Szkody po wichurze. Rzecznik ubezpieczonych radzi

Wichury, grad i trąby powietrzne niszczą domy i samochody. Jak postępować w przypadku powstania takiej szkody?

Rzecznik ubezpieczonych przypomina, że podstawowym instrumentem chroniącym nas przed skutkami kataklizmów pogodowych powinno być ubezpieczenie mienia. Nie tylko domu, ale także wszelkich składników naszego majątku.

1. Krok pierwszy. Należy przeciwdziałać zwiększaniu się rozmiarów szkody.

Na początku powinniśmy zatroszczyć się o ratowanie życia i zdrowia współlokatorów. Następnie podjąć działania zmierzające do ratowania dobytku i do zminimalizowania szkody.

Jeżeli nie zastosujemy dostępnych nam środków w celu ratowania przedmiotu ubezpieczenia oraz zapobieżenia szkodzie lub zmniejszenia jej rozmiarów, ubezpieczyciel może zwolnić się z odpowiedzialności za szkody powstałe z winy umyślnej bądź rażącego niedbalstwa. Dlatego też zaraz po ustąpieniu nawałnicy, huraganu czy silnego wiatru należy niezwłocznie przystąpić do działań związanych z pracami porządkowymi.

Zwlekanie z podjęciem tych działań aż do momentu przybycia przedstawiciela zakładu ubezpieczeń może spowodować zwiększenie rozmiaru szkody, a co za tym idzie ubezpieczyciel będzie mógł wówczas podnieść zarzut braku związku części strat ze szkodą albo też odmówić wypłaty odszkodowania - informuje główny specjalista w BRU Cezary Orłowski.

Co możemy zrobić? Gdy wichura zerwie dach dachu budynku należy przenieść wszystkie ruchomości bezpośrednio narażone na oddziaływanie deszczu do innych budynków bądź pomieszczeń, w których takie ryzyko nie występuje. Konieczne jest również zapewnienie prowizorycznego zadaszenia poprzez przykrycie górnej części budynku plandeką (folią). W takcie podejmowanych czynności, dla celów dowodowych, warto sporządzić dokumentację zdjęciową, do tej czynności wystarczy zwykły telefon komórkowy zaopatrzony w aparat cyfrowy.

Kto za to płaci? Koszt działań zapobiegawczych obciąża ubezpieczyciela. Górną granicę odpowiedzialności w tym zakresie wyznacza suma ubezpieczenia. Stąd też koszt, który poniósł ubezpieczony np. na zakup plandeki służącej zadaszeniu budynku w celu ochrony wnętrz przed wdzieraniem się wody pochodzącej z deszczu, najem pomp wypompowujących wodę z zalanych budynków, powinien być zwrócony przez ubezpieczyciela w granicach sumy ubezpieczenia.

Postarajmy się, na ile jest to możliwe, przemieścić uszkodzony pojazd w bezpieczniejsze miejsce, np. w przypadku gradobicia do miejsca zadaszonego - tunel, garaż albo w przypadku silnego wiatru odjechać spod drzew aby konary lub gałęzie spadające z drzew nie uszkodziły karoserii samochodowej.

2. Krok drugi. Szacowanie własne rozmiaru szkody.

W przypadku szkody polegającej na uszkodzeniu konstrukcji domu, zalaniu jego pomieszczeń w pierwszej kolejności, ubezpieczony powinien przystąpić do spisu powstałych strat, tj. dokonać spisu inwentarza, zgromadzić dokumentację zdjęciową, do której sporządzenia wystarczy aparat zainstalowany w telefonie komórkowym.

Jeżeli jest to szkoda częściowa, tzn. o stosunkowo niewielkim rozmiarze, warte z punktu widzenia procesu dochodzenia odszkodowania od ubezpieczyciela jest przeprowadzenie samodzielnego pomiaru obszaru mieszkania lub domu objętego zalaniem - podkreśla ekspert BRU.

Gdy pomocy udziela samorząd terytorialny oraz związane z nim służby, warto jest w miarę możliwości uzyskać od tych służb stosowne zaświadczenie o przeprowadzonych akcjach ratunkowych, zabezpieczających mienie lub informacji o stwierdzonych stratach. Zaświadczenie takie ma walor dokumentu urzędowego, którego moc dowodowa jest większa niż dokumentu prywatnego.

Wynik porównania spisu uszkodzeń dokonanego przez osobę ubezpieczoną powinien być zgodny z danymi naniesionymi przez rzeczoznawcę ubezpieczeniowego do protokołu szkody. Brak takiej zgodności może oznaczać, że pominięto element szkody lub niewłaściwie oszacowano rozmiar wypadku ubezpieczeniowego.

3. Krok trzeci. Zgłoszenie szkody.

Ogólne warunki ubezpieczenia najczęściej precyzują czy zgłoszenie szkody powinno być dokonane w formie pisemnej, czy też telefonicznej. Szkodę z ubezpieczenia mieszkania lub domu można również zgłosić w najbliższym miejscu zamieszkania ubezpieczonego przedstawicielstwie ubezpieczyciela. W takim przypadku ubezpieczyciel nie ma prawa odsyłać osoby zgłaszającej szkodę do innego oddziału firmy.

W treści o.w.u. dość często można się spotkać z wymogiem powiadomienia zakładu ubezpieczeń o zajściu wypadku ubezpieczeniowego w określonym terminie. Zwykle jest to termin 3 - 7 dniowy, w zależności od ubezpieczyciela i rodzaju o.w.u.

Brak powiadomienia ubezpieczyciela w określonym terminie może skutkować odpowiednim zmniejszeniem odszkodowania, ale tylko wówczas gdy naruszenie to przyczyniło się do zwiększenia szkody lub uniemożliwiło ubezpieczycielowi ustalenie okoliczności i skutków wypadku. rzecznik ubezpieczonych podkreśla, że powyższa sankcja, w przypadku szkód związanych z klęską żywiołową, w zasadzie nie powinna być stosowana.

- Przy szkodzie spowodowanej działaniem silnego wiatru, termin zgłoszenia szkody nie powinien odgrywać roli decydującej. Należy bowiem mieć na uwadze, że wstępne czynności związane z szacowaniem rozmiaru szkód są możliwe dopiero po zakończeniu akcji ratunkowej i porządkowej - podkreśla Orłowski.

4. Krok czwarty. Postępowanie w trakcie likwidacji szkody.

Czynności podejmowane przez ubezpieczycieli od momentu zawiadomienia o szkodzie do wypłaty odszkodowania w praktyce ubezpieczeniowej są nazwane likwidacją szkody lub postępowaniem wyjaśniającym.

Ostatnio popularne jest wśród ubezpieczycieli stosowanie specjalnej - uproszczonej - procedury likwidacji szkody, która w skrócie polega na uznaniu deklaracji ubezpieczonego opisującej rozmiar szkody i określeniu wysokości odszkodowania na tej podstawie. Warunkiem stosowania tej procedury jest wysokość szkody, która zwykle nie przekracza kilku tysięcy złotych.

- Natomiast wyższy rozmiar szkody będzie skutkował wypłatą zaliczkową (tzw. kwoty bezspornej odszkodowania), a następnie szacowaniem odszkodowania na podstawie oględzin dokonanych przez zakład ubezpieczeń uszkodzonego bądź zniszczonego mienia - tłumaczy Orłowski.

Ciężar ustaleń w zakresie rozmiaru szkody jak i odpowiedzialności spoczywa na ubezpieczycielu. Do oceny szkody o dużych rozmiarach zawsze niezbędne jest przeprowadzenie oględzin uszkodzonego bądź zniszczonego mienia.

Ubezpieczony jest wówczas zobowiązany na podstawie przepisów o.w.u. [2] do udostępnienia pomieszczeń nieruchomości, w których doszło do szkody, aby rzeczoznawcy ubezpieczeniowi mogli dokonać oceny stanu technicznego nieruchomości oraz zakresu uszkodzeń.

Na tym etapie likwidacji szkody przydatne są także ustalenia osoby ubezpieczonej, co do rozmiarów szkody. Trzeba bowiem zadbać by prowadzone przez rzeczoznawców ubezpieczeniowych ustalenia odpowiadały spostrzeżeniom ubezpieczonego. W tym celu należy dążyć do wspólnego uzgodnienia treści protokołu oględzin miejsca zdarzenia.

Pomocne dla rzeczoznawcy może być także okazanie przygotowanego przez ubezpieczonego spisu spostrzeżonych uszkodzeń. W ten sposób można uniknąć pominięcia w protokole szkodowym istotnych danych mających wpływ na wysokość odszkodowania, zaoszczędzając tym samym konieczność przeprowadzenia w niedalekiej przyszłości kolejnych oględzin uszkodzonego mienia - podkreśla ekspert BRU.

Warto także przekazać rzeczoznawcy ubezpieczeniowemu zdjęcia uszkodzonego sprzętu elektronicznego oraz w miarę możliwości, jeżeli takie fotografie się zachowały, zdjęcia przedstawiające wnętrze domu (mieszkania) sprzed szkody.

Przydatne być mogą również oświadczenia świadków, zaświadczenia uzyskane od służb, posiadane rachunki i paragony potwierdzające koszty związane z usuwaniem skutków żywiołu, a także dokumentujące nakłady poniesione na remont i odbudowę budynków i budowli.

Niestety, nie wszystkie zakłady ubezpieczeń stosują protokólarną formę ustalania zakresu uszkodzeń na miejscu oględzin, co następnie jest przyczyną częstych nieporozumień. - Ubezpieczyciele niepotrzebnie przenoszą ciężar uzgodnień co do rozmiaru szkody na sam koniec rozpatrywania roszczeń. Bowiem w rezultacie braku protokołu szkody, nieścisłości oraz niedopatrzenia wychodzą na jaw dopiero po zajęciu przez ubezpieczyciela stanowiska w danej sprawie - wskazuje Orłowski.

Zazwyczaj wtedy ubezpieczony odwołuje się od decyzji ubezpieczyciela wskazując na niedopatrzenie, braki w ustaleniach rzeczoznawcy itp. W przypadku protokolarnego stwierdzenia zakresu strat, w znacznej części, możliwe jest uniknięcie trybu odwoławczego.

5. Krok piąty. Sposób naprawienia szkody.

Ustalenie wysokości odszkodowania w przypadku ubezpieczeń dobrowolnych, w tym mieszkaniowych jest uzależnione od wariantu ubezpieczenia domu, mieszkania. Zasadą jest podział na ubezpieczenie mienia w wartości rzeczywistej oraz w wartości odtworzeniowej (nowej).

Przy wartości rzeczywistej ubezpieczyciele stosują ustalony na podstawie oględzin bądź w oparciu o wiek nieruchomości procentowy stopień zużycia. Ubezpieczyciele często do określenia stopnia zużycia wykorzystują tabele, według których określonemu wiekowi przedmiotu ubezpieczenia przypisuje się wyrażony w procentach stopień zużycia.

Takie tabele często znajdują się w o.w.u. Jeżeli tak nie jest,. a ubezpieczyciel w wyliczeniu odszkodowania powołuje się na treść tabeli, która jest zamieszczona np. na łamach strony internetowej zakładu ubezpieczeń to treść postanowień tabeli w stosunkach z konsumentem stanowi postanowienia, z których treścią nie mógł się on zapoznać przed zawarciem umowy. A najistotniejszym jest to, że treść tabeli winna być doręczona konsumentowi jeszcze przed zawarciem umowy.

Przy ubezpieczeniu w wariancie wartości odtworzeniowej sytuacja nie budzi większych wątpliwości. Wartość odszkodowania stanowi rzeczywisty realny koszt związany z doprowadzeniem rzeczy uszkodzonej do stanu sprzed szkody, bez stosowania stopnia zużycia. W przeważającej liczbie rozpatrywanych roszczeń ubezpieczyciele stosują rozliczenie kosztorysowe na podstawie programów eksperckich np. SEKOCENBUD, NORMA.

Przy szkodach spowodowanych gradobiciem albo przez spadające konary drzew i gałęzie o zakresie odszkodowawczym, tj. sposobie w jaki ustalane będzie odszkodowanie oraz jego wysokość decydować będą ogólne warunki ubezpieczeń.

Sposób naprawienia szkody może przebiegać różnie w zależności od rozmiaru szkody, tzn. czy mamy do czynienia ze szkodą częściową, czy też całkowitą. Najczęściej wykorzystywane przez Ubezpieczycieli programy eksperckiego wycen szkód w pojeździe to Audatex, Eurotax oraz Infoexpert.

W przypadku wystąpienia szkody całkowitej z ubezpieczenia autocasco, czyli takiej która w zależności od treści umowy ubezpieczenia związana jest z kosztem naprawy przekraczającym 70 proc. wartości pojazdu sprzed szkody, odszkodowanie ustala się przy wykorzystaniu tzw. metody dyferencyjnej.

Metoda ta polega na ustaleniu wysokości odszkodowania poprzez pomniejszenie wartości pojazdu w stanie przed uszkodzeniem - o wartość pojazdu (wrak, pozostałości) w stanie uszkodzonym tj. po wypadku. Dla poprawności takiego rozliczenia szkody niezmiernie istotne znaczenie mają ustalenia dotyczące wartość pojazdu przed szkodą, wartość pozostałości oraz poprawność ustalenia wysokości kosztów naprawy.

Natomiast szkoda częściowa obliczana jest na podstawie kosztorysu naprawy bądź przedstawionych przez osobę ubezpieczoną rachunków za przeprowadzoną naprawę.

Zespół
e-prawnik.pl