Nabycie gospodarstwa rolnego zwolnione z PCC

Odpowiedź prawnika: Nabycie gospodarstwa rolnego zwolnione z PCC

Zapewne chodzi o umowę przedwstępną, a nie właściwą umowę kupna-sprzedaży, gdyż przeniesienia własności nieruchomości nie można dokonać z zastrzeżeniem warunku.

Zgodnie z art. 9 pkt 2 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych (PCC) zwalnia się od podatku przeniesienie własności nieruchomości lub ich części, wraz z częściami składowymi, z wyjątkiem budynków mieszkalnych lub ich części znajdujących się na obszarze miast, w drodze umów m.in. w drodze sprzedaży, pod warunkiem że w rozumieniu przepisów o podatku rolnym, w chwili dokonania czynności, nabyte grunty stanowią gospodarstwo rolne albo utworzą gospodarstwo rolne lub wejdą w skład gospodarstwa rolnego będącego własnością nabywcy.

Na podstawie art. 2 ust. 1 w związku z art. 1 ustawy o podatku rolnym, za gospodarstwo rolne dla celów podatku rolnego uważa się obszar gruntów (sklasyfikowanych w ewidencji gruntów i budynków jako użytki rolne lub jako grunty zadrzewione i zakrzewione na użytkach rolnych, z wyjątkiem gruntów zajętych na prowadzenie działalności gospodarczej innej niż działalność rolnicza) - o łącznej powierzchni przekraczającej 1 ha lub 1 ha przeliczeniowy, stanowiących własność lub znajdujących się w posiadaniu osoby fizycznej, osoby prawnej albo jednostki organizacyjnej, w tym spółki, nieposiadającej osobowości prawnej.

W literaturze podatkowej podkreśla się, że ze zwolnienia z podatku od czynności cywilnoprawnych mogą korzystać również osoby, które dotychczas nie posiadały gospodarstwa rolnego. Nieruchomość rolna sama przez się nie stanowi jednak gospodarstwa rolnego i dopiero na jej bazie gospodarstwo takie może być utworzone i prowadzone. Wymaga więc to subiektywnego nastawienia nabywcy, który musi mieć zamiar powiększenia lub utworzenia na nabywanej nieruchomości rolnej gospodarstwa rolnego. Ustalenie takiego zamiaru należy do notariusza, co pozwoli też na rozstrzygnięcie, czy od zawieranej umowy strony mają obowiązek uiszczenia podatku od czynności cywilnoprawnych (Wyrok NSA z dnia 14 lutego 1997 r., III SA 1578/95). Zawarcie w treści aktu notarialnego zapewnienia nabywcy, że nabyte gospodarstwo rolne lub jego część będzie wykorzystywał na cele rolnicze potwierdza zasadność zastosowania przez płatnika - notariusza zwolnienia od podatku od czynności cywilnoprawnych (por. K. Chustecka: Zwolnienie od opłaty skarbowej odpłatnego nabycia gospodarstwa rolnego, "Rejent" 1993, nr 1, s. 77). Nie trzeba w tym zakresie dodatkowo występować o zwolnienie z PCC do właściwego urzędu skarbowego. Oczywiście oświadczenie nabywcy – w przypadku, jeżeli jest to spółka wpisana do KRS – będzie dodatkowo wzmocnione, jeśli do KRS zostanie wpisane, ze spółka prowadzi działalność w zakresie „Rolnictwa, łowiecka, włączając działalność usługową” (PKD 01).

O zwolnieniu z podatku od czynności cywilnoprawnych lub odmowie zwolnienia decyduje przeznaczenie zakupionego gospodarstwa rolnego wyrażające się w sposobie jego użytkowania bezpośrednio po nabyciu, natomiast późniejsza zmiana przeznaczenia nie może skutkować wstecz pozbawieniem praw do zwolnienia od podatku (Wyrok NSA z dnia 26 stycznia 1995 r., SA/Po 3124/94).