Wspólne rozliczenie małżonków gdy jedno z nich jest ubezpieczone w KRUS

Pytanie klienta:

""Mąż pracuje na jeden etat, żona nie pracuje (nie jest też zarejestrowana jako bezrobotna). Oboje mieszkają razem i są zameldowani pod tym samym adresem. Żona figuruje w umowie dzierżawy jako współdzierżawca kawałka ziemi (kilkanaście hektarów na osobę), ale do tej pory nie jest ubezpieczona w KRUS. Czy w tej sytuacji mąż i żona mogą rozliczać się z podatku dochodowego wspólnie? Co się zmieni, jeśli żona ubezpieczy się w KRUS?""

Odpowiedź prawnika:

Zasady wspólnego rozliczenia małżonków w 2025 roku

Wspólne rozliczenie małżonków to jedna z najważniejszych preferencji podatkowych w Polsce, która pozwala znacznie obniżyć zobowiązania podatkowe. Od 2022 roku możliwe jest wspólne rozliczenie już od dnia zawarcia małżeństwa, pod warunkiem że związek i wspólność majątkowa trwają do końca roku podatkowego.

Kluczowa informacja

Ubezpieczenie w ZUS jednego małżonka, a drugiego w KRUS, nie wpływa na możliwość złożenia przez nich wspólnego zeznania podatkowego. Miejsce ubezpieczenia nie ma znaczenia dla prawa do wspólnego rozliczenia.

Warunki wspólnego rozliczenia małżonków

Aby małżonkowie mogli skorzystać ze wspólnego rozliczenia, muszą spełnić następujące warunki:

1
Nieograniczony obowiązek podatkowy

Oboje małżonkowie muszą być rezydentami podatkowymi Polski (mieć miejsce zamieszkania na terytorium RP).

2
Trwanie związku małżeńskiego

Związek małżeński musi trwać od dnia zawarcia do ostatniego dnia roku podatkowego (wcześniej wymagane było pozostawanie w związku przez cały rok).

3
Wspólność majątkowa

Między małżonkami musi istnieć wspólność majątkowa przez cały rok podatkowy (powstaje automatycznie z chwilą zawarcia małżeństwa, chyba że została wyłączona umową).

4
Forma opodatkowania

Żaden z małżonków nie może korzystać z podatku liniowego (19%), ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych czy karty podatkowej. Wyjątek stanowi ryczałt od najmu prywatnego.

5
Wniosek o wspólne opodatkowanie

Wniosek musi być wyrażony w zeznaniu podatkowym i złożony w terminie do końca kwietnia następnego roku.

Korzyści finansowe ze wspólnego rozliczenia

Wspólne rozliczenie przynosi największe korzyści, gdy jeden z małżonków zarabia niewiele lub nie zarabia wcale, a drugi ma dochody przekraczające pierwszy próg podatkowy (120 000 zł rocznie).

Kwota wolna od podatku

W rozliczeniu wspólnym małżonkowie mogą skorzystać z podwójnej kwoty wolnej - łącznie 60 000 zł zamiast 30 000 zł

Niższy próg podatkowy

Dzięki podziałowi dochodów na pół, możliwe jest uniknięcie wyższej stawki 32% i pozostanie w pierwszym progu 12%

Oszczędności podatkowe

W przypadku znacznej różnicy dochodów oszczędności mogą wynosić nawet kilkanaście tysięcy złotych rocznie

Przykład obliczenia korzyści

Praktyczny przykład

Jeśli jeden małżonek zarabia 200 000 zł rocznie, a drugi nie ma dochodów, przy rozliczeniu wspólnym podatek wyniesie 16 800 zł, podczas gdy przy indywidualnym rozliczeniu wynosiłby 36 400 zł. Oszczędność: 19 600 zł

Sytuacja z ubezpieczeniem KRUS

Gdy żona nie jest ubezpieczona w KRUS

W opisanej sytuacji, gdy żona:

  • Jest współdzierżawcą ziemi rolnej
  • Nie jest ubezpieczona w KRUS
  • Nie płaci podatku rolnego (płaci ktoś inny)
  • Nie ma żadnych dochodów lub ma rentę inwalidzką

Małżonkowie mogą się rozliczać wspólnie, ponieważ spełniają wszystkie wymagane warunki. Fakt współdzierżawy ziemi bez ubezpieczenia w KRUS nie stanowi przeszkody.

Gdy żona ubezpieczy się w KRUS

Uwaga na formę opodatkowania

Ubezpieczenie w KRUS samo w sobie nie wpływa na możliwość wspólnego rozliczenia. Kluczowe znaczenie ma forma opodatkowania dochodów z działalności rolniczej.

Po ubezpieczeniu w KRUS wspólne rozliczenie będzie możliwe, jeśli:

Dochody z działalności rolniczej

Większość dochodów z działalności rolniczej jest zwolniona z podatku dochodowego, co oznacza dochód 0 zł w zeznaniu PIT

Brak innych form opodatkowania

Żona nie korzysta z podatku liniowego, ryczałtu ewidencjonowanego ani karty podatkowej

Lokalizacja gospodarstwa

Odległość kilkuset kilometrów między miejscem zamieszkania a dzierżawioną ziemią nie ma znaczenia prawnego

Procedura składania wspólnego zeznania

Aby rozliczyć się wspólnie, wystarczy że jeden z małżonków przy rozliczaniu PIT zaznaczy odpowiednią rubrykę i wprowadzi dane małżonka. Złożenie wspólnej deklaracji przez jednego z małżonków traktowane jest jako oświadczenie, że współmałżonek upoważnia go do składania wspólnego rozliczenia.

1
Wybór formularza

Małżonkowie składają PIT-37 (gdy obydwoje pracują na umowach) lub PIT-36 (gdy choć jeden prowadzi działalność gospodarczą)

2
Zaznaczenie wniosku

Na pierwszej stronie zeznania należy zaznaczyć odpowiedni kwadrat dotyczący wspólnego opodatkowania

3
Podpisy

Zeznanie musi być podpisane przez obojga małżonków lub może je złożyć jeden z nich (co jest traktowane jako upoważnienie)

4
Termin złożenia

Zeznanie należy złożyć do 30 kwietnia następnego roku

Kiedy wspólne rozliczenie się nie opłaca?

Przypadki, gdy lepiej rozliczać się osobno

Wspólne rozliczenie nie przyniesie korzyści, gdy oboje małżonkowie mają podobne dochody i mieszczą się w tym samym progu podatkowym. Na przykład, jeśli każde z nich zarabia po 100 000 zł, podatek pozostanie taki sam niezależnie od formy rozliczenia.

Zmiany w 2025 roku

W 2025 roku kwota wolna od podatku pozostaje na poziomie 30 000 zł, a progi podatkowe wynoszą:

  • 12% - dla dochodów do 120 000 zł (po odliczeniu kwoty zmniejszającej 3 600 zł)
  • 32% - dla dochodów powyżej 120 000 zł

Ważne zmiany od 2022 roku

Największą zmianą było umożliwienie wspólnego rozliczenia już od dnia zawarcia małżeństwa. Wcześniej wymagane było pozostawanie w związku przez cały rok podatkowy.

Podsumowanie i rekomendacje

Na podstawie opisanej sytuacji:

Przed ubezpieczeniem w KRUS

Wspólne rozliczenie możliwe - żona bez dochodów lub z rentą inwalidzką może się rozliczać wspólnie z mężem

Po ubezpieczeniu w KRUS

Wspólne rozliczenie nadal możliwe - ubezpieczenie w KRUS nie wpływa na to prawo, o ile działalność rolnicza jest zwolniona z PIT

Korzyści finansowe

Znaczne oszczędności - szczególnie gdy mąż ma wysokie dochody, a żona niskie lub zerowe

Zalecenie

Przed podjęciem decyzji o ubezpieczeniu w KRUS warto skonsultować się z doradcą podatkowym, aby przeanalizować wszystkie aspekty finansowe i podatkowe takiej decyzji w kontekście konkretnej sytuacji rodzinnej.

Michał Włodarczyk - Radca Prawny

Zajmuje się sprawami osób fizycznych jak również przedsiębiorców. Posiada rozległe doświadczenie w poradnictwie w sprawach życiowych osób fizycznych jak również profesjonalnych problemów prawnych przedsiębiorców. Bazując na swoim doświadczeniu skutecznie doradza w sprawach osób fizycznych jak i przedsiębiorców zawsze dbając o praktyczną stronę problemów prawnych z jakimi zwracają się do niego jego klienci.