Konsekwencje bezpodstawnego zawiadomienia policji

Odpowiedź prawnika: Konsekwencje bezpodstawnego zawiadomienia policji

Zgodnie z art. 304 § 1 Kodeksu postępowania karnego, każdy dowiedziawszy się o popełnieniu przestępstwa ściganego z urzędu ma społeczny obowiązek zawiadomić o tym prokuratora lub Policję. Osoba dokonująca ustnego zawiadomienia o popełnieniu przestępstwa jest przesłuchiwana w charakterze świadka, z czego sporządza się wspólny protokół (art. 304a kpk). Niezwłocznie po otrzymaniu zawiadomienia o przestępstwie organ powołany do prowadzenia postępowania przygotowawczego obowiązany jest wydać postanowienie o wszczęciu bądź o odmowie wszczęcia śledztwa (art. 305 § 1 kpk). Nie wszczyna się postępowania, a wszczęte umarza, gdy czynu nie popełniono albo brak jest danych dostatecznie uzasadniających podejrzenie jego popełnienia lub czyn nie zawiera znamion czynu zabronionego albo ustawa stanowi, że sprawca nie popełnia przestępstwa (art. 17 pkt 1 i 2 kpk). Zgodnie z art. 305 § 3 kpk o wszczęciu, odmowie wszczęcia albo o umorzeniu śledztwa zawiadamia się osobę, która złożyła zawiadomienie o przestępstwie, oraz ujawnionego pokrzywdzonego, a o umorzeniu także podejrzanego - z pouczeniem o przysługujących im uprawnieniach.

Mając na względzie powołane powyżej przepisy uznać więc wymaga, iż osobie dokonującej zawiadomienia o popełnieniu przestępstwa nie grożą żadne ujemne konsekwencje prawne związane z dokonaniem zawiadomienia, w sytuacji, gdy organ procesowy po przeprowadzeniu postępowania sprawdzającego wyda postanowienie odmawiające wszczęcia postępowania lub umorzy postępowanie już wszczęte. Osoba dokonująca zawiadomienia powinna być o odmowie wszczęcia lub wszczęciu postępowania zawiadomiona.

Niezależnie jednak od braku konsekwencji prawnych wynikających z przepisów kodeksu postępowania karnego, należy mieć na względzie możliwość wystąpienia przez osobę, której dotyczyło zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa, z powództwem cywilnym o ochronę dóbr osobistych na podstawie art. 24 Kodeksu cywilnego. W sytuacji bowiem, gdy na skutek złożenia zawiadomienia o popełnieniu przestępstwa zostanie naruszone dobro osobiste (takie jak np: godność, cześć, dobre imię) osoby, której dotyczyło zawiadomienie, ma ona prawo dochodzić ochrony naruszonych dóbr osobistych w postępowaniu cywilnym.

Nie można również pominąć ar. 212 kodeksu karnego (przestępstwo zniesławienia), zgodnie z którym kto pomawia inną osobę, grupę osób, instytucję, osobę prawną lub jednostkę organizacyjną nie mającą osobowości prawnej o takie postępowanie lub właściwości, które mogą poniżyć ją w opinii publicznej lub narazić na utratę zaufania potrzebnego dla danego stanowiska, zawodu lub rodzaju działalności, podlega grzywnie, karze ograniczenia albo pozbawienia wolności do roku.

Powyższe nie oznacza jednak, że zawiadomienie o przestępstwie może Pan złożyć tylko wtedy, gdy ma pewność jego popełnienia. Aby ponieść bowiem jakąkolwiek odpowiedzialność za złożenie bezpodstawnego  zawiadomienia o przestępstwie Pana działanie musiałoby mieć cechy bezprawności i być zawinione. Sam fakt, że w rzeczywistości nie popełniono przestępstwa, o takiej bezprawności czy winie nie świadczy.