Większe kontrole rynków rolnych?

Co proponuje rząd?

Rada Ministrów przekazała do Sejmu projekt ustawy o zmianie niektórych ustaw w celu zwiększenia efektywności prowadzonych działań kontrolnych w zakresie niektórych rynków rolnych.

Prace nad tym projektem zostały podjęte w resorcie rolnictwa w związku ze zgłaszanym nasilającym się procederem przepakowywania owoców i warzyw przywożonych z zagranicy i sprzedawania ich jako polskie. Nowe przepisy mają przyczynić się do wyeliminowania takich nieuczciwych praktyk, co powinno pozytywnie wpłynąć na konkurencyjność gospodarki. Wprowadzone regulacje będą dotyczyć ok. 1,41 mln gospodarstw rolnych. 

Po przeprowadzeniu kontroli dotyczących bezpieczeństwa fitosanitarnego, jakości ziemniaków i warzyw sprowadzanych z Unii Europejskiej i państw trzecich, stwierdzono uchybienia związane m.in. z brakiem informacji u sprzedawców umożliwiających identyfikację produktów, brakiem etykiet w języku polskim na opakowaniach warzyw oraz brakiem informacji dla klienta wskazujących kraj pochodzenia.

Nowe rozwiązania mają wzmocnić i usprawnić działania służb kontrolnych, wykorzystując przy tym aktualne doświadczenia związane z kontrolą świeżych owoców i warzyw, w tym ziemniaków. Zmiany przewidziane w kilku ustawach powinny zapewnić konsumentom odpowiednie informacje dotyczące oznakowania artykułów rolno-spożywczych, w tym owoców i warzyw świeżych.

Przewidziano obowiązek posiadania przez każdy podmiot wprowadzający artykuły rolno-spożywcze do obrotu, informacji, które umożliwiają ich identyfikację oraz odróżnienie od innych artykułów rolno-spożywczych. Za niespełnienie tego wymogu przewidziano stosowne kary. Zmiany dotyczą również wzmocnienia nadzoru nad działalnością osób wpisanych do rejestru rzeczoznawców (próbobiorców i klasyfikatorów tusz zwierząt rzeźnych oraz owoców i warzyw), co pozwoli skutecznie zweryfikować ich obiektywizm (chodzi o rzeczoznawców zatrudnionych np. przez podmioty skupujące).

Zgodnie z projektem, inspektor Inspekcji Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych będzie mógł prowadzić działania kontrolne na podstawie okresowego imiennego upoważnienia. Chodzi o przypadki kontroli świeżych owoców i warzyw nie objętych wymaganiami unijnymi. Wykorzystanie imiennego upoważnienia pozwoli na przeprowadzenie jednorazowo kontroli u wielu handlowców, np. sprzedających owoce i warzywa na rynkach hurtowych, których dane nie mogły być znane inspektorowi przed przystąpieniem do kontroli. Dzięki temu kontrole jakości handlowej owoców i warzyw powinny być szybsze i skuteczniejsze.

Zaproponowano również zmiany dotyczące owoców i warzyw objętych regulacjami unijnymi – chodzi m.in. o zastąpienie grzywny wyższymi karami pieniężnymi za nieprzestrzeganie wymagań jakości handlowej owoców i warzyw, w tym dotyczących podawania informacji o pochodzeniu produktu. Proponowane kary ujednolicono z karami mającymi zastosowanie wobec innych artykułów rolno-spożywczych, wynikającymi z ustawy z 21 grudnia 2000 r. o jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych.

Zaproponowano także wprowadzenie dodatkowych kar za nieokazanie dokumentów towarzyszących danej partii owoców lub warzyw (o których mowa w przepisach unijnych) lub niezamieszczenie w tych dokumentach wymaganych informacji albo podanie informacji nieprawdziwych. Karane będzie również ponowne wprowadzanie do obrotu owoców i warzyw, wobec których wydano orzeczenie o ich niezgodności z wymaganymi unijnymi.

Przewidziano ponadto wzmocnienie nadzoru nad produkcją i obrotem w Polsce roślin, produktów roślinnych lub produktów szczególnie podatnych na porażenie przez tzw. organizmy kwarantannowe. Konieczne będzie też wprowadzenie – odpowiednich do skali stwierdzanych nieprawidłowości – sankcji karnych zapewniających skuteczność nadzoru. W rezultacie chodzi o poprawę bezpieczeństwa fitosanitarnego Polski, zabezpieczenie kraju przed rozprzestrzenianiem się organizmów kwarantannowych, a w konsekwencji poprawę konkurencyjności polskiej żywności pochodzenia roślinnego. 

Poponowane przepisy mają na celu przede wszystkim:

• usprawnienie przeprowadzania kontroli przez służby Inspekcji Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych poprzez możliwość zastosowania imiennego okresowego upoważnienia do przeprowadzenia kontroli, a także możliwość zastosowania pewnych wyłączeń przepisów Prawa przedsiębiorców w zakresie kontroli przeprowadzanych przez Państwową Inspekcję Ochrony Roślin i Nasiennictwa;
• zwiększenie kar nakładanych za nieprzestrzeganie wymagań jakości handlowej owoców i warzyw wprowadzanych do obrotu poprzez zmianę dotychczas stosowanych grzywien na kary pieniężne wymierzane w drodze decyzji administracyjnych;
• nakładanie kar za brak dokumentów towarzyszących, pozwalających na weryfikację informacji o pochodzeniu tych produktów;
• zwiększenie kar za wprowadzanie lub przemieszczanie na terytorium RP roślin, produktów roślinnych i przedmiotów szczególnie podatnych na porażenie przez organizmy kwarantannowe bez wymaganych dokumentów, pozwalających na identyfikację ich państwa pochodzenia, co przełoży się na zwiększenie bezpieczeństwa fitosanitarnego kraju, a w konsekwencji na poprawę konkurencyjności polskiej żywności pochodzenia roślinnego.

Kiedy proponowane przepisy mają wejść w życie?

Zasadniczo znowelizowana ustawa ma wejść w życie po 14 dniach od daty jej ogłoszenia w Dzienniku Ustaw.

A.J.
Zespół e-prawnik.pl