Sprawiedliwość blisko ludzi...
Polacy bÄ™dÄ… mieć wreszcie realny wpÅ‚yw na sÄ…dy. WiÄ™kszość spraw mniejszej i Å›redniej wagi bÄ™dÄ… rozstrzygać cieszÄ…cy siÄ™ zaufaniem spoÅ‚ecznym sÄ™dziowie niezawodowi – sÄ™dziowie pokoju, wybierani w powszechnym i demokratycznym gÅ‚osowaniu. SÄ™dziowie zawodowi zostanÄ… odciążeni, dziÄ™ki czemu dochodzenie sprawiedliwoÅ›ci przed sÄ…dami powszechnymi stanie siÄ™ szybsze – zapowiedziaÅ‚ podczas konferencji prasowej Minister SprawiedliwoÅ›ci Zbigniew Ziobro.
Ministerstwo SprawiedliwoÅ›ci przygotowaÅ‚o projekt wprowadzajÄ…cy do polskiego porzÄ…dku prawnego instytucjÄ™ sÄ…dów i sÄ™dziów pokoju. To rozwiÄ…zanie zgodne z oczekiwaniem spoÅ‚ecznym. PotwierdziÅ‚ to sondaż przeprowadzony w lutym br. na zlecenie Ministerstwa. 58 proc. Polaków poparÅ‚o w tym badaniu pomysÅ‚ wprowadzenia sÄ™dziów pokoju wyÅ‚anianych przez obywateli.
- "Projekt, który prezentujemy, oznacza, że sÄ…dy bÄ™dÄ… blisko ludzi, a spoÅ‚eczność lokalna bÄ™dzie mieć wpÅ‚yw na wybór sÄ™dziów pokoju i rozstrzyganie ważnych dla niej spraw. To także przyspieszenie postÄ™powaÅ„ i odciążenie sÄ…downictwa powszechnego" - zaznaczyÅ‚ minister Zbigniew Ziobro.
Wybierani w każdym powiecie
SzczegóÅ‚y nowych rozwiÄ…zaÅ„ przedstawiÅ‚ wiceminister Sebastian Kaleta. – "SÄ™dziowie pokoju to hasÅ‚o, które powraca w dyskusjach o zmianie modelu sÄ…downictwa. Dlatego prezentujemy gotowy projekt, dziÄ™ki któremu ta instytucja weszÅ‚aby do polskiego wymiaru sprawiedliwoÅ›ci" – powiedziaÅ‚.
Niezawodowi sędziowie, wybierani w wyborach powszechnych, będą orzekać w drobnych sprawach cywilnych i karnych, jak kradzieże i akty wandalizmu, wadliwe wykonanie usług, np. remontu, sprzedaż wadliwego towaru. Rozpoznawane będą przez nich sprawy o wartości przedmiotu przestępstwa, wartości szkody lub wartości roszczenia do 10 tys. złotych.
SÄ™dziowie pokoju bÄ™dÄ… wybierani w każdym powiecie na piÄ™cioletnie kadencje w trakcie wyborów samorzÄ…dowych, które cieszÄ… siÄ™ wysokÄ… frekwencjÄ…. Taki tryb wyboru gwarantuje sÄ™dziemu pokoju mandat zaufania spoÅ‚ecznego. Liczba sÄ™dziów pokoju w danym powiecie bÄ™dzie zależeć m.in. od liczby jego mieszkaÅ„ców, a także osób przebywajÄ…cych tam czasowo, np. w zwiÄ…zku z pracÄ….
UrzÄ…d sÄ™dziego pokoju bÄ™dzie mógÅ‚ sprawować każdy mieszkaniec powiatu w wieku od 30 do 75 lat. Wyższe wyksztaÅ‚cenie prawnicze nie bÄ™dzie wymogiem ubiegania siÄ™ o tÄ™ funkcjÄ™, a od wyborców zależeć bÄ™dzie, czy jej sprawowanie powierzÄ… osobie legitymujÄ…cej siÄ™ wyksztaÅ‚ceniem prawniczym, czy też wybiorÄ… osobÄ™ o innym wyksztaÅ‚ceniu, lecz cieszÄ…cÄ… siÄ™ autorytetem w spoÅ‚ecznoÅ›ci lokalnej, np. z uwagi na dotychczasowÄ… dziaÅ‚alność zawodowÄ…, nieskazitelność charakteru, doÅ›wiadczenie życiowe.
Pełna niezawisłość
UrzÄ…d sÄ™dziego pokoju tylko wyjÄ…tkowo bÄ™dzie można łączyć z innÄ… aktywnoÅ›ciÄ… zawodowÄ…, jeżeli nie wpÅ‚ynie to na wykonywanie zadaÅ„ sÄ™dziowskich. Z uwagi na ewentualny konflikt interesów sÄ™dziÄ… pokoju nie zostanie osoba wykonujÄ…ca zawód prawniczy, np. adwokat, radca prawny, notariusz, komornik czy prokurator. To samo dotyczy przedstawicieli sÅ‚użb mundurowych, a także pracowników organów administracji rzÄ…dowej czy samorzÄ…dowej.
SÄ™dzia pokoju bÄ™dzie niezawisÅ‚y, podlegajÄ…c w zakresie orzekania tylko konstytucji i ustawom. Sprawy bÄ™dÄ… przydzielane sÄ™dziom losowo. Orzeczenia sÄ…dów pokoju bÄ™dÄ… wykonywać sÄ…dy rejonowe. Od orzeczenia sÄ…du pokoju bÄ™dzie sÅ‚użyć odwoÅ‚anie do sÄ…du rejonowego.
Zmiany w konstytucji
Wraz z ustawÄ… o sÄ™dziach pokoju Ministerstwo SprawiedliwoÅ›ci przygotowaÅ‚o projekt zmian w konstytucji. To wyjÅ›ciowe propozycje sygnalizujÄ…ce, które przepisy konstytucji winny zostać zmodyfikowane, by sÄ™dziowie pokoju mogli dziaÅ‚ać skutecznie.
Projekt przewiduje m.in. wprowadzenie do ustawy zasadniczej nowych przepisów stanowiÄ…cych, że „wymiar sprawiedliwoÅ›ci w zakresie okreÅ›lonym w ustawie mogÄ… sprawować także sÄ™dziowie pokoju" (art. 175 ust. 3), którzy „sÄ… wybierani na 5-letniÄ… kadencjÄ™ w wyborach powszechnych, równych, bezpoÅ›rednich i w gÅ‚osowaniu tajnym" (art. 182a ust. 1).
Bez zmian w konstytucji postÄ™powania przed sÄ…dami pokoju byÅ‚yby trójinstancyjne. Taki model spowolniÅ‚by rozpoznawanie prostych spraw, ponieważ SÄ…d Rejonowy musiaÅ‚by przeprowadzić peÅ‚ne postÄ™powanie dowodowe.
Zmiana konstytucji wprowadzająca sądy pokoju pozwoli uznać je za sądy pierwszej instancji, dzięki czemu Sąd Rejonowy rozpoznawałby jedynie apelację. Zostałaby zachowana dwuinstancyjność postępowania, a sądy pokoju w oparciu o uproszczoną procedurę mogłyby rozpoznawać szybciej proste sprawy.
– "Cieszymy siÄ™, że Prezydent RP, który jest strażnikiem konstytucji, zdecydowaÅ‚ siÄ™ podjąć inicjatywÄ™ prac nad wprowadzeniem sÄ…dów pokoju. Uważamy, że autorytet gÅ‚owy paÅ„stwa umożliwia zbudowanie wiÄ™kszoÅ›ci potrzebnej do zmiany konstytucji. Dlatego przekazujemy prezydentowi nasz projekt. Mamy też nadziejÄ™, że opozycja wzniesie siÄ™ ponad bieżące spory i emocje polityczne i takÄ… wiÄ™kszość uda siÄ™ stworzyć" – podkreÅ›liÅ‚ minister Zbigniew Ziobro.