Odstąpienie od umowy agencyjnej

Odpowiedź prawnika: Odstąpienie od umowy agencyjnej

Skąpe informacje zamieszczone w przedstawionym stanie faktycznym uprawniają do ostrożnego wniosku, iż mamy tu do czynienia z umową agencyjną. Jedna ze stron, tj. dający zlecenie, wywiązuje się ze swoich obowiązków – dokonuje płatności w ustalonych ratach za świadczenia, których druga strona - pośrednik (agent) nie wykonuje. W tej sytuacji przepisy prawa pozwalają na natychmiastowe (tzn. bez zachowania terminów wypowiedzenia) wypowiedzenie umowy, jeżeli agent nie wykonuje całości albo części swoich obowiązków. Przy czym prawo nie określa formy, w jakiej ma zostać dokonane wypowiedzenie; może zatem być to zarówno forma ustna, jak i pisemna. Wybór w tej materii należy do wypowiadającego. Wypowiedzenie skutkuje tym, że stosunek prawny łączący strony wygasa od chwili dokonania wypowiedzenia. Oznacza to, iż strony nie są zobowiązane do zwrotu tego, co sobie dotychczas wzajemnie świadczyły. Nie można zatem żądać zwrotu zapłaconych dotychczas rat, ale zarazem wygasa obowiązek świadczenia kolejnych, pozostałych do zapłaty, rat. Co więcej, jeżeli dający zlecenie dokonał wypowiedzenia na skutek okoliczności, za które agent ponosi odpowiedzialność (np. nieudolność agenta, brak zainteresowania sprawami dającego zlecenie), agent obowiązany jest do naprawienia szkody, którą poniósł dający zlecenia na skutek dokonania wypowiedzenia. Dotyczy to jedynie szkody majątkowej, tj. powstałej w majątku dającego zlecenie, ale nie ogranicza się tylko do szkody faktycznie poniesionej (np. agent – mimo wypowiedzenia – przywłaszczył sobie powierzone mu przedmioty), lecz także odnosi się do korzyści majątkowych, które dający zlecenie osiągnąłby, gdyby nie dokonał wypowiedzenia (np. agent wstępnie zachęcił kilka osób do korzystania z usług dającego zlecenia, ale ostatecznie nie skorzystały one z tych usług, gdy dowiedziały się o wypowiedzeniu). Nieco inaczej będzie kształtować się sytuacja w wypadku, gdy pośrednik nie przystąpił jeszcze do wykonywania swoich obowiązków, a pobrał juz należne mu z tego tytułu raty. Dający zlecenia mógłby bowiem odstąpić od umowy, co wiązałoby się ze zwrotem wszystkiego, co strony sobie dotychczas świadczyły, a zatem ze zwrotem wszystkich wypłaconych rat. Wymaga to jednak skorzystania z drogi sądowej; ponadto to na dającym zlecenia ciążyłby obowiązek wykazania, że agent nie podjął się jeszcze wykonywania swoich obowiązków.