Dokształcanie zleceniobiorcy

Odpowiedź prawnika: Dokształcanie zleceniobiorcy

Zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 90 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wolna od podatku dochodowego jest wartość świadczeń przyznanych zgodnie z odrębnymi przepisami przez pracodawcę na podnoszenie kwalifikacji zawodowych i wykształcenia ogólnego pracownika, z wyjątkiem wynagrodzeń otrzymywanych za czas urlopu szkoleniowego oraz za czas zwolnień z części dnia pracy, przysługujących pracownikom podejmującym naukę w szkołach lub podnoszącym kwalifikacje zawodowe w formach pozaszkolnych.

Jak wynika z powyższego przepisu zwolnienie z podatku świadczeń przyznanych na podnoszenie kwalifikacji zawodowych i wykształcenia ogólnego dotyczy tylko i wyłącznie pracowników. Pracownikiem - w rozumieniu art. 12 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych - jest osoba pozostająca w stosunku służbowym, stosunku pracy, stosunku pracy nakładczej lub spółdzielczym stosunku pracy. Zwolnieniem tym nie będą więc objęte świadczenia na kształcenie wypłacane osobom zatrudnionym np. na podstawie umowy cywilnoprawnej (np. umowy zlecenia). Koszty szkolenia takiej osoby będą jej przychodem podlegającym opodatkowaniu na tych samych zasadach (termin, deklaracja), co jej wynagrodzenie z tytułu umowy zlecenia. Płatnik (zleceniodawca) ma obowiązek odprowadzić zaliczkę od należności z umów zlecenia w terminie do dnia 20. miesiąca następującego po miesiącu, w którym ją pobrał. Zleceniodawcy są obowiązani wypełniać przy tym deklarację PIT-4.

Kwestią wymagającą jeszcze wyjaśnienia jest możliwość zaliczenia przez zleceniodawcę kosztów szkolenia zleceniobiorcy do kosztów uzyskania przychodów. Należy pamiętać o ogólnej zasadzie wyrażonej w art. 22 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (i odpowiednio art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych), zgodnie z którą kosztami takimi są wydatki poniesione w celu osiągnięcia przychodu. Istnienie związku przyczynowo-skutkowego pomiędzy przychodami firmy a wydatkami na dokształcanie jest istotne również w przypadku, gdy przedsiębiorca sfinansuje koszt szkolenia osobom współpracującym (np. na podstawie umowy zlecenia). Zakres takiego szkolenia powinien być ściśle związany z wykonywanymi pracami na rzecz firmy. W wyroku z 25 listopada 1999 r. (sygn. akt SA/Sz 2058/98) Naczelny Sąd Administracyjny uznał, że wydatek na szkolenie pełnomocnika firmy umocowanego do czynności zwykłego zarządu nie stanowi kosztu uzyskania przychodu w rozumieniu art. 22 ust. 1ustawy. Pełnomocnictwo nie obejmuje czynności faktycznych, zatem kurs dotyczący finansów i fakturowania, tematycznie związany z czynnościami faktycznymi wykonywanymi na stanowiskach pracy, nie ma związku z czynnościami prawnymi należącymi do pełnomocnika. W innym wyroku z 21 marca 2003 r. (sygn. akt I SA/Wr 2719/2000) NSA uznał, że "podmiot prowadzący działalność gospodarczą powinien postępować racjonalnie i zmierzać w sposób najbardziej bezpośredni do osiągnięcia przychodu. Taki brak racjonalności występuje w działaniu podatnika, który nie miał ani możliwości, ani warunków zatrudnienia osób wysyłanych na szkolenia w ramach delegacji służbowych i umów-zleceń. Wobec tego mają rację organy podatkowe w odniesieniu do zakwestionowanych kosztów szkoleń, jako że wydatki te nie miały żadnego związku z przedmiotem działalności spółki, a tym samym z jej przychodem".