrowia w wysokości 247,8 mld zł , co stanowi 6,81% PKB, w tym m.in. wyższe o 100 mln zł środki na program Leczenie niepłodności (in-vitro) (wzrost do 600 mln zł), finansowanie telefonu zaufania (wzrost z 10 mln zł do 30 mln zł)

Programy społeczne

• program „Rodzina 800+” – ok. 61,7 mld zł
• wypłata 13. i 14. emerytury – ok. 31,8 mld zł
• program „Aktywny Rodzic” – 6 mld zł
• program „Dobry Start” – 1,4 mld zł
• finansowanie składek na ubezpieczenia społeczne, m.in. dla osób na urlopach wychowawczych i macierzyńskich – ok. 4,8 mld zł

Mieszkalnictwo

• zakłada się wydatki na poziomie 8,7 mld zł, w tym 6,7 mld zł z budżetu państwa

Gospodarka morska

• 2,4 mld zł, w tym 0,2 mld zł pozwalające na wdrożenie realizacji programu wieloletniego „Budowa statków szkolno-badawczych dla uczelni morskich”

Świadczenia emerytalne i socjalne

• waloryzacja świadczeń emerytalno-rentowych od 1 marca 2026 r. będzie kosztować ok. 22 mld zł
• podwyższony został zasiłek pogrzebowy do 7,0 tys. zł (łączny koszt ok. 1,2 mld zł)

Podstawowe wielkości budżetu państwa w 2026 r.

W projekcie ustawy budżetowej na 2026 rok w zakresie środków krajowych zaplanowano:

• dochody budżetu państwa na kwotę 647,2 mld zł,
• wydatki budżetu państwa na kwotę 918,9 mld zł,
• deficyt budżetu państwa na kwotę nie większą niż 271,7 mld zł.

Dochody budżetu państwa w 2026 r.

Prognozowane dochody na 2026 r. wyniosą 647,2 mld zł, tj. o 43,8 mld zł więcej niż przewidywane wykonanie w bieżącym roku.

Poziom dochodów budżetu państwa w 2026 r. będzie determinowany sytuacją makroekonomiczną, planowanymi zmianami systemowymi oraz działaniami mającymi na celu wzmocnienie strony dochodowej poprzez polepszenie szeroko rozumianej ściągalności podatkowej i zmniejszenie szarej strefy.

Dochody podatkowe budżetu państwa w 2026 r.

Prognozowane dochody podatkowe na 2026 r. wyniosą 579,9 mld zł i wzrosną o 43,6 mld zł w stosunku do przewidywanego wykonania w roku 2025.

CIT

Wpływy z tego podatku prognozuje się na kwotę 80,4 mld zł. Prognoza uwzględnia efekty planowanego podwyższenia stawki podatku dla sektora bankowego.

VAT

Prognozowane wpływy z podatku VAT ujęto w kwocie 341,5 mld zł.

W prognozie podatku VAT uwzględniono m.in.:

• nominalny wzrost spożycia prywatnego o 6,4%,
• zmiany systemowe w 2026, w tym:
  • podwyższenie limitu zwolnienia podmiotowego z podatku z 200 tys. zł na 240 tys. zł,
  • wejście w życie KSeF – obejmuje czynności podlegające VAT w Polsce

PIT

Prognozowana kwota dochodów z PIT dla budżetu państwa na 2026 r. wynosi 32 mld zł.

Istotne znaczenie, oprócz środowiska makroekonomicznego, będzie miał wzrost dochodów JST z tytułu udziału w dochodach z PIT ze 174,1 mld zł w 2025 r. do 193,8 mld zł (wzrost o 11,4% r/r). Wpływ na dochody podatkowe będzie miała również reforma wprowadzająca nowy instrument oszczędnościowo-inwestycyjny Osobistych Kont Inwestycyjnych (OKI), który będzie stanowił alternatywę dla obecnie obowiązującego sposobu opodatkowania dochodów z aktywów finansowych.

Akcyza

Wpływy z podatku akcyzowego zaplanowano na 103,3 mld zł.

Wpływ na dochody z podatku akcyzowego w 2026 r. będzie miało podwyższenie o 15% stawek akcyzy na alkohol etylowy, piwo, wino, napoje fermentowane oraz wyroby pośrednie.

Od 1 stycznia 2026 r. będą obowiązywały podwyższone części kwotowe stawek akcyzy na: papierosy o 20%, tytoń do palenia o 30%, wyroby nowatorskie o 20% (w porównaniu z poziomem stawek z 2025 r.). Podwyższone zostaną stawki akcyzy na cygara i cygaretki o 20% oraz na płyn do papierosów elektronicznych o 50% w stosunku do stawek obowiązujących w 2025 r.

Na dochody z podatku akcyzowego w 2026 r. będą miały wpływ również zmiany wprowadzające od 1 sierpnia 2025 r. opodatkowanie nowych wyrobów akcyzowych wpisanych do mapy drogowej, w perspektywie do 2027 r. Dodatkowo w 2026 r. na poziom dochodów budżetu państwa będą oddziaływały zmiany wprowadzające od 1 lipca 2025 r. opodatkowanie urządzeń do waporyzacji oraz zestawów części do urządzeń do waporyzacji, jak również podwyższoną stawkę dla płynu do papierosów elektronicznych zawartego w jednorazowych papierosach elektronicznych.

Wydatki budżetu państwa w 2026 r.

Wydatki budżetu państwa zaplanowano w wysokości 918,9 mld zł, tj. na poziomie zbliżonym do kwoty łącznych wydatków ustalonych w ustawie budżetowej na rok 2025 (921,6 mld zł), o 2,7 mld zł mniej niż w 2025 roku.

Dług publiczny

Przy przyjętych założeniach, w tym uwzględniając limit deficytu zapisany w projekcie ustawy budżetowej na 2026 rok, przewidywana relacja państwowego długu publicznego do PKB wyniesie 48,9% w 2025 r., a następnie wzrośnie do 53,8% w 2026 r., pozostając poniżej progu ostrożnościowego 55% określonego w ustawie o finansach publicznych.

Przewidywana relacja do PKB długu sektora instytucji rządowych i samorządowych (wg definicji UE) wyniesie 59,8% na koniec 2025 r. i 66,2% na koniec 2026 r.

Kształtowanie się długu publicznego w latach 2025-2026 będzie głównie rezultatem finansowania potrzeb pożyczkowych netto budżetu państwa, w szczególności związanych z realizacją części pożyczkowych KPO (w tym 2,8% PKB w 2026 r.) oraz nakładów na obronność.

Projekt ustawy o szczególnych rozwiązaniach służących realizacji ustawy budżetowej na rok 2026 r. (ustawa okołobudżetowa)

Od 1 stycznia 2026 roku o 3% wzrośnie:

• średnie wynagrodzenie nauczycieli początkujących,
• podstawa służąca naliczeniu wynagrodzeń osób podlegających pod przepisy ustawy o wynagradzaniu osób kierujących niektórymi podmiotami prawnymi oraz niektórymi spółkami w stosunku do poziomu z 2025 roku.

Wprowadzony zostanie mechanizm uelastyczniający budżet umożliwiający szybkie i efektywne przeciwdziałanie skutkom klęsk żywiołowych czy ewentualnym epidemiom. Dotyczy to także zdarzeń, które bezpośrednio zagrażają bezpieczeństwu państwa, związanym z sytuacją geopolityczną. Rozwiązanie przewiduje specjalny mechanizm tworzenia rezerwy celowej oraz sposób pozyskiwania pieniędzy na ten cel (blokada wolnych środków budżetowych). 

Przepisy przewidują także m.in. zmiany dotyczące Funduszu Reprywatyzacji. Do końca 2026 roku wydłużony zostanie czas, w którym środki Funduszu Reprywatyzacji będą mogły być przeznaczane na obejmowanie akcji w spółkach przez Skarb Państwa, z zastrzeżeniem, że środki te będą przeznaczone na wzmocnienie potencjału militarnego lub bezpieczeństwa energetycznego, żywnościowego lub zdrowotnego.

Przepisy uelastyczniają zarządzanie wydatkami Krajowego Funduszu Drogowego.

Strategia zarządzania długiem sektora finansów publicznych w latach 2026-2029

Strategia zarządzania długiem sektora finansów publicznych jest, zgodnie z ustawą o finansach publicznych, ustalana każdego roku przez Ministra Finansów i przedstawiana Radzie Ministrów do zatwierdzenia, a następnie przedstawiana Sejmowi wraz z uzasadnieniem projektu ustawy budżetowej. Dokument obejmuje horyzont czterech lat i zawiera strategię zarządzania długiem Skarbu Państwa oraz strategię oddziaływania na pozostały dług sektora finansów publicznych.

Celem Strategii pozostaje sfinansowanie potrzeb pożyczkowych budżetu państwa w sposób zapewniający minimalizację kosztów obsługi długu w długim horyzoncie czasu przy przyjętych ograniczeniach związanych z ryzykiem. Utrzymane zostały zadania służące realizacji celu Strategii związane z rozwojem rynku finansowego, tj. zapewnianie płynności, efektywności i przejrzystości rynku skarbowych papierów wartościowych oraz zadanie dotyczące efektywnego zarządzania płynnością budżetu państwa.