Jak skrócić czas zakazu prowadzenia działalności gospodarczej?

Odpowiedź prawnika: Jak skrócić czas zakazu prowadzenia działalności gospodarczej?

Niniejsza opinia została sporządzona na podstawie przepisów ustawy prawo upadłościowe i naprawcze (Dz.U.2015.233 j.t.) – dalej: u.p.u.n.; ustawy kodeks karny (Dz.U.1997.88.553) – dalej: k.k, oraz aktualnych komentarzy doktryny i orzecznictwa odnoszących się do rozpatrywanych kwestii.

Na wstępie musimy zaznaczyć, iż z uwagi na brak przesłania postanowienia sądu dotyczącego zakazu prowadzenia działalności gospodarczej zmuszeni jesteśmy sporządzić opinię, która będzie miała ogólny charakter, dotyczący tego typu spraw. Nie możemy jednak przewidzieć, czy ww. postanowienie nie zawiera rozstrzygnięć, które doprowadzą do zmiany przedstawionych przez nas wniosków.

Prawdopodobnie podstawą orzeczenia względem Pana zakazu prowadzenia działalności gospodarczej był art. 373 u.p.u.n.

art. 373 u.p.u.n.

1. Sąd może orzec pozbawienie na okres od trzech do dziesięciu lat prawa prowadzenia działalności gospodarczej na własny rachunek oraz pełnienia funkcji członka rady nadzorczej, reprezentanta lub pełnomocnika w spółce handlowej, przedsiębiorstwie państwowym, spółdzielni, fundacji lub stowarzyszeniu osoby, która ze swej winy:1) będąc do tego zobowiązana z mocy ustawy, nie złożyła w terminie dwóch tygodni od dnia powstania podstawy do ogłoszenia upadłości wniosku o ogłoszenie upadłości albo 

2) po ogłoszeniu upadłości nie wydała lub nie wskazała majątku, ksiąg handlowych, korespondencji lub innych dokumentów upadłego, do których wydania lub wskazania była zobowiązana z mocy ustawy, albo

3) po ogłoszeniu upadłości ukrywała, niszczyła lub obciążała majątek wchodzący w skład masy upadłości, albo

4) jako upadły w toku postępowania upadłościowego nie wykonała innych obowiązków ciążących na nim z mocy ustawy lub orzeczenia sądu albo sędziego-komisarza, albo też w inny sposób utrudniała postępowanie.

2. Przy orzekaniu zakazu, o którym mowa w ust. 1, sąd bierze pod uwagę stopień winy oraz skutki podejmowanych działań, w szczególności obniżenie wartości ekonomicznej przedsiębiorstwa upadłego i rozmiar pokrzywdzenia wierzycieli. Sąd może odstąpić od orzekania zakazu, jeżeli sąd upadłościowy oddalił wniosek o ogłoszenie upadłości na podstawie art. 12 i zezwolił na wszczęcie postępowania naprawczego.

3. Sąd może orzec pozbawienie na okres od trzech do dziesięciu lat prawa prowadzenia działalności gospodarczej na własny rachunek oraz pełnienia funkcji członka rady nadzorczej, reprezentanta lub pełnomocnika w spółce handlowej, przedsiębiorstwie państwowym, spółdzielni, fundacji lub stowarzyszeniu osoby, wobec której:

1) już co najmniej raz ogłoszono upadłość, z umorzeniem jej długów po zakończeniu postępowania upadłościowego;

2) ogłoszono upadłość nie dawniej niż pięć lat przed ponownym ogłoszeniem upadłości.

Ewentualnie, zgodnie z art. 374 ust. 1 ww. aktu prawnego, sąd może orzec zakaz prowadzenia działalności gospodarczej, o którym mowa w art. 373, wobec dłużnika będącego osobą fizyczną, także jeżeli niewypłacalność dłużnika jest następstwem jego celowego działania lub rażącego niedbalstwa.

2. Przepis ust. 1 stosuje się do osób uprawnionych do reprezentowania przedsiębiorcy będącego osobą prawną lub spółką handlową niemającą osobowości prawnej, jeżeli niewypłacalność przedsiębiorcy lub pogorszenie jego sytuacji finansowej jest następstwem celowego działania lub rażącego niedbalstwa tych osób.

Pozbawienie praw, o których mowa w art. 373, może być orzeczone na okres od trzech do dziesięciu lat.

Jak słusznie zauważa Feliks Zedler w Komentarzu do art. 373 ustawy - Prawo upadłościowe i naprawcze, pozbawienie prawa prowadzenia działalności gospodarczej na własny rachunek oraz pełnienia funkcji członka rady nadzorczej, reprezentanta lub pełnomocnika w spółce handlowej, przedsiębiorstwie państwowym, spółdzielni, fundacji lub stowarzyszeniu ma konstytutywny charakter. Stwarza nowy stan prawny. Konsekwencją orzeczenia tego zakazu jest, iż osoba pozbawiona tych praw nie może podjąć legalnej działalności gospodarczej.

Z istoty zakazu orzeczonego w trybie art. 373 należy przyjąć, że podejmowanie czynności sprzecznej z tym zakazem (a więc podejmowanie działalności gospodarczej czy też powołanie osoby pozbawionej tych praw na stanowisko członka rady nadzorczej, reprezentanta lub pełnomocnika w spółce handlowej, przedsiębiorstwie państwowym, spółdzielni, fundacji lub stowarzyszeniu) jest czynnością sprzeczną z prawem. W konsekwencji taka czynność jest nieważna stosownie do art. 58 k.c. Już więc z tej racji, nawet gdyby Pan jako pozbawiony praw, o których mowa w art. 373, chciał podjąć działalność (czy pełnić funkcję wymienionego w tym przepisie pełnomocnika lub reprezentanta), wówczas Pana działalność gospodarcza lub podjęcie wspomnianej funkcji nie powinno być ujawnione w KRS czy w innym rejestrze, gdyż ani w KRS, ani w innym rejestrze nie wpisuje się działalności sprzecznej z prawem.

Orzeczenie o pozbawieniu prawa prowadzenia działalności gospodarczej oraz innych praw, o których mowa w art. 373, podlega bowiem przekazaniu do KRS (art. 376 ust. 4) i wpisaniu do KRS w rejestrze dłużników niewypłacalnych (art. 55 ustawy o KRS).

Niestety, żaden przepis u.p.u.n. nie przewiduje możliwości skrócenia orzeczonego już zakazu prowadzenia działalności gospodarczej. Ustawodawca formułując przepisy w taki sposób przyjął zatem, że dodatkową dolegliwością tego zakazu będzie fakt, iż po prawomocnym zakończeniu postępowania i orzeczeniu zakazu, nie istnieje możliwość jego uchylenia czy późniejszego skrócenia okresu jego obowiązywania.

Złożenie wniosku o skrócenia przedmiotowego zakazu nie spowoduje więc, że zostanie on uwzględniony.