Rozdzielność majątkowa a wspólne rozliczanie

Odpowiedź prawnika: Rozdzielność majątkowa a wspólne rozliczanie

Ogólną regułą jest, że małżonkowie podlegająopodatkowaniu od osiąganych dochodów. Prawo do wspólnego opodatkowania mają natomiast małżonkowie spełniający łącznie warunki z art. 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zgodnie z art. 6 ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, małżonkowie mogą być opodatkowani łącznie od sumy swoich dochodów, ale jednym z warunków jest istnienie między nimi wspólności majątkowej. Przepis nie wskazuje wprost, czy wspólność majątkowa musi istnieć przez cały rok podatkowy, w związku z czym zagadnienie jest różnie interpretowane w literaturze. Wskazuje się w szczególności, że zastrzeżenie czasu trwania związku małżeńskiego przez cały rok podatkowy w przesłance mówiącej o pozostawaniu w związku małżeńskim przez cały rok podatkowy nie może być odniesione do poprzedzającej go przesłanki dotyczącej istnienia wspólności majątkowej.

Organy podatkowe pozostają jednak konsekwentnie na stanowisku, że przywilej wspólnego opodatkowania dochodów małżonków będzie wyłączony w razie istnienia między małżonkami (w jakimkolwiek okresie roku podatkowego) rozdzielności majątkowej. Małżonkowie, którzy chcą skorzystać ze wspólnego rozliczenia swoich dochodów za dany rok podatkowy, muszą być małżeństwem ze wspólnością majątkową przez cały okres od dnia 1 stycznia do dnia 31 grudnia tego roku.

Por. np. decyzja w sprawie interpretacji prawa podatkowego Izby Skarbowej w Warszawie Ośrodek Zamiejscowy w Radomiu z dnia 2005.08.05, nr 1463/WD/4117/1/17/157/05/GR; informacja o zakresie stosowania przepisów prawa podatkowego Izby Skarbowej w Olsztynie Ośrodek Zamiejscowy w Elblągu z dnia 2005.05.11, nr PDF/E/005-1-215/04.

Organy podatkowe wyrażają również pogląd, iż dla skorzystania z możliwości wspólnego rozliczenia małżonków konieczne jest zarówno pozostawanie w związku małżeńskim przez cały rok podatkowy, jak i istnienie wspólności majątkowej (ustawowej lub umownej) w tym okresie, nie zaś w dowolnym momencie roku podatkowego, czy też po jego zakończeniu - w chwili składania zeznania podatkowego [nie dotyczy to sytuacji, gdy małżonek zmarł po zakończeniu roku podatkowego, a przed złożeniem zeznania podatkowego - w takim przypadku mozna się rozliczać "wspólnie" - nowy art. 6a ustawy o PIT]. Przywilej wspólnego opodatkowania małżonków był zatem wyłączony w razie istnienia między małżonkami (w jakimkolwiek okresie roku podatkowego) rozdzielności majątkowej.

Por. informacja o zakresie stosowania przepisów prawa podatkowego Izby Skarbowej w Rzeszowie z dnia 2005.05.13, nr IS.I/2-0050/9/03.

Podsumowując, jeżeli małżonkowie chcieliby wspólnie rozliczyć się z podatku dochodowego od osób fizycznych, ale w trakcie roku podatkowego ustanowią rozdzielność majątkową, powinni zwrócić się do właściwego organu podatkowego o wydanie pisemnej interpretacji co do przepisów prawa podatkowego (w trybie art. 14 a Ordynacji podatkowej). Interpretacja nie będzie dla nich wiążąca, jednakże jeżeli rozliczą się wspólnie wbrew stanowisku organu podatkowego, mogą się spodziewać sporu z organem.

Naszym jednak zdaniem w opisanej w pytaniu sytuacji organ podatkowy raczej nie uzna za dopuszczalne wspólnego rozliczenia.