Pytanie klienta:
Odpowiedź prawnika:
Ważne: Rozdzielność majątkowa całkowicie wyklucza możliwość wspólnego rozliczenia małżonków, nawet jeśli istniała przez część roku podatkowego.
Aktualne przepisy prawne w 2025 roku
Zgodnie z art. 6 ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, małżonkowie mogą być opodatkowani łącznie od sumy swoich dochodów, ale podstawowym warunkiem jest istnienie między nimi wspólności majątkowej przez cały rok podatkowy.
Warunki wspólnego rozliczenia w 2025 roku
Aby małżonkowie mogli skorzystać ze wspólnego rozliczenia, muszą spełnić łącznie następujące warunki:
- Pozostawanie w związku małżeńskim przez cały rok podatkowy (lub od dnia zawarcia małżeństwa do końca roku)
- Istnienie wspólności majątkowej przez cały rok podatkowy
- Podleganie nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu w Polsce
- Rozliczanie się według skali podatkowej (nie podatek liniowy, ryczałt czy karta podatkowa)
Stanowisko organów podatkowych - bez zmian w 2025 roku
Organy podatkowe konsekwentnie utrzymują stanowisko, że przywilej wspólnego opodatkowania dochodów małżonków jest wyłączony w razie istnienia między małżonkami rozdzielności majątkowej w jakimkolwiek okresie roku podatkowego.
Małżonkowie, którzy chcą skorzystać ze wspólnego rozliczenia swoich dochodów za dany rok podatkowy, muszą być małżeństwem ze wspólnością majątkową przez cały okres od 1 stycznia do 31 grudnia tego roku.
Rodzaje rozdzielności majątkowej
Rozdzielność umowna
Ustanawiana przez małżonków w formie umowy majątkowej (intercyza) zawartej w formie aktu notarialnego. Może być wprowadzona przed ślubem lub w trakcie małżeństwa.
Rozdzielność z mocy prawa
Powstaje automatycznie w przypadku ubezwłasnowolnienia lub ogłoszenia upadłości jednego z małżonków (art. 53 k.r.o.).
Ograniczenie wspólności a wspólne rozliczenie
Ważne rozróżnienie wprowadza praktyka podatkowa w 2025 roku:
Ograniczenie wspólności majątkowej (wyłączenie niektórych składników z majątku wspólnego) nie wyklucza wspólnego rozliczenia, ponieważ wspólność majątkowa nadal istnieje, tylko w ograniczonym zakresie.
Do wspólnego opodatkowania uprawnieni są zarówno małżonkowie z ustawową wspólnością majątkową, jak i ci, którzy zmodyfikowali jej zakres przez ograniczenie lub rozszerzenie.
Zmiany wprowadzone Polskim Ładem - nadal obowiązujące
Nowożeńcy mogą rozliczyć się wspólnie
Od 2022 roku małżonkowie mogą rozliczyć się wspólnie już od dnia zawarcia małżeństwa, pod warunkiem że:
- Pozostają w związku małżeńskim do końca roku podatkowego
- Istnieje między nimi wspólność majątkowa od dnia ślubu
Praktyczne konsekwencje dla Państwa sytuacji
W Państwa przypadku: Jeśli w trakcie roku podatkowego ustanowili Państwo rozdzielność majątkową, wspólne rozliczenie za cały ten rok będzie niemożliwe, niezależnie od tego, w którym miesiącu nastąpiło ustanowienie rozdzielności.
Zalecenia praktyczne
1. Rozważenie zmiany ustroju majątkowego
Jeśli wspólne rozliczenie jest dla Państwa korzystne, można rozważyć rozwiązanie umowy o rozdzielności majątkowej przed końcem roku podatkowego (co spowoduje powrót do wspólności ustawowej). Nie "przywraca" to jednak prawa do wspólnego rozliczenia, będzie ono możliwe dopiero w przyszłym roku podatkowym (przy spełnieniu wszystkich pozostałych warunków).
2. Kalkulacja opłacalności
Przed podjęciem decyzji warto obliczyć, czy korzyści z rozdzielności majątkowej przewyższają straty wynikające z braku możliwości wspólnego rozliczenia.
Aktualne progi podatkowe w 2025 roku
I próg podatkowy
12% - do 120 000 zł
II próg podatkowy
32% - powyżej 120 000 zł
Kwota wolna od podatku wynosi 30 000 zł na osobę (przy wspólnym rozliczeniu łącznie 60 000 zł).
Podsumowanie
Na podstawie aktualnego stanu prawnego i orzecznictwa z 2025 roku, małżonkowie którzy w trakcie roku podatkowego ustanowią rozdzielność majątkową nie mogą skorzystać ze wspólnego rozliczenia za ten rok, nawet za okres przed ustanowieniem rozdzielności.
Stanowisko organów podatkowych w tej kwestii pozostaje niezmienne i jest konsekwentnie egzekwowane. Jedyną drogą do zmieny tej sytuacji byłaby zmiana przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych lub korzystne orzecznictwo sądów administracyjnych, czego jednak obecnie nie obserwujemy.