Odliczeń, o których tu mowa, podatnicy dokonują na podstawie art. 4 ust. 2 i 3 ustawy z dnia 21 listopada 2001 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (Dz.U. Nr 134, poz. 1509, z późn. zm.).

Zgodnie z art. 4 ust. 3 ww. ustawy „podatnikom, którzy zawarli umowę o kredyt kontraktowy z bankiem prowadzącym kasę mieszkaniową o systematyczne gromadzenie oszczędności, według zasad określonych w przepisach o niektórych formach popierania budownictwa mieszkaniowego, i przed dniem 1 stycznia 2002 r. nabyli prawo do odliczania od podatku wydatków poniesionych na cel określony w art. 27a ust. 1 pkt 2 ustawy, w brzmieniu obowiązującym przed dniem 1 stycznia 2002 r., przysługuje, na zasadach określonych w tej ustawie, prawo do odliczania od podatku dalszych kwot wpłaconych oszczędności na kontynuację systematycznego gromadzenia oszczędności wyłącznie na tym samym rachunku oszczędnościowokredytowym i w tym samym banku prowadzącym kasę mieszkaniową, poniesionych od dnia 1 stycznia 2002 r., do upływu określonego przed dniem 1 stycznia 2002 r. terminu systematycznego gromadzenia oszczędności, wynikającego z umowy o kredyt kontraktowy”.

Zgodnie z tymi przepisami, ulga z tytułu gromadzenia oszczędzania w kasie mieszkaniowej przysługiuje podatnikom, którzy zawarli umowę o kredyt kontraktowy i przed dniem 1 stycznia 2002 r. nabyli prawo do odliczania od podatku wydatków poniesionych z tytułu oszczędzania w kasie mieszkaniowej. Dotyczy kwot wpłaconych oszczędności na kontynuację systematycznego gromadzenia oszczędności wyłącznie na tym samym rachunku i w tym samym banku, poniesionych od dnia 1 stycznia 2002 r. do upływu określonego przed dniem 1 stycznia 2002 r. terminu systematycznego gromadzenia oszczędności, wynikającego z umowy o kredyt kontraktowy. Z ulgi na systematyczne oszczędzanie w kasie mieszkaniowej można więc korzystać do czasu upływu terminu, na jaki została zawarta z bankiem prowadzącym taką kasę umowa o systematyczne oszczędzanie. Stosuje się zasady określone w ustawie w brzmieniu obowiązującym przed dniem 1 stycznia 2002 r. Odliczeniu podlega 30% faktycznie wydatków, nie więcej niż 6% kwoty stanowiącej iloczyn 70 m2 powierzchni użytkowej i wskaźnika przeliczeniowego 1 m2 powierzchni użytkowej budynku mieszkalnego, ustalonego do celów obliczania premii gwarancyjnej od wkładów na oszczędnościowych książeczkach mieszkaniowych za III kwartał roku poprzedzającego rok podatkowy (np. 11 340 zł - za 2004 r.).

Limity wydatków na cele mieszkaniowe dotyczyły wydatków poniesionych łącznie przez oboje małżonków.

Jeżeli małżonkowie podlegają odrębnemu opodatkowaniu i ponoszą wydatki, odlicza się je zgodnie z wnioskami wyrażonymi w zeznaniach rocznych bądź od dochodu czy podatku każdego z małżonków w proporcji wskazanej we wniosku, bądź od dochodu czy podatku jednego z małżonków.

Małżonkowie zarówno wnoszący o łączne opodatkowanie dochodów, jak i małżonkowie rozliczający się indywidualnie, jeżeli dokonywali odliczeń z tytułu wydatków mieszkaniowych, składali jeden załącznik PIT/D. Zasada ta nie dotyczyła małżonków, w stosunku do których sąd orzekł separację. Załącznik ten należało dołączyć do zeznania składanego przez jednego z małżonków (PIT-28, PIT-36, PIT-37), bądź do wspólnego zeznania małżonków (PIT-36 lub PIT-37).

Po zakończeniu fazy systematycznego gromadzenia oszczędności kasa mieszkaniowa zawiadamia posiadacza rachunku oszczędnościowo-kredytowego o nabyciu przez niego uprawnień do otrzymania kredytu (art. 12 ustawy o niektórych formach popierania budownictwa mieszkaniowego). Posiadacz rachunku może wówczas:

1. złożyć wniosek o udzielenie kredytu na cele mieszkaniowe i wycofane z kasy mieszkaniowej oszczędności wraz z uzyskanym kredytem przeznaczyć na cele mieszkaniowe,

2. wycofać zgromadzone oszczędności z kasy mieszkaniowej bez zaciągania kredytu i przeznaczyć je na cele mieszkaniowe. Wycofanie oszczędności może również wynikać z faktu, że kasa mieszkaniowa może odmówić udzielenia kredytu (art. 12 ust. 4 ustawy).

W przypadkach, o których mowa w pkt 1 i 2, wycofanie oszczędności i przeznaczenie ich na cele mieszkaniowe, wymienione w art. 8 ust. 2 ustawy o niektórych formach..., nie powoduje utraty ulgi z tytułu systematycznego oszczędzania (pismo Ministerstwa Finansów - Podsekretarza Stanu, PO 2/10-8010-01774/96).

Jeżeli stosunki majątkowe między małżonkami podlegają wspólności ustawowej, środki zgromadzone na rachunku oszczędnościowo-kredytowym należą do obojga małżonków, niezależnie od pochodzenia tych środków oraz od tego, które z nich jest posiadaczem rachunku (art. 15 ust. 1).

Natomiast w razie przeniesienia uprawnień do rachunku na rzecz osób trecich (oprócz dzieci), banki prowadzące kasy mieszkaniowe są obowiązane pobierać, jako płatnicy, zaliczki na podatek dochodowy od oszczędności w wysokości 20% wycofanej kwoty (czyli następuje zwrot ulgi - co należy wykazać w zeznaniu rocznym), chyba że osoba wycofująca oszczędności złoży oświadczenie, że nie korzystała z omawianego wyżej odliczenia.

M.in. z powyższych przepisów wynika, naszym zdaniem, że ustanowienie rozdzielności majątkowej nie będzie miało skutków podatkowych w zakresie ulgi w PIT na oszczędzanie w kasie mieszkaniowej.