Pytanie klienta:
Odpowiedź prawnika:
W przypadku, jeśli mąż zmarł w 2004 r., nabycie w drodze dziedziczenia przez żonę jego udziału w spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu podlega co do zasady opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn na zasadach określonych w ustawie o podatku od spadków i darowizn. Ze śmiercią spadkodawcy nastąpił podział prawa do lokalu, w tym sensie, że w związku z ustaniem wspólności majątkowej, żona stała się właścicielką połowy prawa (i ta połowa nie podlega dziedziczeniu i opodatkowaniu), a połowa należna zmarłemu mężowi podlega dziedziczeniu (i opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn). Zgodnie z art. 14 ust. 3 pkt 1 ustawy, małżonka zalicza się do I grupy podatkowej, a więc podatek jest możliwie najniższy. Kwotę podatku wylicza urząd skarbowy w oparciu o złożone przez spadkobiercę zeznanie da celów podatku od spadków i darowizn.
Zgodnie z art. 7 ust. 1 ustawy, podstawę opodatkowania stanowi wartość nabytych rzeczy i praw majątkowych po potrąceniu długów i ciężarów (czysta wartość), ustalona według stanu rzeczy i praw majątkowych w dniu nabycia (tj. śmierci spadkodawcy) i cen rynkowych z dnia powstania obowiązku podatkowego.
Jeżeli nabycie prawa do mieszkania nie zostało zgłoszone do opodatkowania w 2004 r., a później zostało wydane przez sąd postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku, to obowiązek podatkowy powstał z datą wydania tego postanowienia i na ten dzień należy ustalić wartość rynkową nabywanego w drodze dziedziczenia udziału w prawie do lokalu. Podstawą opodatkowania jest przy tym wartość rynkowa lokalu (udziału w lokalu), a nie np. wartość wkładów do spółdzielni.
W przypadku śmierci spadkodawcy w 2004 r. nie ma możliwości skorzystania z całkowitego zwolnienia od podatku od spadków i darowizn, jakie przewiduje art. 4a wskazanej ustawy, jednakże należałoby zbadać, czy spadkobierczyni może skorzystać z tzw. ulgi mieszkaniowej przewidzianej w art. 16 ustawy o podatku od spadków i darowizn, zgodnie z którą w przypadku nabycia m.in. spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub udziału w takim prawie m.in. w drodze dziedziczenia przez osoby zaliczane do I grupy podatkowej - nie wlicza się do podstawy opodatkowania ich czystej wartości do łącznej wysokości nieprzekraczającej 110 m2 powierzchni użytkowej budynku lub lokalu. W przypadku nabycia części (udziału) budynku mieszkalnego lub lokalu albo udziału w spółdzielczym prawie do budynku mieszkalnego lub lokalu ulga przysługuje stosownie do wielkości udziału.