Postępowanie w sprawie działu spadku

Odpowiedź prawnika: Postępowanie w sprawie działu spadku

Na wstępie należy rozstrzygnąć problem opłat sądowych w postępowaniu o dział spadku. Należy wyjaśnić, iż zarówno art. 618 kpc, jak i art. 686 kpc określają zakres rozpoznania sprawy przez sąd: w pierwszym przypadku - w postępowaniu o zniesienie współwłasności; w drugim zaś - w postępowaniu działowym. Stąd nietrafnie pytający wiąże dyspozycje tych przepisów z obowiązkiem ponoszenia opłat sądowych. Opłaty sądowe (w szczególności wpis) pobiera się od wniosków zgłaszanych przez uprawnione podmioty do sądu. W przypadku postępowania o dział spadku połączonego ze zniesieniem współwłasności - a z takim postępowaniem mamy w tej sytuacji wedle wszelkich przesłanek do czynienia - opłata sądowa wynosi 1/5 wpisu stosunkowego, a podstawą do obliczenia tego wpisu jest wartość majątku będącego przedmiotem obu połączonych postępowań.

Po wtóre należy rozważyć relacje pomiędzy art. 231 kc, a przepisami odnoszącymi się do działu spadku wraz ze zniesieniem współwłasności. Roszczenie z art. 231 kc dotyczy sytuacji powstałej na skutek wybudowania na cudzym gruncie budynku lub innego urządzenia. Jeżeli spełnione zostaną przesłanki określone ściśle w tej normie, samoistny posiadacz, który wzniósł budynek lub inne urządzenie może żądać, aby właściciel przeniósł na niego włąsność zajętej działki za wynagrodzeniem, a właściciel może żądać od niego nabycia własności działki, również za wynagrodzeniem. Jeżeli istnieje istotny związek pomiędzy opisaną w art. 231 kc sytuacją a składnikami spadku, w szczególności np. budynek został wzniesiony na nieruchomości wchodzącej w skład spadku, należy opowiedzieć się za dopuszczalnością zgłoszenia zarzutu na podstawie art. 231 kc w postępowaniu o dział spadku połączonym ze zniesieniem współwłasności. W odrębnym piśmie procesowym należy wówczas zmodyfikować wniosek o to żądanie. W myśl bowiem art. 686 kpc, w postępowaniu działowym sąd rozstrzyga także o wzajemnych roszczeniach między współspadkobiercami z tytułu poczynionych na spadek nakładów. Jeżeli nakłady te polegają na wzniesieniu przez spadkobiercę na nieruchomości spadkowej budynku o parametrach określonych w art. 231 kc, spadkobiercy temu może ptrzysługiwać w stosunku do pozostałych współspadkobierców roszczenie z art. 231 kc. O roszczeniu tym sąd winien rozstrzygnąć w orzeczeniu działowym.