Pytanie klienta:
Odpowiedź prawnika:
Podstawowe informacje o obowiązku szkolnym
Obowiązek szkolny dziecka rozpoczyna się z początkiem roku szkolnego w roku kalendarzowym, w którym dziecko kończy 7 lat i trwa do ukończenia szkoły podstawowej, nie dłużej jednak niż do ukończenia 18. roku życia. Nauka jest obowiązkowa do 18. roku życia - po ukończeniu szkoły podstawowej przechodzi w obowiązek nauki realizowany przez uczęszczanie do szkoły ponadpodstawowej.
Kiedy dziecko nie spełnia obowiązku szkolnego?
Zgodnie z przepisami uczeń nie spełnia obowiązku szkolnego, jeżeli w danym miesiącu nie był na połowie dni zajęć, a nieobecności nie zostały usprawiedliwione. Dyrektor szkoły ma obowiązek kontrolować takie sytuacje i podejmować odpowiednie działania.
Rodzaje kar i procedury egzekucyjne
Egzekucja administracyjna
Podstawa prawna: Ustawa Prawo oświatowe oraz ustawa o postępowaniu egzekucyjnym w administracji
Wysokość grzywny: Do 10 000 zł jednorazowo, maksymalnie 50 000 zł łącznie
Procedura:
- Upomnienie od dyrektora szkoły
- Wniosek o wszczęcie egzekucji przez urząd gminy
- Nakładanie grzywien przez organ egzekucyjny
Kary w sprawach nieletnich
Podstawa prawna: Ustawa o wspieraniu i resocjalizacji nieletnich z 2022 r.
Wysokość kary: Do 3 000 zł, z możliwością powtórzenia
Zastosowanie: Gdy sąd rodzinny zobowiązał rodziców do współpracy ze szkołą, a oni się od tego uchylają
Szczegółowa procedura egzekucyjna
Krok 1: Kontrola przez dyrektora
Dyrektor szkoły stwierdza niespełnianie obowiązku szkolnego i wysyła upomnienie do rodziców z ostrzeżeniem o możliwości wszczęcia egzekucji.
Krok 2: Wniosek o egzekucję
Po nieskuteczności upomnienia, dyrektor występuje z wnioskiem do urzędu gminy o wszczęcie postępowania egzekucyjnego.
Krok 3: Nakładanie grzywny
Urząd gminy jako organ egzekucyjny nakłada grzywnę w celu przymuszenia do wykonania obowiązku.
Aktualne kwoty grzywien
Egzekucja administracyjna (art. 121 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji):
- Maksymalna jednorazowa grzywna: 10 000 zł
- Maksymalna łączna kwota: 50 000 zł
- Możliwość wielokrotnego nakładania w tej samej lub wyższej kwocie
Kary w postępowaniu nieletnich:
- Kara pieniężna: do 3 000 zł
- Możliwość powtórzenia w przypadku dalszego uchylania się
- Uchylenie kary: jeśli rodzice wykonają obowiązek w ciągu 14 dni od uprawomocnienia
Odpowiedzialność rodziców
Rodzice dziecka podlegającego obowiązkowi szkolnemu są obowiązani do:
- Dopełnienia czynności związanych ze zgłoszeniem dziecka do szkoły
- Zapewnienia regularnego uczęszczania dziecka na zajęcia szkolne
- Zapewnienia dziecku warunków umożliwiających przygotowanie się do zajęć
- Informowania dyrektora o realizacji obowiązku szkolnego w szczególnych przypadkach
Środki oddziaływania sądu rodzinnego
Sąd rodzinny może zobowiązać rodziców do:
- Poprawy warunków wychowawczych, bytowych lub zdrowotnych dziecka
- Ścisłej współpracy ze szkołą i poradnią psychologiczno-pedagogiczną
- Współpracy z młodzieżowym ośrodkiem socjoterapii
- Naprawienia szkody wyrządzonej przez dziecko
Podsumowanie
Odpowiadając na pytanie klienta - tak, możliwe jest nałożenie kary grzywny 5 000 zł na rodziców za nierealizowanie obowiązku szkolnego przez dziecko. Aktualnie maksymalne kary są nawet wyższe i mogą sięgać 10 000 zł jednorazowo w ramach egzekucji administracyjnej lub 3 000 zł w postępowaniu nieletnich.
Rodzice powinni pamiętać, że obowiązek szkolny jest prawnie chroniony, a jego nierealizowanie może prowadzić do poważnych konsekwencji finansowych i prawnych.