Jak uchronić rodzinę przed długami spadkowymi

Odpowiedź prawnika: Jak uchronić rodzinę przed długami spadkowymi

Spadkobiercy, czy to testamentowi, czy też ustawowi (gdy testament nie został sporządzony) wstępują w majątkowe prawa i obowiązki spadkodawcy- czyli jeżeli przyjmą spadek stają się właścicielami całego majątku, jaki posiadał spadkodawca, ale też stają sie oni odpowiedzialni za zobowiązania, które miał spadkodawca. Mogą oni spadek odrzucić (wtedy nie dziedziczą, ani aktywów, ani też zobowiązań), mogą oni też spadek przyjąć. Przyjęcie spadku możne nastąpić bądź bez ograniczeń, bądź z dobrodziejstwem inwentarza. Oświadczenie o przyjęciu bądź odrzuceniu spadku powinno być złożone przez spadkobiercę w ciągu 6 miesięcy - od daty, kiedy dowiedział się o tytule swego powołania (a więc z reguły od dnia, w którym dowiedział się o śmierci spadkodawcy albo od dnia zapoznania się z treścią testamentu). Co do zasady, brak oświadczenia jest jednoznaczny z prostym przyjęciem spadku. Natomiast, jeżeli jeden ze spadkobierców jest małoletni, przyjecie spadku następuje z dobrodziejstwem inwentarza. Jeśli spadkobierca zdecyduje się na przyjęcie spadku, będzie miał udział w majątku spadkowym, lecz będzie także ponosił odpowiedzialność za zobowiązania, których podmiotem był spadkodawca. Zobowiązania te określane są mianem długów spadkowych.

Czym różni się przyjęcie spadku bez ograniczeń od przyjęcia spadku z dobrodziejstwem inwentarza?

W przypadku przyjęcia prostego spadkobierca ponosi odpowiedzialność za długi spadkodawcy z całego swojego majątku, co oznacza, że od chwili przyjęcia spadku przez spadkobiercę egzekucja wszczęta przez wierzycieli spadkowych może być kierowana zarówno do przedmiotów wchodzących w skład masy spadkowej, jak i do przedmiotów wchodzących w skład osobistego majątku spadkobiercy. Jeżeli spadkobierców jest kilku, ponoszą oni odpowiedzialność za długi spadkowe, a więc i za zobowiązania podatkowe spadkodawcy, w stosunku do wielkości udziałów (proporcjonalnie do tego, co im przypadło w spadku).

Natomiast w razie przyjęcia spadku z dobrodziejstwem inwentarza spadkobierca ponosi odpowiedzialność za długi spadkowe tylko do wartości ustalonego w inwentarzu stanu czynnego spadku, czyli do wysokości aktywów (jeśli inwentarz spadku nie był wcześniej sporządzony, sąd musi wydać postanowienie o jego sporządzeniu). Oznacza to, że spadkobierca odpowiada całym swoim majątkiem, ale tylko do określonej wysokości. Jednak to ograniczenie odpowiedzialności odpada, jeżeli spadkobierca podstępnie nie podał do inwentarza przedmiotów należących do spadku albo podał do inwentarza nie istniejące długi.  Jeżeli spadkobierca, który przyjął spadek z dobrodziejstwem inwentarza, spłacił niektóre długi spadkowe, nie wiedząc o istnieniu innych długów, ponosi odpowiedzialność za nie spłacone długi tylko do wysokości różnicy między wartością ustalonego w inwentarzu stanu czynnego spadku a wartością świadczeń spełnionych na zaspokojenie długów, które spłacił. Poza tym, jeżeli spadkobierca, który przyjął spadek z dobrodziejstwem inwentarza, spłacając niektóre długi spadkowe wiedział o istnieniu innych długów spadkowych, ponosi on odpowiedzialność za te długi ponad wartość stanu czynnego spadku, jednakże tylko do takiej wysokości, w jakiej byłby obowiązany je zaspokoić, gdyby spłacał należycie wszystkie długi spadkowe.

Z powyższego zatem wynika, że spadkobiercy wstępują w prawa i obowiązki spadkodawcy i ich sytuacja może być o tyle lepsza od sytuacji spadkodawcy, że jeżeli przyjęli spadek z dobrodziejstwem inwentarza, ich odpowiedzialność za długi jest ograniczona. Spadkobiercy zatem powinni spłacić długi wynikające z hipoteki czy też długi wobec innych wierzycieli, jakie miał spadkodawca. Mogą oni także dochodzić i ściągać wierzytelności od dłużników spadkodawcy.

Jeżeli obawia się Pan, że spadkobiercy, którzy przyjmą spadek nie będą mogli spłacić długów lub że w wyniku tej spłaty zostanie spieniężony cały majątek spadkowy, można skorzystać z ubezpieczeń na życie oferowanych na rynku przez firmy ubezpieczeniowe. Oferta ubezpieczeniowa jest różna, ale z reguły polega ona na tym, że z powodu śmierci danej osoby, beneficjentom polisy (uprawnionym osobom) jest wypłacana kwota ubezpieczenia. Jeżeli kwota ta będzie odpowiednio ustalona, być może pozwoli ona na spłatę długów.

Jeżeli natomiast chodzi o kwestie związane z ustaleniem Pana majątku-jeżeli samochody są Pana własnością, staną się one własnością spadkobierców, nie mniej jednak mogą nastąpić trudności z udowodnieniem prawa własności, w szczególności jeżeli nie ma umowy kupna samochodu oraz w sytuacji gdy dowód rejestracyjny jest sporządzony na inną osobę.