Zezwolenie sądu opiekuńczego na dokonanie czynności prawnej dotyczącej majątku podopiecznego a majątkowe stosunki małżeńskie kontrahenta

Wyrokiem z 8 grudnia 2022 r. (sygn. akt II CSKP 761/22) Sąd Najwyższy uwzględnił skargę kasacyjną powoda w sprawie o uzgodnienie treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym.

Czego dotyczyła sprawa?

Spór koncentrował się wokół kwestii, czy prawo własności nieruchomości, nabytej przez pozwaną w trakcie małżeństwa z powodem, weszło do majątku wspólnego małżonków, czy do majątku osobistego pozwanej.

Sąd drugiej instancji ocenił, że powodowi nie przysługuje prawo do spornej nieruchomości, gdyż pozwana nabyła je na podstawie umowy o dożywocie zawartej z osobą ubezwłasnowolnioną całkowicie, po uzyskaniu zezwolenia sądu opiekuńczego na dokonanie tej czynności. Zezwolenie to nie dotyczyło powoda, a zatem prawo własności mogło zostać nabyte wyłącznie na pozwaną.

Ocena SN

W ocenie Sądu Najwyższego zezwolenie sądu opiekuńczego na dokonanie czynności prawnej w imieniu podopiecznego nie wpływa na stosunki majątkowe kontrahentów osoby podlegającej opiece, w tym wynikające z małżeńskiego ustroju majątkowego kontrahenta i jego współmałżonka – także gdy wspomnianym kontrahentem jest sam opiekun. Zezwolenie sądu opiekuńczego dotyczy bowiem dokonania określonej czynności prawnej, np. zawarcia umowy, a nie wywołania przez tę czynność konkretnych skutków prawnych. Skutki czynności nie są objęte zezwoleniem sądu, lecz kształtują się stosownie do art. 56 k.c. Jednym z takich skutków, wynikającym z ustawy, jest wejście nabytego przedmiotu majątkowego do majątku wspólnego (lub osobistego) kontrahenta pozostającego w ustawowym ustroju majątkowym. Nie ma przy tym znaczenia okoliczność, że zezwolenie sądu opiekuńczego dotyczyło in casu wyłącznie pozwanej – to ona była bowiem opiekunką ubezwłasnowolnionego zbywcy nieruchomości i tylko jej można było udzielić zezwolenia na dokonanie czynności.

Zob. wyrok SN z dnia 8 grudnia 2022 r. z uzasadnieniem (sygn. akt II CSKP 761/22)

A.J.
Zespół e-prawnik.pl