Przeciwdziałanie przemocy - praktyka w Polsce i Europie: międzynarodowe seminarium w ramach programu DAPHNE III

W dn. 20 listopada 2008 r. w Hotelu Łazienkowskim w Warszawie rozpoczęło się dwudniowe międzynarodowe seminarium pt. „Przeciwdziałanie przemocy - praktyka w Polsce i Europie". Spotkanie jest wspólną inicjatywą MSWiA i KGP - zostało zorganizowane w ramach projektu UE „Daphne III" na lata 2007-2013 pt. „Zapobieganie i zwalczanie przemocy wobec dzieci, młodzieży i kobiet oraz ochrona ofiar i grup ryzyka".Se

minarium otworzyli Adam Rapacki, Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji, Jarosław Duda, Sekretarz Stanu w Ministerstwie Pracy i Polityki Społecznej oraz nadinsp. Arkadiusz Pawełczyk, I Zastępca Komendanta Głównego Policji.

Jak zaznaczył Wiceminister Adam Rapacki otwierając seminarium, goście spotkania pochodzą z różnych krajów, ale ich działania mają wspólny mianownik - pracę dla dobra innych ludzi dotkniętych wszelkimi formami przemocy. Przypomniał też genezę unijnego programu DAPHNE znajdującego się aktualnie w trzeciej fazie realizacji. W ramach tego projektu „do wzięcia" jest ponad 116 mln Euro, po które powinny sięgać organizacje pozarządowe. Wiceminister wyraził przekonanie, że seminarium pozwoli zastanowić się jak skutecznie pozyskiwać środki.

Mówiąc o licznych działaniach na rzecz przeciwdziałania przemocy, podejmowanych przez resort, Adam Rapacki podkreślił 10-letnią tradycję policyjnej procedury „Niebieskie Karty", czy też kampanie społeczne zachęcające do otwartego mówienia o patologiach. Przykłady innych inicjatyw to: Rządowy Program Zapobiegania Niedostosowaniu Społecznemu i Przestępczości wśród Dzieci i Młodzieży, porozumienie międzyresortowe w sprawie współpracy przy wdrażaniu i propagowaniu programu „Przeciwdziałanie poprzez sport agresji i patologii wśród dzieci i młodzieży" oraz Rządowy program ograniczania przestępczości i aspołecznych zachowań „Razem Bezpieczniej", w ramach którego uruchomiony został Bank Dobrych Praktyk - dostępny na stronie MSWiA oraz KGP.
- W ten sposób dzielimy się wiedzą, dzięki której przy współpracy z organizacjami pozarządowymi i partnerami społecznymi udaje się ograniczać obszary patologii - podkreślił Adam Rapacki. Wiceminister podziękował też wszystkim społecznikom i entuzjastom niesienia pomocy ofiarom przemocy: - Jesteście dobrymi ludźmi, dążycie do tego aby wszystkim żyło się lepiej i za to jestem Wam wdzięczny.

Przedstawiciel Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej - Sekretarz Stanu Jarosław Duda - mówił o konieczności zmiany prawa i wprowadzenia nowych przepisów w obszarze walki z przemocą i ochroną jej ofiar, wskazując jednocześnie na jeszcze ważniejszy problem jakim są bariery w świadomości społecznej. Jak zaznaczył, zawiadomienie o akcie przemocy nie jest donosem, lecz obywatelskim obowiązkiem. Minister określił też cel przewodni seminarium: - Jesteśmy w tym miejscu aby rozmawiać o rzeczach trudnych, ale poprzez rekomendacje, wnioski tu omawiane, również po to aby móc skutecznie walczyć z przemocą i agresją.

Nadinsp. Arkadiusz Pawełczyk zwrócił uwagę, że przemoc często występuje w pozornie normalnych rodzinach - co prowadzi do zawarcia swego rodzaju zmowy milczenia. Policja od kilkunastu lat tworzy struktury działania i system monitorowania tego zagrożenia gdy w rodzinach pojawia się zło, agresja, której doświadczają bezbronne osoby ze strony swych najbliższych.
Jak powiedział I Zastępca Komendanta Głównego Policji dane dotyczące przemocy mogą nie być precyzyjne: - Skala zjawiska niestety nie maleje, a przecież nie jesteśmy w stanie określić czy znane nam statystyki to wierzchołek góry lodowej, czy dobre oszacowanie problemu. Podkreślił też potrzebę współdziałania podmiotów zaangażowanych w profilaktykę i eliminowanie skutków przemocy: Policji, organizacji społecznych, religijnych oraz placówek szkolnych i dydaktycznych. - Ludzi dobrej woli nie brakuje, nasz sukces będzie sukcesem całego społeczeństwa - wyraził nadzieję nadinsp. Pawełczyk.

Obrady seminaryjne stanowią okazję do wymiany doświadczeń i dobrych praktyk z zakresu szeroko rozumianej problematyki przemocy w ramach współpracy polskiej Policji z partnerami zagranicznymi. W trakcie seminarium omawiane są krajowe działania podejmowane na polu walki ze zjawiskiem przemocy. Zaprezentowane będą również instrumenty stosowane w Unii Europejskiej - Program Daphne III oraz Program szczegółowy UE na lata 2007-2013 „Prawa podstawowe i obywatelstwo".

Wśród uczestników spotkania znaleźli się przedstawiciele Komendy Głównej Policji, Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji, Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej, Biura Rzecznika Praw Dziecka, Biura Rzecznika Praw Obywatelskich, środowiska naukowego i badawczego, organizacji pozarządowych, a także zagraniczni goście z Litwy, Łotwy, Estonii, Malty, Danii, Finlandii, Norwegii oraz Węgier. Drugi dzień seminarium będzie miał formę warsztatową, która pozwoli wyjaśnić praktyczne aspekty przygotowywania wniosków o dofinansowanie z Programu Daphne III.

Zatrważające statystyki
Z analizy policyjnych danych dotyczących przemocy domowej wynika, że na przestrzeni ubiegłych lat problem ten stopniowo się nasilał. W ostatnim 5-leciu liczba interwencji związanych bezpośrednio z tym zjawiskiem wynosiła odpowiednio w wartościach bezwzględnych: 2003 r. - 85.512, 2004 r. - 92.495, 2005 r. - 96.773, 2006 r. - 96.099, 2007 r. - 81.403, natomiast w pierwszym półroczu 2008 r. - już 42.607.

Wraz z coraz częstszym występowaniem aktów przemocy domowej stopniowo powiększa się grupa osób dotkniętych negatywnymi skutkami tego palącego problemu społecznego. Statystyki dotyczące ofiar przemocy ze strony osób najbliższych kształtowały się w następujący sposób: 2003 r. - 137.299, 2004 r.- 150.266, 2005 r. - 156.788, 2006 r. - 157.850, 2007 r. - 130.682, natomiast w pierwszym półroczu br. - 68.098.

Największą grupą ofiar przemocy domowej, stanowiącą ponad połowę ogólnej liczby (58%), są kobiety. Kolejna co do wielkości grupa (24%) pokrzywdzonych wskutek przemocy w rodzinie to dzieci do 13 roku życia, a następnie dzieci i młodzież w wieku od 13 do 18 lat, czyli 11 % łącznej liczby ofiar.

Razem przeciw przemocy
W swych działaniach, Policja przede wszystkim kieruje się obowiązkiem zapewnienia rodzinie poczucia bezpieczeństwa i dąży do zapobiegania dalszym aktom przemocy. Równie istotną kwestią jest zmniejszenie lub całkowite zlikwidowanie poczucia bezkarności sprawcy. Natomiast programy wsparcia ofiar żyjących w rodzinie dotkniętej przemocą realizowane są we współpracy z innymi instytucjami państwowymi oraz organizacjami społecznymi.

Już od 10 lat policjanci w swej pracy wykorzystują tzw. procedurę „Niebieskie Karty", określającą sposoby prowadzenia interwencji gdy mają do czynienia z przemocą w rodzinie.
Dzięki współpracy z szerokim spektrum instytucji, organizacji i stowarzyszeń na szczeblu lokalnym na terenie całego kraju, z każdym rokiem Policja coraz skuteczniej zapobiega przemocy, ale przede wszystkim udziela wielopłaszczyznowej, profesjonalnej pomocy osobom dotkniętym tym problemem. Tworzenie lokalnych koalicji - zespołów interdyscyplinarnych wpisuje się w systemowe przeciwdziałanie zjawisku przemocy w rodzinie. Policja popiera rozwiązania prawne zmierzające do budowania wspólnego „frontu walki" z przemocą uderzającą w tych najsłabszych i bezbronnych, przybierającą często formę wykorzystywania seksualnego.

Współdziałanie Policji z innymi podmiotami odbywa się m.in. w ramach Rządowego programu ograniczania przestępczości i aspołecznych zachowań „Razem Bezpieczniej", czy też Krajowego Programu Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie. Jest zawarte również w priorytetach polskiej Policji na najbliższe lata. Założenia wspomnianych programów i kierunków działania jasno wskazują na zadania, których systematyczna realizacja gwarantuje ograniczenie przestępczości, patologii i innych zjawisk społecznie uciążliwych, w tym przemocy w rodzinie.

Każdego roku w ramach lokalnego doskonalenia zawodowego policjantów organizowane są różnorodne szkolenia, konferencje i seminaria z zakresu przeciwdziałania przemocy w rodzinie. W ten sposób Policja dba o systematyczne podnoszenie umiejętności funkcjonariuszy, tak aby wiedzieli jak reagować w sytuacji zetknięcia się z przemocą i co robi aby chronić obywateli przed przemocą.

Lepiej zapobiegać niż leczyć
Przeciwdziałanie przemocy to również akcje informacyjno-edukacyjne o zasięgu ogólnokrajowym i lokalnym. Przykładem takich działań są chociażby ostatnie inicjatywy np. ogólnokrajowa kampania pn. „Kocham. Nie Biję" oraz uruchomienie ogólnopolskiego telefonu zaufania dla dzieci 116 111. Przedsięwzięcia te są realizowane są przy udziale Policji we współpracy z fundacjami i partnerami społecznymi. Projekty te mają przede wszystkim na celu ograniczenie zjawiska przemocy w rodzinie poprzez promowanie wzorców życia rodzinnego opartego na wzajemnej pomocy, szacunku, i partnerstwie. To także propagowanie umiejętności rozwiązywania problemów i konfliktów bez przemocy, edukowanie osób dotkniętych przemocą w rodzinie, zacieśnianie współpracy pomiędzy instytucjami świadczącymi pomoc prawną, psychologiczną i socjalną dla ofiar przemocy domowej.

Pomocni policjanci zawsze blisko ludzi
Podczas spotkania odbyła się także uroczystość wręczenia nagród laureatom ogólnopolskiego konkursu pn. „Policjant, który mi pomógł", trwającego od 10 sierpnia do 10 października 2008 r. Inicjatywa pod patronatem Komendanta Głównego Policji została ogłoszona przez Ogólnopolskie Pogotowie dla Ofiar Przemocy w Rodzinie „Niebieska Linia".

Przedsięwzięcie było wzorowane na projekcie lokalnym zrealizowanym z sukcesem przez Komendę Miejską Policji w Suwałkach.

Konkurs miał na celu m.in. promocję postaw i umiejętności policjantów wdrażających systemowe działania na rzecz przeciwdziałania przemocy w rodzinie w środowiskach lokalnych. Kandydatury funkcjonariuszy mogły być zgłaszane zarówno przez osoby indywidualne, jak również organizacje i instytucje.

Kapituła konkursu składająca się z pracowników „Niebieskiej Linii' oraz przedstawiciela Biura Prewencji KGP wyłoniła pięciu laureatów konkursu, wyróżniających się doświadczeniem w pracy na rzecz ofiar przemocy w rodzinie oraz osobistym zaangażowaniem w niesienie pomocy osobom tak boleśnie dotkniętym przez los. Wśród nagrodzonych policjantów znaleźli się:

• sierż. Tomasz Pietrzak - dzielnicowy Komisariatu Policji Gdynia Śródmieście,

• nadkom. Ewa Nowak - specjalista ds. nieletnich i patologii z Komendy Powiatowej Policji w Przasnyszu,

• mł. asp. Sławomir Sperkowski - dzielnicowy Komisariatu Policji w Koronowie, Komenda Miejska Policji w Bydgoszczy,

• podkom. Joanna Cichla - specjalista z Komendy Powiatowej Policji w Polkowicach,

• mł. asp. Agnieszka Makowska - specjalista ds. prewencji kryminalnej z Komendy Rejonowej Policji Warszawa IV.

Konkurs pokazał, że w każdym zakątku Polski można znaleźć funkcjonariuszy Policji prowadzących długofalowe działania na rzecz ograniczania i zapobiegania powstawania zjawiska przemocy. Spośród licznych głosów społeczeństwa zaświadczających o ogromnym zaangażowaniu policjantów i ich wyjątkowych umiejętnościach oraz bezinteresownej postawie, można przywołać chociażby takie wyrazy wdzięczności za okazane wsparcie i pomoc w trudnych momentach życia:

• „...Dobrze, że spotkałam tę policjantkę na swojej drodze, ona rozumie i pomaga - nie z obowiązku pisanego na kartce, ale z całego serca. Każdemu życzę , aby w potrzebie spotkał taką osobę i taką pomoc..."

• „...Ten policjant dał mi chęci do życia i nadzieję na lepsze jutro..."

• „...To nie tylko policjant, to przewodnik, który pomoże otrzeć łzę, obudzić uśmiech na twarzy, rozsądnie doradzi, podtrzyma na duchu, zagrzeje do walki o godne życie..."

• „...To ona obudziła we mnie przekonanie, że warto żyć, że jutro też jest dzień, że świat jest piękny i warto o to piękno i godność zawalczyć!..."

• „...dom to nie tapety, nie meble, nie kąt z żyrandolem, obrazem. Dom jest tam, gdzie choćby pod gołym niebem są ludzie. Ona daje to poczucie, że kiedyś odnajdę swój bezpieczny dom..."   

  Źródło: www.mswia.gov.pl

A.J.
Zespół e-prawnik.pl