Jak kształtuje się zakres odpowiedzialności gwarancyjnej w przypadku likwidacji działalności gospodarczej - opinia prawna

Stan faktyczny

Osoba prowadząca działalność gospodarczą wykonuje w ramach tej działalności urządzenia, na które udziela gwarancji. Jednak działalność powoduje wysokie straty i zamierza ją zlikwidować. Osoba ta zamierza podjąć nową działalność zajmującą się wyłącznie projektowaniem urządzeń. Z powodu braku odpowiednich środków nie posiada serwisu gwarancyjnego. Jak kształtuje się zakres odpowiedzialności gwarancyjnej? Czy możliwe jest zajęcie majątku osobistego gwaranta lub przyszłej firmy w przypadku nie wywiązywania się z warunków udzielonej gwarancji, po likwidacji działalności w obecnej postaci?

Opinia prawna

Niniejsza opinia prawna została sporządzona na podstawie:

• Ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. 1964 r. Nr 16 poz. 93 ze zmianami),

• Ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks Rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. 1964 r. Nr 9, poz. 59 ze zmianami).

Gwarancja

Gwarancja udzielona kupującemu (wydanie dokumentu gwarancyjnego) co do jakości rzeczy sprzedanej obliguje wystawcę tego dokumentu (gwaranta) do usunięcia wady fizycznej rzeczy lub do dostarczenia rzeczy wolnej od wad, jeżeli wady te ujawnią się w ciągu terminu określonego w gwarancji. Treść gwarancji jest kształtowana dobrowolnie przez gwaranta.
Gwarancja jakości rodzi zobowiązanie po stronie gwaranta wobec posiadacza dokumentu gwarancyjnego. Gwarant udzielając gwarancji, przyjmuje odpowiedzialność na siebie za wady, które ujawnią się w trakcie używania rzeczy objętej gwarancją. Zobowiązanie gwaranta trwa przez okres wskazany w gwarancji. Tak też jest w niniejszym przypadku.
Przez przyjęcie przez nabywcę rzeczy dokumentu gwarancyjnego dochodzi do powstania stosunku obligacyjnego między nim a wystawcą tego dokumentu. Gwarancja powinna zawierać zapewnienie sprawnego funkcjonowania przedmiotu oraz określenie warunków odpowiedzialności gwarancyjnej. Sprowadzają się one najczęściej do określenia zakresu i rodzaju obowiązków gwaranta oraz terminu, na jaki gwarancja jest udzielana, ewentualnie także terminu wykonywania świadczeń gwarancyjnych oraz osoby (jednostki), która je będzie wykonywać.

Trzeba również podkreślić, że istotną cechą stosunków zobowiązaniowych wynikających z gwarancji jest domniemanie, iż ujawniona wada tkwi w rzeczy. Oznacza to, że w przypadku gdyby udzielający gwarancji chciałby się zwolnić z odpowiedzialności z jej tytułu musiałby wykazać, że wada rzeczy nie jest przykładowo wynikiem błędu w jej konstrukcji, ale została wywołana np.: przez niewłaściwe używanie przedmiotu objętego gwarancją.

Odpowiedzialność

Odpowiedzialność gwaranta jest odpowiedzialnością zobowiązaniową. Podlega więc zasadom ogólnym wykonania zobowiązania regulowanym przepisami kodeksu cywilnego. W opisanej sytuacji rozstrzygnięcia wymaga kwestia czy w przypadku zlikwidowania działalności gospodarczej, w ramach której doszło do zawarcia kontraktu z kontrahentem, któremu udzielono gwarancji nadal będzie on miał prawo skorzystania z przysługujących mu w związku z nią uprawnień oraz druga kwestia czy w przypadku zlikwidowania dotychczasowej i założenia nowej działalności gospodarczej zobowiązanie z gwarancji będzie nadal obowiązywało.
W przedstawionym stanie faktycznym bez znaczenia dla odpowiedzialności z tytułu udzielonej gwarancji jest fakt zaprzestania prowadzenia działalności. W przypadku prowadzenia przez osobę fizyczną działalności gospodarczej nie możemy mówić o jej majątku i majątku firmy. W takim przypadku nie ma podziału na majątek osobisty prowadzącego działalność i majątek firmy. Bez znaczenia dla zobowiązania z gwarancji jest fakt rozpoczęcia nowej działalności. To konkretna osoba jest zobowiązana z tytułu gwarancji i jest udzieloną gwarancją związana bez względu na to czy prowadzi nadal dotychczasową działalność czy nie oraz bez względu na to czy podjęła nową działalność. Co się tyczy zaś kwestii zajęcia majątku, to należy stwierdzić, że uprawniony z gwarancji może jak już wspomniano żądać usunięcia wady albo dostarczenia rzeczy wolnej od wad trudno więc mówić w takim przypadku o egzekucji skierowanej do majątku. Problem ten stałby się aktualny dopiero wówczas gdy roszczenie z gwarancji przekształciłoby się w roszczenie o odszkodowanie (o zapłatę).
Gwarant staje się dłużnikiem, który ma obowiązek spełnić świadczenie, wynikające z dokumentu gwarancyjnego. Specyfika tego zobowiązania polega na tym, że zobowiązany jest tylko do tego, co przewiduje dokument gwarancyjny. Udzielający gwarancji jest zobowiązanym do usunięcia wady lub do dostarczenia rzeczy wolnej od wad gdy w rzeczy ujawni się wada fizyczna i dodatkowo stanie się to w ciągu terminu określonego w gwarancji.

Gwarancja jakości rodzi zobowiązanie zapewnienia posiadaczowi rzeczy (użytkownikowi) prawidłowego jej funkcjonowania. Efektem tego jest przyjęcie przez gwaranta tego rodzaju odpowiedzialności, jaką określa się jako odpowiedzialność za skutek (za rezultat). Zobowiązanie to nie jest zależne przy tym od okoliczności, jakie mogą utrudniać jego zrealizowanie. A więc bez wpływu na uprawnienie kontrahenta wynikające z gwarancji pozostaje fakt, iż gwarant nie jest w stanie ze względu na problemy finansowe zapewnić serwisu sprzedanego urządzenia. W sytuacji, gdy dłużnik (tu gwarant) nie wykona zobowiązania (świadczeń przewidzianych gwarancją), wierzyciel (posiadacz dokumentu gwarancyjnego) może żądać naprawienia szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania. A więc jeśli gwarant nie wykona zobowiązania wynikającego z gwarancji wówczas kontrahent – uprawniony z gwarancji będzie mógł dochodzić naprawienia szkody wynikłej z niewykonania zobowiązania. Będzie miał wówczas roszczenie o zapłatę określonej kwoty. Należy również wskazać na możliwość odpowiedzialności z tytułu rękojmi. Jeśli bowiem nie została ona wyłączona wówczas kontrahent może zgodnie z art. 560 § 1 k.c. od umowy odstąpić albo żądać obniżenia ceny.

Odpowiedzialność małżonka

Gwarant odpowiada za zobowiązania nie tylko majątkiem firmy, ale całym swoim majątkiem, stąd wypływa wniosek, iż pomimo zaprzestania działalności, jest on nadal zobowiązany do świadczeń z tytułu gwarancji. Fakt, iż nie posiada on – jako osoba prowadząca dotąd działalność – środków na serwis gwarancyjny nie ma znaczenia, gdyż środki te można czerpać z całego majątku.
W przypadku, gdy gwarant pozostaje w związku małżeńskim, należy jeszcze wziąć pod uwagę odpowiedzialność współmałżonka. Konkretnie chodzi o sytuację, gdy pomiędzy małżonkami istnieje wspólność majątkowa. Zasadą jest, iż za zobowiązania zaciągnięte przez jedno z małżonków, odpowiada małżonek, który zobowiązania zaciągnął, niezależnie od ewentualnej odpowiedzialności majątkiem wspólnym – swoim majątkiem odrębnym. Zasadę tę wyraża art. 41 § 1 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego. Za dług zaciągnięty przez jedno z małżonków odpowiedzialność ponosi nie tylko ten małżonek swoim majątkiem odrębnym, ale także odpowiedzialność ta rozciąga się na majątek wspólny obojga małżonków. Odpowiedzialność współmałżonka jest więc ograniczona do majątku wspólnego.

W przedstawionej sytuacji nie dojdzie więc do zajęcia majątku nowej firmy, jednak podmiot wykonujący urządzenie i dając na nie gwarancję jakości jest zobowiązanym z tego tytułu. Jeżeli zobowiązany (gwarant) nie wywiąże się z „obiecanych” świadczeń – nie zrealizuje świadczeń gwarancyjnych zapewnionych w dokumencie gwarancyjnym, wierzyciel (posiadacz dokumentu gwarancyjnego) będzie mógł domagać się odszkodowania z tytułu niewykonania zobowiązania według zasad wskazanych powyżej.

Michał Włodarczyk

Radca Prawny

Zajmuje się sprawami osób fizycznych jak również przedsiębiorców. Posiada rozległe doświadczenie w poradnictwie w sprawach życiowych osób fizycznych jak również profesjonalnych problemów prawnych przedsiębiorców. Bazując na swoim doświadczeniu skutecznie doradza w sprawach osób fizycznych jak i przedsiębiorców zawsze dbając o praktyczną stronę problemów prawnych z jakimi zwracają się do niego jego klienci.