Projekt ustawy budżetowej na rok 2025

Rada Ministrów za przyjęciem projektu ustawy budżetowej na 2025 rok

Rada Ministrów przyjęła projekt ustawy budżetowej na rok 2025, przedłożony przez Ministra Finansów.

Rząd chce przywrócić budżetowi państwa właściwą konstytucyjnie rangę podstawowego aktu zarządzania finansami państwa i transparentność oraz kontrolę parlamentarną nad gromadzeniem i wydatkowaniem środków publicznych. Planując budżet na 2025 rok skupił się na priorytetach rządu zapewniając środki na bezpieczeństwo, rozwój gospodarczy i wsparcie obywateli.

W 2025 roku polityka rządu będzie nakierowana na wzmacnianie potencjału polskiej gospodarki. W kolejnym roku spodziewane jest wyraźne ożywienie gospodarcze. Produkt Krajowy Brutto wzrośnie realnie o 3,9%. W 2025 roku rekordowe środki zostaną przeznaczone na ochronę zdrowia oraz obronność. Priorytetem rządu będzie także realizacja usług socjalnych dla Polek i Polaków, m.in. program „Aktywny Rodzic”, program „800+” czy tzw. renta wdowia.

Jednocześnie rząd przywróci budżetowi państwa właściwą rangę konstytucyjną. Dotyczy to  zapewnienia przejrzystości przepływów środków publicznych. Chodzi o uwzględnienie w budżecie – w odróżnieniu od lat poprzednich – wydatków, które dotychczas były „wypychane” poza budżet.

Główne założenia budżetu

Dochody budżetu państwa mają wynieść 632,6 mld zł.

Wydatki powinny ukształtować się na poziomie 921,6 mld zł.

Deficyt budżetu państwa ma wynieść 289 mld zł.

Najważniejsze wydatki

W 2025 roku rząd zabezpieczył rekordowo wysokie środki na opiekę zdrowotną.

Zgodnie z ustawą o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, będzie to co najmniej 6,5% PKB, czyli co najmniej 221,7 mld zł.

Oznacza to, że w 2025 roku na opiekę zdrowotną wydanych zostanie więcej niż w 2024 roku o prawie 31 mld zł, czyli o ok. 16%.

Rekordowe środki zabezpieczone zostały również na obronę narodową, w tym na wzrost uposażeń żołnierzy zawodowych.

W 2025 roku będzie to 124,3 mld zł, w porównaniu do 118,1 mld zł w 2024 roku (wzrost o 6,2 mld zł).

Łącznie z wydatkami Funduszu Wsparcia Sił Zbrojnych, w przyszłym roku wydatki na obronę narodową sięgną 186,6 mld zł, czyli będą o 28,6 mld zł większe niż planowano na 2024 rok.

Oznacza to, że w 2025 roku wydatki na polskie wojsko wyniosą 4,7% PKB (w 2024 roku jest to 4,2% PKB).

Na waloryzację świadczeń emerytalno-rentowych od 1 marca 2025 roku, w tym świadczeń emerytalno-rentowych funkcjonariuszy oraz uposażeń sędziów i prokuratorów w stanie spoczynku, przeznaczonych jest 24,2 mld zł.

Na program „Aktywny Rodzic”, którego celem jest pogodzenie zadań rodzicielskich z aktywizacją zawodową, zabezpieczonych jest 8,4 mld zł.

To o 6,9 mld więcej niż w 2024 roku.

W przyszłym roku wzrost kwoty bazowej dla wynagrodzeń nauczycieli wyniesie 5%.

O 5% wzrosną także wynagrodzenia, w tym kwoty bazowe dla pracowników państwowej sfery budżetowej, w tym funkcjonariuszy i żołnierzy, pracowników ministerstw oraz urzędów centralnych i wojewódzkich. Zwiększony zostanie także fundusz wynagrodzeń pracowników ZUS i KRUS.

Na cele związane z mieszkalnictwem rząd zaplanował ok. 4,2 mld zł.

To o ok. 1,4 mld zł, czyli o ponad 50% więcej niż w 2024 roku.

Na realizację tzw. urlopu dla przedsiębiorców, czyli zwolnienia z opłacania składek w jednym wybranym miesiącu w roku, przeznaczonych jest 1,6 mld zł.

Zabezpieczone zostały środki na wypłatę tzw. renty wdowiej, czyli możliwości pobierania łącznie renty rodzinnej oraz innego świadczenia emerytalno-rentowego, np. emerytury.

Na ten cel przeznaczone jest 3,2 mld zł.

W 2025 roku zaplanowane jest zwiększenie rezerwy na inwestycje z Krajowego Planu Odbudowy o 1,9 mld zł (do 4,7 mld zł).

Jednocześnie, w budżecie na 2025 rok rząd zabezpieczył środki na kontynuację działań społeczno-gospodarczych, w tym w szczególności na finansowanie:

• programu „Rodzina 800+” (62,8 mld zł);
• wypłaty 13. i 14. emerytury (31,5 mld zł);
• zadań drogowych i kolejowych, które realizowane są w ramach programów wieloletnich (16,6 mld zł);
• świadczenia wspierającego, którego celem jest pomoc osobom z niepełnosprawnościami (z największymi trudnościami w samodzielnym funkcjonowaniu), jeśli chodzi o częściowe pokrycie wydatków związanych z zaspokojeniem szczególnych potrzeb życiowych tych osób (7,1 mld zł, czyli więcej o 3,4 mld zł w stosunku do 2024 roku);
• składek na ubezpieczenie społeczne za osoby, które przebywają na urlopach wychowawczych i macierzyńskich (4,8 mld zł);
• programu „Dobry start”, czyli 300 zł jednorazowego wsparcia dla uczniów, którzy rozpoczynają rok szkolny (1,4 mld zł).

Budżet na 2025 rok obejmuje ponadto:

• spłatę 63,2 mld zł zobowiązań z tytułu obligacji wraz z odsetkami Polskiego Funduszu Rozwoju S. A. (34,7 mld zł) wyemitowanych w 2020 roku na sfinansowanie rządowego programu „Tarcz Finansowych” oraz przez Bank Gospodarstwa Krajowego na rzecz Funduszu Przeciwdziałania COVID-19 w latach 2020-2023 (28,5 mld zł), bez narażania Skarbu Państwa na wyższe koszty pozyskania finansowania dłużnego niż koszty pozyskania kapitału przez Skarb Państwa.
• skutki reformy dochodów jednostek samorządu terytorialnego, w efekcie której samorządy otrzymają o 24,8 mld zł większe dochody z udziałów w podatkach PIT i CIT (w stosunku do dochodów, jakie wynikałyby dla samorządów z dotychczasowych przepisów).

Dane makroekonomiczne

Produkt Krajowy Brutto – w przyszłym roku nastąpi dalsze ożywienie gospodarcze, a PKB wzrośnie o 3,9% (w 2024 roku o 3,1%). Czynnikami pobudzającymi wzrost gospodarczy będą m.in. inwestycje w ramach Krajowego Planu Odbudowy i Zwiększania Odporności.

Spożycie prywatne – w 2025 roku dynamika spożycia prywatnego osiągnie poziom 4,3%.

Inwestycje – w 2025 roku inwestycje ogółem zwiększą się o 6,4%.

Stopa bezrobocia – oczekuje się, że w 2025 roku, ze względu na dalszą poprawę tempa wzrostu gospodarczego, zwiększy się popyt na pracę. W efekcie, zatrudnienie w gospodarce narodowej wzrośnie o 0,4%, a stopa bezrobocia na koniec roku spadnie do 4,9%.

Przeciętne wynagrodzenie – prognozuje się, że w 2025 roku wzrost przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej wyniesie 7,1%, czyli o 2,1 pkt. proc. powyżej prognozowanej inflacji.

Inflacja – oczekuje się, że w 2025 roku inflacja wyniesie 5%.

Pozostałe dane

Rząd prognozuje, że w 2025 roku deficyt sektora GG (general government) wyniesie 5,5% PKB.

Przewidywana relacja do PKB długu sektora instytucji rządowych i samorządowych (wg definicji UE) wyniesie 54,6% na koniec 2024 roku i 59,8% na koniec 2025 roku, czyli poniżej wartości referencyjnej, która zawarta jest w traktacie o funkcjonowaniu UE na poziomie 60%.

Relacja państwowego długu publicznego do PKB wyniesie 43,3% w 2024 roku oraz 47,9% w 2025 roku, pozostając bezpiecznie poniżej progu ostrożnościowego 55%, który określony jest w ustawie o finansach publicznych.

Projekt ustawy budżetowej na 2025 rok zostanie skierowany do Rady Dialogu Społecznego.

Przywracanie zasadniczej roli ustawy budżetowej

Rząd podjął działania zmierzające do przywrócenia właściwej konstytucyjnie rangi budżetowi państwa, m.in. poprzez:

• ujęcie w budżecie państwa spłaty zobowiązań z tytułu obligacji wraz z odsetkami Polskiego Funduszu Rozwoju oraz Funduszu Przeciwdziałania COVID-19, nieuwzględnianych poprzednio w budżecie,
• ograniczenie przekazywania skarbowych papierów wartościowych mających charakter wydatków,
• prezentowanie planów funduszy rządowych umiejscowionych w Banku Gospodarstwa Krajowego w uzasadnieniu do projektu ustawy budżetowej.

Dzięki temu ustawa budżetowa ponownie zacznie pełnić funkcję podstawowego aktu zarządzania finansami państwa. Celem rządu jest przywrócenie transparentności i kontroli parlamentarnej i społecznej nad gromadzeniem oraz wydatkowaniem środków publicznych.

Bezpieczeństwo Polski

W budżecie oraz planie Funduszu wsparcia Sił Zbrojnych na rok 2025 zabezpieczono rekordowe środki na obronę narodową w wysokości 186,6 mld zł, co stanowi 4,7% planowanego w założeniach do budżetu PKB roku 2025. Dla porównania w latach 2022-2024 planowane wydatki na obronność wyniosły odpowiednio 3,0%, 4,2%, 4,2%.

Na modernizację zabezpieczenia granicy z Białorusią przeznaczone zostanie ponad 0,5 mld zł.

Gospodarka i rozwój - zapewniamy środki na kluczowe inwestycje

W budżecie na 2025 rok zapewniamy środki na wsparcie transformacji energetycznej, w tym 4,6 mld zł na budowę pierwszej w Polsce elektrowni jądrowej. Kontynuujemy programy infrastrukturalne, w tym drogowe i kolejowe.

Finansujemy kluczowe inwestycje m.in. budowę Centralnego Portu Komunikacyjnego i programy „Polska 100 minut” oraz Kolej+.

Wzrost nakładów inwestycyjnych finansowanych przez sektor publiczny wyniesie 9,3 % r/r w ujęciu nominalnym.

Przeznaczamy dodatkowe 24,8 mld zł na reformę finansów samorządów. Dzięki tym środkom samorządy będą mogły też wykorzystać środki z KPO.

Wspieramy również przedsiębiorców zabezpieczając środki m.in. na likwidację naliczania składki na ubezpieczenie zdrowotne od zbycia środków trwałych i 1,6 mld zł na miesięczne wakacje od ZUS.

Wsparcie obywateli

W budżecie na 2025 rok przeznaczymy:

• ponad 221,7 mld zł na ochronę zdrowia (łącznie z NFZ). Rekordowy wzrost nakładów na ochronę zdrowia zgodnie z ustawą o blisko 31 mld zł, tj. 16,1%,
• 0,5 mld zł na realizację programu in vitro (w ramach nakładów na ochronę zdrowia),
• 8,4 mld zł na realizację świadczeń „Aktywny rodzic”,
• 62,8 mld zł na program „Rodzina 800+”,
• 4,8 mld zł na składki na ubezpieczenie społeczne dla rodziców na urlopach wychowawczych i macierzyńskich,
• 7,1 mld zł na świadczenie wspierające dla osób z niepełnosprawnościami oraz na świadczenia pielęgnacyjne,
• nie mniej niż 3,2 mld zł na rentę wdowią,
• 31,5 mld zł na wypłatę dodatkowych rocznych świadczeń pieniężnych (tzw. 13. i 14. emerytury),
• 24,2 mld zł na waloryzację świadczeń emerytalno-rentowych,
• ok. 2,5 mld zł na kontynuację programów „Dobry start”, „Za życiem”, „Aktywny Maluch” i „Mama 4+”.

Uwarunkowania makroekonomiczne

Inwestycje w ramach odblokowanych środków z KPO będą jednym z czynników pobudzających wzrost PKB. W 2025 r. spodziewane jest wyraźne ożywienie gospodarcze, a PKB w ujęciu realnym przewiduje się, że w przyszłym roku wzrośnie o 3,9% r/r.

W 2025 r. prognozujemy, że średnioroczna inflacja wyniesie 5,0%. W kolejnych latach spodziewany jest stopniowy spadek inflacji do celu inflacyjnego NBP i wyniesie odpowiednio 3,1% w 2026 r. i 2,6% w 2027 r.

Dochody

Prognozowane dochody w 2025 r. wyniosą 632,6 mld zł,  względem prognozy wykonania 2024 r. wyraźnie wzrosną dochody z:

• VAT o 50,1 mld zł,
• CIT o 9,2 mld zł,
• akcyzy o 8,4 mld zł.

W związku z reformą finansów samorządów, w stosunku do przewidywanego wykonania budżetu za 2024 rok nastąpi spadek dochodów ogółem o 9,8 mld zł. W roku 2025 dochody podatkowe budżetu państwa spadną o 6,9 mld zł w ujęciu nominalnym.

Deficyt budżetu państwa

Deficyt budżetu państwa na 2025 r. wyniesie 289 mld zł (7,3% PKB). W warunkach porównywalnych z ustawą budżetową na 2024 r. deficyt wyniósłby 180,8 mld zł (4,6% PKB).

Deficyt BP w 2024 r i 2025 r. (w % PKB)

Deficyt BP w 2024 r i 2025 r. (mld zł)

Budżet państwa na 2025 rok obejmuje:

• spłatę 63,2 mld zł zobowiązań z tytułu obligacji wraz z odsetkami:
  • Polskiego Funduszu Rozwoju S. A. (34,7 mld zł) wyemitowanych w roku 2020 na sfinansowanie rządowego programu „Tarcz Finansowych”, oraz
  • przez Bank Gospodarstwa Krajowego na rzecz Funduszu Przeciwdziałania COVID-19 w latach 2020-2023 (28,5 mld zł) bez narażania Skarbu Państwa na wyższe koszty pozyskania finansowania dłużnego niż koszty pozyskania kapitału przez Skarb Państwa;
• skutki projektu nowej ustawy o dochodach JST;

W efekcie tej reformy jednostki samorządu terytorialnego otrzymają większe dochody z tytułu udziałów w podatkach PIT i CIT, a dochody własne samorządów z tego tytułu będą w istotnym stopniu niezależne od wprowadzanych zmian systemowych w podatkach dochodowych – na skutek reformy sytuacja budżetu państwa pogorszy się o 24,8 mld zł przy jednoczesnej poprawie o ww. kwotę finansów samorządów;

• wydatki budżetu państwa na zdrowie to 45 mld zł (w tym ustawowy wzrost nakładów o 10,2 mld zł). Łącznie z NFZ wydatki na zdrowie przekroczą 221,7 mld zł;
• efekt ograniczenia finansowania przez mechanizm przekazywania skarbowych papierów wartościowych.

Deficyt sektora GG i dług publiczny

Prognozujemy, że deficyt sektora GG w 2025 r. wyniesie 5,5 % PKB. Prognozowany deficyt jest zgodny z krajowymi regułami fiskalnymi, w szczególności ze stabilizującą regułą wydatkową, wyznaczającą maksymalny limit wydatków dla niemal całości sektora instytucji rządowych i samorządowych (GG).

Przy przyjętych założeniach, w tym uwzględniając limit deficytu zapisany w projekcie ustawy budżetowej na 2025 rok, relacja państwowego długu publicznego do PKB wyniesie 43,3% w 2024 r., a następnie wzrośnie do 47,9% w 2025 r., pozostając bezpiecznie poniżej progu ostrożnościowego 55% określonego w ustawie o finansach publicznych.

Przewidywana relacja do PKB długu sektora instytucji rządowych i samorządowych (wg definicji UE) wyniesie 54,6% na koniec 2024 r. i 59,8% na koniec 2025 r., czyli poniżej wartości referencyjnej zawartej w traktacie o funkcjonowaniu UE na poziomie 60%.

W projekcie ustawy budżetowej na 2025 rok przyjęto:

• prognozę dochodów budżetu państwa w kwocie 632,6 mld zł,
• limit wydatków budżetu państwa na poziomie 921,6 mld zł,
• deficyt budżetu państwa w wysokości nie większej niż 289 mld zł,
• deficyt sektora finansów publicznych (definicja UE) na poziomie ok. 5,5% PKB,
• dług sektora instytucji rządowych i samorządowych (definicja UE) na poziomie 59,8% PKB.

Na podst. gov.pl

A.J.
Zespół e-prawnik.pl