Pytanie klienta:
Odpowiedź prawnika:
Co do zasady kary umowne i odszkodowania związane z prowadzoną działalnością gospodarczą są kosztem uzyskania przychodu. Wyjątek stanowią kary i odszkodowania wymienione w art. 16 ust. 1 pkt 22 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, który stanowi, że: „nie uważa się za koszty uzyskania przychodów kar umownych i odszkodowań z tytułu wad dostarczonych towarów, wykonanych robót i usług oraz zwłoki w dostarczeniu towaru wolnego od wad albo zwłoki w usunięciu wad towarów albo wykonanych robót i usług”. Powyższy przepis wyłącza z kosztów uzyskania przychodów tylko określone rodzaje odszkodowań i kar umownych, a mianowicie kary i odszkodowania w tym przepisie wymienione.
Należy jednak zwrócić uwagę, że zaliczenie do kosztów uzyskania przychodów kwot kar umownych i odszkodowań uzależnione jest od spełnienia ogólnego warunku zaliczania danych wydatków do kosztów uzyskania przychodu. Zgodnie z art. 15 ust. ustawy, kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów.
W związku z powyższym, jeżeli możliwe jest udowodnienie, iż wydatek z tytułu ugody (kary umownej) został poniesiony w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, a nie jest on objęty wykluczeniem zawartym w art. 16 ust. 1 pkt 22 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, to nie ma przeszkód, aby zaliczyć go do kosztów uzyskania przychodu.
Powyższe znajduje również potwierdzenie w interpretacjach organów podatkowych (por. Informacja Urzędu Skarbowego Warszawa-Ursynów z dnia 31 stycznia 2005 r., sygn. US38/443/261/2004/MK).
Natomiast kary umowne nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług (VAT), nie są bowiem żadną z czynności wymienionych w art. 5 ustawy o VAT, nie stanowią też świadczenia usług ani nie są obrotem w rozumieniu art. 29 ustawy o VAT (tak przykładowo: Informacja Urzędu Skarbowego w Wałbrzychu z dnia 19 lipca 2004 r., sygn. PP/4430/105/2004; Postanowienie Pierwszego Urzędu Skarbowego w Kielcach z dnia 9 marca 2006 r., sygn. OG/005/40/PP2/443/10/06). Zatem zaplata kary umownej nie będzie udokumentowana fakturą VAT.