Rozliczenie podatku VAT w spółce cywilnej

Odpowiedź prawnika: Rozliczenie podatku VAT w spółce cywilnej

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług (VAT), podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Formalnie zatem to spółka cywilna - jako jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej - jest podatnikiem VAT od w szczególności dostaw towarów i świadczenia usług w ramach spółki.

Jak stanowi art. 115 § 1 Ordynacji podatkowej, wspólnik m.in. spółki cywilnej, odpowiada całym swoim majątkiem solidarnie ze spółką i z pozostałymi wspólnikami za zaległości podatkowe spółki i wspólników, wynikające z działalności spółki.

Zgodnie z art. 91 Ordynacji podatkowej, do odpowiedzialności solidarnej za zobowiązania podatkowe stosuje się przepisy Kodeksu cywilnego dla zobowiązań cywilnoprawnych. Na mocy art. 366 § 1 Kodeksu cywilnego kilku dłużników może być zobowiązanych w ten sposób, że wierzyciel może żądać całości lub części świadczenia od wszystkich dłużników łącznie, od kilku z nich lub od każdego z osobna, a zaspokojenie wierzyciela przez któregokolwiek z dłużników zwalnia pozostałych (solidarność dłużników).

Zatem każdy ze wspólników – jako dłużnik solidarny – może być zobowiązany do zapłaty całego zaległego podatku VAT spółki cywilnej, niezależnie od tego jaki ma udział w spółce. Jak jednak stanowi art. 376 § 1 Kodeksu cywilnego, jeżeli jeden z dłużników solidarnych spełnił świadczenie, treść istniejącego między współdłużnikami stosunku prawnego (np. umowa spółki cywilnej) rozstrzyga o tym, czy i w jakich częściach może on żądać zwrotu od współdłużników. Jeżeli z treści tego stosunku nie wynika nic innego, dłużnik, który świadczenie spełnił, może żądać zwrotu w częściach równych.

Odnośnie odpowiedzialności karnoskarbowej wspólnika spółki cywilnej należy wskazać, iż wedle art. 4. § 1 K.k.s. przestępstwo skarbowe lub wykroczenie skarbowe można w zasadzie popełnić tylko umyślnie, a nieumyślnie, jeżeli kodeks tak stanowi (tj. nieumyślnie można popełnić przestępstwo skarbowe lub wykroczenie skarbowe jedynie, jeżeli sam kodeks przewiduje odpowiedzialność karną za dany czyn popełniony nieumuślnie).

Poza tym, zgodnie z art. 9 § 3 Kodeksu karnego skarbowego, za przestępstwa skarbowe lub wykroczenia skarbowe odpowiada, jak sprawca, także ten, kto na podstawie przepisu prawa, decyzji właściwego organu, umowy lub faktycznego wykonywania zajmuje się sprawami gospodarczymi, w szczególności finansowymi, osoby fizycznej, osoby prawnej albo jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, której odrębne przepisy przyznają zdolność prawną.

Powyższy przepis mógłby być podstawą odpowiedzialności wspólnika spółki cywilnej, z tym że zgodnie z uchwałą Sądu Najwyższego z dnia 26 kwietnia 2007 r. (sygn. akt I KZP 7/07) spółka cywilna nie należy do wymienionych w art. 9 § 3 k.k.s. (w brzmieniu nadanym ustawą z dnia 28 lipca 2005 r. o zmianie ustawy Kodeks karny skarbowy i niektórych innych ustaw – Dz. U. Nr 178, poz. 1479) jednostek organizacyjnych niemających osobowości prawnej, gdyż nie posiada zdolności prawnej w rozumieniu prawa cywilnego.

Zatem wspólnik spółki cywilnej nie ponosi odpowiedzialności karnej skarbowej za zaległości podatkowe spółki.