Opodatkowanie dochodów z pracy w RPA
Pytanie:
"W maju 2004 roku wyjechałam na dwuletni kontrakt do RPA. Nie posiadam obecnie meldunku w Polsce na pobyt stały lub czasowy, ze względu na to, że nie przebywałam na terenie kraju od momentu wyjazdu. Przed wyjazdem musiałam się wymeldować z mojego ostatniego miejsca zamieszkania, gdyż sprzedałam to mieszkanie (podatek został opłacony). W zeszłym roku dokonałam rozliczenia podatku za rok 2004 w urzędzie skarbowym właściwym ze względu na moje ostatnie miejsce zamieszkania w Polsce. W rozliczeniu uwzględniłam dochody osiągnięte w RPA - ze względu na to, że osiągnęłam dochody w obu krajach. Jednak w tym roku sytuacja jest inna, gdyż nie przebywałam na terenie kraju i nie osiągnęłam żadnych dochodów. Czy powinnam się rozliczyć z podatku za 2005? Jesli tak, to jak mam zastosować zasadę rozłącznego opodatkowania (powiedziano mi, że taka jest umowa pomiędzy Polska a RPA)? Czy mój ostatni właściwy Urząd Skarbowy jest nadal właściwy?"
Odpowiedź prawnika: Opodatkowanie dochodów z pracy w RPA
Zgodnie z art. 4 ust. 2 lit a) Umowy z 10 listopada 1993 r. między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Republiki Południowej Afryki w sprawie unikania podwójnego opodatkowania w zakresie podatków od dochodu (zwanej dalej „Umową), osobę uważa się za mającą miejsce zamieszkania w tym Państwie, w którym ma ona stałe miejsce zamieszkania (nie jest istotne zameldowanie, tylko faktyczne miejsce stałego zamieszkania); jeżeli ma ona stałe miejsce zamieszkania w obu Umawiających się Państwach, to uważa się ją za mającą miejsce zamieszkania w tym Umawiającym się Państwie, z którym ma ona silniejsze powiązania osobiste lub gospodarcze (ośrodek interesów życiowych). Zatem jeśli obywatel Polski mieszka przez cały rok podatkowy w Republice Południowej Afryki, pracuje wyłącznie w RPA (tam jest powiązany gospodarczo), a ponadto w RPA ma chociażby okresowo ośrodek życia osobistego (powiązania osobiste), to nie ma wątpliwości, że jego miejscem zamieszkania w rozumieniu Umowy jest RPA.
Zgodnie z art. 15 ust. 1 Umowy, pensje, płace i inne podobne wynagrodzenia, które osoba mająca miejsce zamieszkania w Umawiającym się Państwie (tj. w RPA) osiąga z pracy najemnej, podlegają opodatkowaniu tylko w tym Państwie (tj. w RPA), chyba że praca wykonywana jest w drugim Umawiającym się Państwie. Jeżeli praca jest tam wykonywana, to osiągane za nią wynagrodzenie może być opodatkowane w tym drugim Państwie.
Podsumowując, jeśli osoba, która w myśl umowy ma miejsce zamieszkania w RPA, pracuje i otrzymuje wynagrodzenie za pracę najemną (przez którą rozumie się również pracę w ramach umów cywilnoprawnych – zlecenia, o dzieło etc., pod warunkiem że wykonujący pracę nie prowadzi działalności gospodarczej) w RPA, to dochody z tego tytułu podlegają opodatkowaniu wyłącznie w RPA i nie podlegają opodatkowaniu w Polsce.
Jeżeli jednak – w myśl powyższych uwag – danej osoby nie można by zakwalifikować jako mającej miejsce za terenie RPA, dochód takiej osoby byłby opodatkowany zarówno w RPA, jak i w Polsce, z tym że w Polsce stosuje się wówczas metodę unikania podwójnego opodatkowania polegającą na tym, iż Polska zwolni taki dochód od podatku.
Tzw. metoda wyłączenia z progresją mająca w tym przypadku zastosowanie polega na tym, iż w Polsce zwalnia się z opodatkowania dochód osiągnięty w RPA, jednak dla ustalenia podatku należnego od dochodu osiągniętego w Polsce stosuje się stopę podatku obliczoną dla całego dochodu, tj. łącznie z dochodem osiągniętym w RPA (por. art. 23 ust. 3 Umowy). W praktyce oznacza to, że jeżeli dana osoba nie osiągnęła w danym roku w Polsce żadnych dochodów, jej dochód z pracy w RPA nie będzie podlegał opodatkowaniu w Polsce.
Piotr Geliński
Doradca podatkowy
Skomentuj artykuł - Twoje zdanie jest ważne
Czy uważasz, że artykuł zawiera wszystkie istotne informacje? Czy jest coś, co powinniśmy uzupełnić? A może masz własne doświadczenia związane z tematem artykułu?