Pytanie klienta:
""Chciałbym się dowiedzieć czy mogę legalnie poruszać się po polskich drogach na ukraińskich prawo jazdach (bez wymiany na polskie)? Jakie formalności trzeba załatwić? ""
Odpowiedź prawnika:
Niniejsza opinia prawna została sporządzona na podstawie przepisów z dnia 24 września 2010 r. o ewidencji ludności (Dz.U.2015.388 j.t.), ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r. o kierujących pojazdami (Dz.U.2015.155 j.t.) oraz konwencji o ruchu drogowym, sporządzona w Wiedniu dnia 8 listopada 1968 r. Wzięliśmy pod uwagę również poglądy wyrażonych w doktrynie i orzecznictwie i odnoszących się do rozpatrywanych kwestii.
Przedmiotem niniejszej opinii będzie analiza kwestii poruszania się po polskich drogach na podstawie zagranicznego prawa jazdy, bez wymiany go na polski dokument. Na wstępie należy stwierdzić, iż podstawa prawna dla uznawania zagranicznego prawa jazdy w Polsce jest różna, w zależności od kraju pochodzenia tego dokumentu. W szczególności dotyczy to krajów UE i państw trzecich, nie należących do UE. W przypadku tych ostatnich, podstawą prawną jest zasadniczo konwencja o ruchu drogowym, sporządzona w Wiedniu dnia 8 listopada 1968 r. Sygnatariuszem tej konwencji jest także Ukraina. Dla rozpatrywanego przypadku istotny jest zwłaszcza art. 41 rzeczonej konwencji, statuujący:
Artykuł 41 Ważność praw jazdy
1. Umawiające się Strony uznają:
a) każde krajowe prawo jazdy, sporządzone w ich języku narodowym lub w jednym z ich języków narodowych, a jeżeli nie jest sporządzone w takim języku, to, do którego jest dołączony uwierzytelniony przekład; b) każde krajowe prawo jazdy zgodne z postanowieniami załącznika 6 do niniejszej konwencji oraz
c) każde międzynarodowe prawo jazdy zgodne z postanowieniami załącznika 7 do niniejszej konwencji, jako uprawniające na ich terytoriach do kierowania pojazdem, który należy do kategorii wymienionych w prawie jazdy, pod warunkiem że prawo jazdy jest nadal ważne oraz że zostało wydane przez inną Umawiającą się Stronę lub jeden z jej organów terenowych albo przez stowarzyszenie upoważnione do tego przez tę inną Umawiającą się Stronę lub jeden z jej organów terenowych. Postanowień niniejszego ustępu nie stosuje się do praw jazdy osób uczących się kierowania pojazdami.
2. Niezależnie od postanowień poprzedniego ustępu:
a) jeżeli ważność prawa jazdy jest uzależniona od zawartej w nim specjalnej adnotacji, że posiadacz powinien używać określonych przyrządów lub że pojazd powinien mieć określone urządzenia ze względu na inwalidztwo kierującego, prawo jazdy będzie uznane za ważne tylko wówczas, gdy warunki te będą zachowane;
b) Umawiające się Strony mogą odmówić uznania na swoich terytoriach ważności każdego prawa jazdy, którego posiadacz nie ukończył osiemnastego roku życia;
c) Umawiające się Strony mogą odmówić uznania na swoich terytoriach ważności praw jazdy na kierowanie pojazdami samochodowymi lub zespołami pojazdów kategorii C, D i E, wymienionych w załącznikach 6 i 7 do niniejszej konwencji, jeżeli ich posiadacze nie ukończyli dwudziestego pierwszego roku życia.
3. Umawiające się Strony podejmą niezbędne środki zmierzające do tego, aby krajowe i międzynarodowe prawa jazdy, wymienione w ustępie 1 litery a), b) i c) niniejszego artykułu, nie były wydawane na ich terytoriach bez należytego zagwarantowania umiejętności kierowcy oraz jego sprawności fizycznej.
4. Przy stosowaniu postanowień ustępu 1 i ustępu 2 litera c) niniejszego artykułu:
a) do pojazdów samochodowych kategorii B, wymienionych w załącznikach 6 i 7 do niniejszej konwencji, może być dołączona lekka przyczepa; może do nich być także dołączona przyczepa, której największa dopuszczalna masa przekracza 750 kg (1650 funtów), ale nie przekracza ona masy własnej pojazdu samochodowego, oraz jeżeli największa dopuszczalna masa pojazdów połączonych w ten sposób nie przekracza 3500 kg (7700 funtów);
b) do pojazdów samochodowych kategorii C lub D, wymienionych w załącznikach 6 i 7 do niniejszej konwencji, może być dołączona lekka przyczepa, a powstały w ten sposób zespół pojazdów nadal należy do kategorii C lub kategorii D.
5. Międzynarodowe prawo jazdy może być wydane wyłącznie posiadaczowi krajowego prawa jazdy, który je otrzymał z zachowaniem minimalnych warunków ustalonych w niniejszej konwencji. Nie może być ono ważne po wygaśnięciu odpowiadającego mu krajowego prawa jazdy, którego numer powinien być wpisany do międzynarodowego prawa jazdy.
6. Postanowienia niniejszego artykułu nie zobowiązują Umawiających się Stron do:
a) uznawania ważności krajowych lub międzynarodowych praw jazdy wydanych na terytorium innej Umawiającej się Strony osobom, których stałe miejsce zamieszkania w tym czasie znajduje się na ich terytoriach lub zostało ono przeniesione na ich terytoria po wystawieniu tych praw jazdy;
b) uznawania ważności wyżej wymienionych praw jazdy wydanych kierującym, których stałe miejsce zamieszkania w czasie ich wydawania nie znajdowało się na terytorium, na którym te prawa jazdy zostały wydane, lub których miejsce zamieszkania po wydaniu tych praw jazdy zostało przeniesione na inne terytorium.
Postanowienia powyższej konwencji dają więc podstawę do poruszania się po polskich drogach na podstawie ważnego, ukraińskiego prawa jazdy, jednak nie jest to prawo nieograniczone. Ustawodawstwa krajowe mogą wprowadzać w tym zakresie dodatkowe wymogi. W tym kontekście istotne są przepisy ustawy o kierujących pojazdami:
Art. 4. 1. Dokumentem stwierdzającym posiadanie uprawnienia do kierowania motorowerem, pojazdem silnikowym lub zespołem pojazdów składającym się z pojazdu silnikowego i przyczepy lub naczepy jest:
(…)
2) wydane za granicą:
(…)
b) krajowe lub międzynarodowe prawo jazdy, określone w Konwencji o ruchu drogowym, sporządzonej w Wiedniu dnia 8 listopada 1968 r. (Dz. U. z 1988 r. Nr 5, poz. 40 i 44),
(…)
Art. 27. 1. Obywatel polski przebywający na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej jest obowiązany zameldować się w miejscu pobytu stałego lub czasowego najpóźniej w 30 dniu, licząc od dnia przybycia do tego miejsca.
2. Kierowca może posiadać tylko jedno ważne prawo jazdy. Przepis ten nie dotyczy międzynarodowego prawa jazdy oraz krajowego prawa jazdy osoby, o której mowa w art. 10 ust. 3.
3. Na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej nie jest uznawane za ważne prawo jazdy wydane w innym państwie członkowskim Unii Europejskiej, Konfederacji Szwajcarskiej lub państwie członkowskim Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) - stronie umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym, jeżeli na terytorium któregokolwiek z tych państw to prawo jazdy zostało zatrzymane lub czasowo albo na stałe cofnięto posiadane uprawnienie do kierowania pojazdem.
Art. 5.
(…)
4. Prawo jazdy, o którym mowa w art. 4 ust. 1 pkt 2 lit. a i b, stwierdza posiadanie uprawnienia do kierowania odpowiednim pojazdem silnikowym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w okresie 6 miesięcy od dnia rozpoczęcia stałego lub czasowego pobytu.
Z powyższego wynika, iż ukraińskie prawo jazdy, bez wymiany dokumentu na dokument polski uprawnia do poruszania się po polskich drogach wyłącznie 6 miesięcy od rozpoczęcia pobytu stałego lub czasowego.
2. Równocześnie można mieć jedno miejsce pobytu stałego i jedno miejsce pobytu czasowego
W przypadku cudzoziemców, ustawodawca wskazuje:
Art. 41. 1. Cudzoziemiec będący obywatelem państwa członkowskiego Unii Europejskiej, obywatelem państwa członkowskiego Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) – strony umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym lub obywatelem Konfederacji Szwajcarskiej, przebywający na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej jest obowiązany zameldować się w miejscu pobytu stałego lub czasowego najpóźniej w 30 dniu, licząc od dnia przybycia do tego miejsca.
2. Członek rodziny cudzoziemca, o którym mowa w ust. 1, niebędący obywatelem państwa członkowskiego Unii Europejskiej, obywatelem państwa członkowskiego Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) – strony umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym lub obywatelem Konfederacji Szwajcarskiej, jest obowiązany zameldować się w miejscu pobytu stałego lub czasowego najpóźniej w 30 dniu, licząc od dnia przybycia do tego miejsca.
3. Cudzoziemiec niewymieniony w ust. 1 i 2, przebywający na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, ma obowiązek zameldować się w miejscu pobytu stałego lub czasowego najpóźniej czwartego dnia, licząc od dnia przybycia do tego miejsca.
4. Deklarowany przez cudzoziemca niewymienionego w ust. 1 i 2 okres pobytu czasowego pod określonym adresem nie może przekroczyć okresu, w którym cudzoziemiec ten może legalnie przebywać na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, zgodnie z dokumentem potwierdzającym jego prawo pobytu.