Pytanie klienta:
Odpowiedź prawnika:
Najważniejsze informacje
Świadek nie może samodzielnie nagrywać przesłuchania - może to zaszkodzić postępowaniu. Kopię protokołu może otrzymać tylko za zgodą prokuratora lub gdy jest stroną postępowania. Nagrania z przesłuchania świadek nie otrzyma w postępowaniu przygotowawczym.
Czy świadek może nagrywać przesłuchanie?
Nie - świadek nie ma prawa do samodzielnego nagrywania przebiegu przesłuchania podczas czynności prowadzonych przez policję lub prokuratora.
Zgodnie z art. 147 § 1 Kodeksu postępowania karnego, przebieg czynności protokołowanych może być utrwalony za pomocą urządzenia rejestrującego obraz lub dźwięk, ale o tym decyduje wyłącznie organ prowadzący postępowanie (policja lub prokurator), a nie świadek.
Przed uruchomieniem urządzenia należy uprzedzić osoby uczestniczące w czynności, ale to nie oznacza, że świadek może samodzielnie dokonywać nagrania. Strona czy świadek nie może nagrywać przebiegu przesłuchania, gdyż mogłoby to zagrażać interesowi postępowania przygotowawczego.
Kiedy przesłuchanie jest obowiązkowo nagrywane?
Przesłuchanie świadka lub biegłego nagrywa się obowiązkowo gdy:
- zachodzi niebezpieczeństwo, że przesłuchanie tej osoby nie będzie możliwe w dalszym postępowaniu
- przesłuchanie następuje w trybie czynności dowodowych poza rozprawą (art. 396 KPK)
Zawsze nagrywa się przesłuchanie:
- pokrzywdzonego małoletniego poniżej 15 lat
- pokrzywdzonych w sprawach o przestępstwa na tle seksualnym
- świadka małoletniego poniżej 15 lat
- przesłuchania z udziałem biegłego psychologa
Dostęp do kopii protokołu przesłuchania
Świadek będący stroną postępowania
Zgodnie z art. 156 § 5 KPK, stronom udostępnia się akta i umożliwia sporządzanie odpisów za zgodą prowadzącego postępowanie przygotowawcze (policji lub prokuratora).
Świadek niebędący stroną
Za zgodą prokuratora akta mogą być w wyjątkowych wypadkach udostępnione innym osobom (świadkowi, jeśli nie jest jednocześnie stroną postępowania).
Dostęp do nagrań z przesłuchania
Zgodnie z art. 147 § 4 KPK, strona ma prawo otrzymać na swój koszt jedną kopię zapisu dźwięku lub obrazu. Nie dotyczy to jednak przesłuchania w postępowaniu przygotowawczym.
Oznacza to, że świadek nie ma prawa do otrzymania kopii nagrania z przesłuchania przeprowadzonego przez policję lub prokuratora na etapie śledztwa czy dochodzenia.
Aktualne tendencje prawne
Warto wiedzieć, że Rzecznik Praw Obywatelskich wielokrotnie postulował wprowadzenie obowiązkowego nagrywania wszystkich przesłuchań w postępowaniu karnym. Argumenty za takim rozwiązaniem to:
- zapewnienie wiernego zapisu przebiegu czynności
- pełniejsze zagwarantowanie prawa do rzetelności postępowania
- możliwość dosłownego odtworzenia zeznań
- ochrona zarówno przesłuchiwanych, jak i funkcjonariuszy
Praktyczne wskazówki dla świadka
- Nie próbuj nagrywać przesłuchania samodzielnie - to może być uznane za zakłócanie postępowania
- Zapytaj prowadzącego, czy przesłuchanie będzie nagrywane
- Jeśli jesteś stroną - złóż wniosek o udostępnienie protokołu
- Jeśli nie jesteś stroną - możesz wnioskować o udostępnienie protokołu, ale decyzja należy do prokuratora
- Masz prawo do pełnomocnika - rozważ skorzystanie z pomocy prawnej
Podsumowanie
Świadek nie może samodzielnie nagrywać przesłuchania na posterunku policji. Kopię protokołu może otrzymać tylko za zgodą prokuratora (lub prowadzącego postępowanie, jeśli jest stroną). Kopii nagrania z przesłuchania w postępowaniu przygotowawczym świadek nie otrzyma w ogóle. Prawo w tym zakresie pozostaje restrykcyjne, choć trwają dyskusje nad rozszerzeniem obowiązku nagrywania przesłuchań.