Podatek od darowizny na cele mieszkaniowe

Odpowiedź prawnika: Podatek od darowizny na cele mieszkaniowe

1) Zgodnie z obowiązującym w 1999 roku art. 4 ust. 1 pkt 5 ustawy o podatku od spadków i darowizn, zwalnia się od podatku nabycie w drodze darowizny pieniędzy lub innych rzeczy przez osobę zaliczoną do I grupy podatkowej w wysokości nie przekraczającej 7.510 zł od jednego darczyńcy, a od wielu darczyńców łącznie nie więcej niż 15.020 zł w okresie 5 lat od daty pierwszej darowizny, jeżeli pieniądze te lub rzeczy obdarowany przeznaczy na wkład budowlany lub mieszkaniowy do spółdzielni, budowę lokalu w małym domu mieszkalnym, budowę domu jednorodzinnego albo nabycie lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość.

Zatem powyższe zwolnienie ma wyraźny limit kwotowy, ponad który przekazane pieniądze nie podlegają zwolnieniu od podatku od spadków i darowizn i powinny być opodatkowane.

2) W przypadku nieujawnienia i nieopodatkowania darowizny udzielonej w 1999 r. lub wcześniej, zgodnie z art. 68 § 2 Ordynacji podatkowej, jeżeli podatnik nie złożył deklaracji w terminie przewidzianym w przepisach prawa podatkowego, zobowiązanie podatkowe, powstające z mocy doręczenia decyzji ustalającej (np. podatek od spadków i darowizn); nie powstaje natomiast, pod warunkiem że decyzja ustalająca wysokość tego zobowiązania została doręczona po upływie 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym powstał obowiązek podatkowy. Zatem w przypadku darowizny z 1999 r. zobowiązanie podatkowe w ogóle nie powstało, o ile decyzja nie została doręczona do końca 2004 roku.

3) Niestety, zgodnie z art. 6 ust. 4 ustawy o podatku od spadków i darowizn, jeżeli nabycie niezgłoszone do opodatkowania stwierdzono następnie pismem, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą sporządzenia pisma; jeżeli pismem takim jest orzeczenie sądu, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą uprawomocnienia się orzeczenia. W przypadku gdy nabycie nie zostało zgłoszone do opodatkowania, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą powołania się przez podatnika przed organem podatkowym lub organem kontroli skarbowej na fakt nabycia.

Zatem, mimo iż zobowiązanie podatkowe nie powstało z powodu upływu wskazanego wyżej okresu 5 lat, w przypadku powołania się przed organem podatkowym na fakt nabycia obowiązek podatkowy powstaje na nowo. Niestety, zgodnie z dodanym 1 stycznia 2007 r. art. 15 ust. 4 ustawy, nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych w drodze darowizny lub polecenia darczyńcy podlega opodatkowaniu według stawki sankcyjnej - aż 20 %, jeżeli obowiązek podatkowy powstał wskutek powołania się podatnika przed organem podatkowym lub organem kontroli skarbowej w toku czynności sprawdzających, postępowania podatkowego, kontroli podatkowej lub postępowania kontrolnego na okoliczność dokonania tej darowizny, a należny podatek od tego nabycia nie został zapłacony. Co gorsza, zgodnie z art. 3 ust. 3 ustawy z dnia 16 listopada 2006 r. o zmianie ustawy o podatku od spadków i darowizn oraz ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, przepis ten (stawka 20%) ma zastosowanie również do nabycia własności rzeczy lub praw majątkowych w drodze darowizny lub polecenia darczyńcy przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy, jeżeli obowiązek podatkowy powstał wskutek powołania się na fakt nabycia po dniu wejścia w życie niniejszej ustawy.

4) Fakt niezapłacenia podatku od darowizny pozostaje bez wpływu na prawo do ulgi mieszkaniowej w podatku dochodowym od osób fizycznych.