Dziedziczenie gospodarstwa rolnego

24.3.2006

Pytanie:

"Rodzice mojego teścia mieli gospodarstwo rolne. Na tzw. "gospodarce" pozostał jeden z 3 braci mojego teścia. Miał on z pierwszą żoną córkę. Po śmierci żony ponownie się ożenił. Z tą drugą żoną nie miał już dzieci. Po kilku latach zmarł pozostawiając drugą żonę, córkę z pierwszego małżeństwa i trzech braci. Druga żona prowadziła razem z pasierbicą to gospodarstwo. Dziewczyna po kilku latach zmarła nie pozostawiając testamentu. Nie miała dzieci ani nie wyszła za mąż. Gospodarka pozostała w rękach drugiej żony brata mojego teścia. Teraz ona chce spłacić resztę rodziny. Z trzech braci, którzy odeszli z "gospodarki" pozostało przy życiu dwóch. Ojciec mojej żony już nie żyje. I tu moje pytanie. Czy to co będzie przyznane na nieżyjącego teścia dziedziczy jego jedyna córka czy będzie musiała się ona jeszcze podzielić ze swoja matką, czyli żoną zmarłego mojego teścia? Dodam jeszcze, że moja teściowa nie wniosła nic do tej gospodarki rolnej. Właścicielami tego gospodarstwa byli oboje rodzice 4 braci. Ojciec zmarł w 1946 a matka w 1970 roku. W ramach dziedziczenia nie odbyło się żadne postępowanie a brat, który pozostał na gospodarce wypłacił braciom zadowalające ich dywidendy finansowe. Na gospodarce dopóki nie opuścili rodzinnego domu pracowali wszyscy. W latach 1950 - 1954 mając po 20 - 23 lata trzej bracia opuścili dom rodzinny, zamieszkali w mieście i założyli własne rodziny. Żaden z braci, nawet ten co pozostał na gospodarce nie zdobyli rolniczego wykształcenia. Ten z braci, który pozostał na gospodarce zmarł w 1987r. Z kobietą, z którą się ożenił po śmierci pierwszej żony był 4 lata. To ona przez te 4 lata prowadziła z nim gospodarstwo, ponieważ córka tego brata w dzieciństwie przebyła chorobę Heine - Medina i niestety stała się osobą niepełnosprawną z I grupą inwalidztwa wymagająca stałej opieki. Ani 2 żona ani co zrozumiałe córka nie zdobyły rolniczego wykształcenia."

Odpowiedź prawnika: Dziedziczenie gospodarstwa rolnego

Po zmarłym bracie, który prowadził gospodarstwo, dziedziczą co do zasady jego żona (druga) oraz córka. Jego majątku nie będą natomiast dziedziczyli pozostali bracia. Przede wszystkim konieczne będzie przeprowadzenie postępowania spadkowego po rodzicach czterech braci. Konieczne tu będzie także uwzględnienie przepisów szczególnych o dziedziczeniu gospodarstw rolnych. Musi być też uwzględniony fakt, iż mimo braku postępowania spadkowego bracia nieformalnie dokonali podziału spadku i trzech z nich otrzymało spłaty. Wobec tego najprościej w ramach postępowania spadkowego po rodzicach czterech braci byłoby uznać, iż, owszem dziedziczyli wszyscy czterej (pracowali w gospodarstwie), lecz w zasadzie powinno nastąpić formalne potwierdzenie podziału, który miał miejsce w rzeczywistości. Stąd w razie postępowania spadkowego nie jest wykluczone, iż sąd uzna, że gospodarstwo stało się wyłączną własnością tego z braci, który na nim dalej gospodarował i spłacił pozostałych.

Z kolei należy więc rozstrzygnąć, kto dziedziczy po tym bracie. Zmarł on w 1987 r, stąd przepisy o dziedziczeniu gospodarstw rolnych znajdą zastosowanie także odnośnie spadku po nim. Zgodnie z nimi spadkobiercy dziedziczą z ustawy gospodarstwo rolne, jeżeli w chwili otwarcia spadku:

odpowiadają warunkom wymaganym dla nabycia własności nieruchomości rolnej w drodze przeniesienia własności albo
są małoletni bądź też pobierają naukę zawodu lub uczęszczają do szkół, albo
są trwale niezdolni do pracy.

W związku z tym gospodarstwo odziedziczyła córka i pewnie żona, jeśli miała wymagany okres pracy w gospodarstwie. Natomiast rodzeństwo, pozostali bracia, dziedziczyliby gospodarstwo, dopiero wtedy gdy żadna z powyższych kobiet nie mogła dziedziczyć.

Dlatego naszym zdaniem druga żona nie musi spłacać braci, czy rodziny, swojego męża.

Natomiast majątek, który należał do teścia, pozostający już bez związku z gospodarstwem, dziedziczy po połowie jego żona i córka.

Zespół prawników
e-prawnik.pl

Odpowiedź prawnika: Dziedziczenie gospodarstwa rolnego

Komentarze