Projekt ustawy o spółdzielniach rolników

W Sejmie jest rządowy projekt ustawy o spółdzielniach rolników.  

Przygotowane rozwiązania w sposób kompleksowy regulują zasady funkcjonowania takich spółdzielni. Są one kolejną propozycją legislacyjną zmierzającą do wzmocnienia pozycji rolników w całym łańcuchu żywnościowym. Ustawa ma wejść w życie po 30 dniach od daty jej ogłoszenia w Dzienniku Ustaw.

Kto będzie mógł założyć spółdzielnię rolników?

Spółdzielnie rolników mają być dobrowolnym zrzeszeniem.

Przyjęto, że spółdzielnia rolników będzie dobrowolnym zrzeszeniem osób:

• fizycznych lub prawnych, prowadzących gospodarstwo rolne lub działalność rolniczą dotyczącą działów specjalnych produkcji rolnej, będących producentami produktów rolnych lub grup tych produktów albo prowadzących chów lub hodowlę ryb,
• osób fizycznych lub prawnych niebędących rolnikami, zajmujących się przechowywaniem, magazynowaniem, sortowaniem, pakowaniem lub przetwarzaniem produktów rolnych lub grup tych produktów bądź ryb.

Spółdzielnię taką będzie mogło założyć co najmniej 10 rolników. W skład rady nadzorczej spółdzielni, jako organu kontrolnego, będą mogli być wybierani jedynie członkowie spółdzielni będący rolnikami (członkowie nie będący rolnikami nie będą wybierani do rady nadzorczej). Ma to zapewnić spółdzielni charakter rolniczy i dbałość o interesy rolników.

Działalność

Forma organizacji, jaką jest spółdzielnia, sprzyja dostosowaniu produkcji do potrzeb klientów, zdobywaniu nowych rynków zbytu i obniżaniu kosztów produkcji, a w efekcie osiąganiu lepszych efektów ekonomicznych w rolnictwie oraz służy poprawie gospodarowania na obszarach wiejskich. Rolnikom zrzeszonym w spółdzielniach łatwiej sprostać wyzwaniom gospodarki rynkowej. Dzięki nowym przepisom spółdzielnie rolników będą miały silniejszą pozycję negocjacyjną wobec odbiorców ich produktów, co ma szczególne znaczenie w sytuacji dużej presji na obniżanie cen.

Spółdzielczość jako forma zbiorowej zaradności lokalnych społeczności stwarza realne szanse na aktywność gospodarczą oraz społeczną na wsi i obszarach wiejskich, a w efekcie prowadzi do zmniejszania dysproporcji rozwojowych w stosunku do regionów zurbanizowanych.

Definicja spółdzielni rolników zakłada również, że spółdzielnia rolników będzie prowadzić wspólną działalność gospodarczą w interesie swoich członków. Chodzi o planowanie przez rolników ich produkcji rolnej oraz dostosowywanie jej do warunków rynkowych, ze szczególnym uwzględnieniem ilości i jakości. Spółdzielnia będzie też zajmować się koncentracją podaży produkcji swoich uczestników oraz organizowaniem sprzedaży ich produktów. Jej zadaniem będzie także koncentracja popytu na środki do produkcji i organizowanie ich zakupu. 

Utworzone na mocy proponowanych przepisów podmioty będą mogły również prowadzić działalność gospodarczą polegającą na przechowywaniu, konfekcjonowaniu i standaryzacji produktów wyprodukowanych przez swoich członków. Spółdzielnie będą mogły także zająć się sprzedażą i przetwarzaniem produktów wyprodukowanych przez rolników oraz obrotem produktami przetworzonymi, a także upowszechnianiem wśród swoich członków korzystnych dla środowiska metod uprawy, technologii produkcji lub metod gospodarki odpadami.

W projekcie wskazano też przypadki, kiedy będzie można zlikwidować spółdzielnię rolników. Wprowadzono przepisy karne, które będą stosowane wobec członków organów spółdzielni lub likwidatora w przypadku stwierdzenia nieprawidłowości.

Zachęty

Zaproponowano przepisy zachęcające do powoływania spółdzielni rolników i ich związków, aby stworzyć w ten sposób lepsze warunki ekonomiczne do prowadzenia działalności przez producentów rolnych.

Proponowany system zachęt oparty został na zwolnieniach podatkowych. Dlatego też, jako forma pomocy publicznej, projekt ustawy o spółdzielniach rolników wymaga notyfikacji w Komisji Europejskiej. Rząd przyjął go wraz z uchwałą w sprawie udzielenia zgody na dokonanie notyfikacji Komisji Europejskiej tego projektu – obydwa dokumenty przedłożone przez ministra rolnictwa i rozwoju wsi.

Zasady gospodarowania w spółdzielniach rolników

W projekcie ustawy szczegółowo przedstawiono zasady gospodarowania w spółdzielniach rolników, w tym wykorzystywania nadwyżki bilansowej oraz tworzenia funduszy własnych.

Jednocześnie wprowadzono przepis, który umożliwi pokrywanie strat bilansowych poniesionych przez spółdzielnię rolników w danym roku obrotowym, w kolejno następujących po sobie pięciu latach obrotowych. Obecnie, zgodnie z przepisami ustawy Prawo spółdzielcze, jedynie straty z pierwszego roku obrachunkowego po założeniu spółdzielni mogą być pokrywane w następnym roku obrotowym.

A.J.
Zespół e-prawnik.pl