Niewłaściwy nakaz zatrzymania a zatrzymanie osoby

Odpowiedź prawnika: Niewłaściwy nakaz zatrzymania a zatrzymanie osoby

Skoro w pytaniu jest mowa o „nakazie zatrzymania”, to zakładamy, iż chodzi tu o zatrzymanie dokonane na podstawie artykułu 247 kodeksu postępowania karnego. Zarządzenie zatrzymania i przymusowego doprowadzenia osoby podejrzanej następuje w formie postanowienia prokuratora, na które przysługuje zażalenie. Postanowienie prokuratora wykonuje Policja lub inne uprawnione organy; mają one obowiązek wykonywania poleceń sądu i prokuratora. Z przedstawionego stanu faktycznego nie wynika, co należy rozumieć pod pojęciem „posługiwania się innym nazwiskiem”. Być może chodzi tu o używanie pseudonimu, może chodzi o posługiwanie się fałszywym nazwiskiem, może mamy do czynienia z sytuacją, w której osoba zatrzymana zmieniła nazwisko poprzez zmianę stanu cywilnego. Tak czy inaczej bez względu na to, jaka jest tego przyczyna, jeżeli poprzez nazwisko widniejące w postanowieniu prokuratora możliwe jest zidentyfikowanie tej konkretnej osoby, fakt posługiwania się przez nią innym nazwiskiem nie ma znaczenia dla ważności zatrzymania. Możliwość zatrzymania w takich okolicznościach jak opisane wynika poza tym z interpretacji przepisu artykułu 246 kodeksu postępowania karnego. Zgodnie z jego treścią bowiem zatrzymanemu przysługuje zażalenie do sądu. W zażaleniu zatrzymany może się domagać zbadania zasadności, legalności oraz prawidłowości jego zatrzymania. Przyjmuje się przy tym w doktrynie procesu karnego, iż zażalenie może dotyczyć zasadności zatrzymania (czy zostały spełnione warunki dotyczące obawy ucieczki lub ukrycia się zatrzymanego albo zatarcia śladów przestępstwa, bądź niemożności ustalenia tożsamości, oraz tego, czy zachowane są przepisy ustawy), legalności zatrzymania (czy w momencie zatrzymania istniało uzasadnione przypuszczenie, że dana osoba popełniła przestępstwo), prawidłowości wykonania zatrzymania (czy zatrzymanego natychmiast poinformowano o przyczynach zatrzymania, przysługujących mu prawach oraz czy go wysłuchano). Tak więc z powyższego wynika, iż nawet w przypadku, gdy osoba zatrzymana posługuje się innym nazwiskiem niż w postanowieniu o zatrzymaniu, zatrzymanie jest uzasadnione. Byłoby niezasadne tylko wtedy, gdyby np. w postanowieniu figurowało nazwisko Jan Kowalski, a osoba, która miałaby zostać zatrzymana to Krzysztof Nowak (co jest w stanie udowodnić prawdziwym dowodem tożsamości). W doktrynie procesu karnego przyjęte jest bowiem, iż samo pojawienie się nieścisłości, czy też brak możliwości stwierdzenia z całą pewnością, iż osoba w postanowieniu i zatrzymana to ta sama uzasadnia dokonanie zatrzymania. Obronie zatrzymanej osobie służy w/w zażalenie. Kiedy sąd stwierdzi bezpodstawność lub nielegalność zatrzymania, zarządza niezwłocznie zwolnienie zatrzymanego.