Nakaz zapłaty z weksla a zabezpieczenie

Odpowiedź prawnika: Nakaz zapłaty z weksla a zabezpieczenie

Art. 491 § 1 kodeksu postępowania cywilnego stanowi, iż wydając nakaz zapłaty sąd orzeka, że pozwany ma w ciągu dwóch tygodni od dnia doręczenia nakazu zaspokoić roszczenie w całości wraz z kosztami albo wnieść w tym terminie zarzuty. Jednak, po tym terminie nakaz zapłaty wydawany na podstawie weksla warrantu, rewersu lub czeku staje natychmiast wykonalny. Oznacza to, że po upływie 2 tygodni od dnia doręczenia nakazu powód może przedstawić nakaz komornikowi z żądaniem wszczęcia egzekucji, nawet jeśli pozwany wniósł zarzuty. Wykonanie tego nakazu może być wstrzymane jedynie przez sąd i jedynie w razie wniesienia przez pozwanego stosownego wniosku w zarzutach od nakazu zapłaty. Wstrzymanie tego zakazu leży w gestii sądu – może on nie przychylić się do wniosku pozwanego (art. 492 § 3 kpc).

Powstaje pytanie czy wymieniony powyżej wniosek o uchylenie wykonalności nakazu spowoduje również wstrzymanie wykonania nakazu w zakresie zabezpieczenia. Zgodnie bowiem z art. 492 § 1 kpc nakaz zapłaty z chwilą wydania stanowi tytuł zabezpieczenia, wykonalny bez nadawania mu klauzuli wykonalności. Oznacza to że nakaz zapłaty już z chwilą jego wydania staje się podstawą do uzyskania zabezpieczenia. Przepis ten należy odnieść do każdego nakazu zapłaty, w tym również do tego wydanego na podstawie weksla. Wierzyciel będzie więc mógł (jeszcze przed upływem terminu do zaspokojenia roszczenia) żądać wykonania zabezpieczenia tegoż roszczenia. Odnoszący się jedynie do wykonalności nakazu przepis § 3 nie wydaje się wyłączać ogólnego uprawnienia powoda do żądania wykonania zabezpieczenia. Tym samym wstrzymanie przez sąd wykonania nakazu nie stoi na przeszkodzie zabezpieczeniu przedmiotowego roszczenia; wstrzymywana jest egzekucja. Nakaz zapłaty z weksla, co do którego orzeczono o wstrzymaniu jego wykonania, może być zatem w dalszym ciągu wykonany jako tytuł zabezpieczający (D. Zawistowski, Glosa do Uchwały Sądu Najwyższego - Izby Cywilnej z dnia 24 września 2003 r., sygn. akt III CZP 58/2003, OSP 2004/11, str. 584).

Na postanowienie w sprawie wstrzymania wykonania tego nakazu służy zażalenie (tak przesądziło orzecznictwo Sądu Najwyższego, mimo braku wyraźnego wskazania ustawodawcy). Brak jest uregulowań przesądzających, kiedy następuje wstrzymanie wykonania w razie wydania takiego postanowienia przez sąd.

Jednakże w związku z tym, iż w orzecznictwie (zob. Uchwała Sądu Najwyższego - Izba Cywilna z dnia 24 września 2003 r., sygn. akt III CZP 58/2003, oraz Uchwała Sądu Najwyższego - Izba Cywilna z dnia 28 października 1993 r., sygn. akt III CZP 147/93) stosowano "posiłkowo" przepisy o natychmiastowej wykonalności wyroków, naszym zdaniem należałoby zastosować art. 337 kpc, zgodnie z którym natychmiastowa wykonalność wyroku wygasa z chwilą ogłoszenia, a jeżeli nie było ogłoszenia, z chwilą podpisania sentencji orzeczenia zmieniającego albo uchylającego wyrok lub postanowienie o natychmiastowej wykonalności wyroku - w takim zakresie, w jakim nastąpiła zmiana lub uchylenie. Odpowiednie stosowanie tego przepisu do opisanej sytuacji prowadzi do wniosku, że natychmiastowa wykonalność wygaśnie z chwilą ogłoszenia (podpisania) postanowienia o jej wstrzymaniu (tu nie ma bowiem wcześniejszej decyzji o natychmiastowej wykonalności, która wynika z mocy prawa, nie ma więc czego zmieniać czy uchylać). Jeszcze raz pragniemy jednak podkreślić, iż brak jest tu wyraźnych uregulowań ustawowych.