VAT i ryczałt ewidencjonowany przy zakupie i sprzedaży samochodu ciężarowego

Pytanie klienta:

""Osoba fizyczna prowadząca działalność gospodarczą rozlicza się ryczałtem 8.5%. Obecnie chce kupić samochód, jeszcze nie podjął decyzji, czy nowy, czy też używany. Skłania się do zakupu lub wyleasingowania samochodu ciężarowego. Czy może sobie przy zakupie odliczyć VAT? Jeśli może sobie odliczyć VAT, to jaką kwotę? A co w sytuacji, gdy wezmie samochód używany w leasing? - jak ten VAT odliczać? Jaki podatek zapłaci przy jego ewentualnej sprzedaży?""

Odpowiedź prawnika:

Odliczenie VAT od zakupu samochodu ciężarowego na ryczałcie

Najważniejsze informacje

Przedsiębiorca rozliczający się ryczałtem ewidencjonowanym ma prawo do pełnego odliczenia VAT od zakupu samochodu ciężarowego o masie całkowitej powyżej 3,5 tony, niezależnie od formy nabycia (zakup lub leasing).

Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych nie ogranicza uprawnień w zakresie odliczania podatku VAT. Kluczowe znaczenie ma masa całkowita pojazdu i jego przeznaczenie.

Warunki pełnego odliczenia VAT (100%)

Samochody ciężarowe powyżej 3,5 t

100% odliczenia VAT bez konieczności prowadzenia ewidencji przebiegu. Dotyczy zarówno zakupu, jak i wszystkich kosztów eksploatacyjnych.

Pojazdy do 3,5 t z adnotacją VAT-1

100% odliczenia VAT po spełnieniu warunków konstrukcyjnych i uzyskaniu odpowiedniej adnotacji w dowodzie rejestracyjnym.

Pozostałe pojazdy do 3,5 t

50% odliczenia VAT przy wykorzystaniu mieszanym (firmowym i prywatnym) lub 100% przy wyłącznym użytku firmowym z ewidencją przebiegu.

Zasady odliczania VAT w różnych formach nabycia

1
Zakup bezpośredni Pełna kwota VAT odliczana jest jednorazowo z faktury zakupu w deklaracji VAT za miesiąc nabycia pojazdu.
2
Leasing operacyjny VAT odliczany jest miesięcznie z każdej raty leasingowej przez cały okres trwania umowy.
3
Leasing finansowy VAT odliczany z wpłaty początkowej jednorazowo, z rat miesięcznie według harmonogramu.

Opodatkowanie sprzedaży samochodu ciężarowego

W przypadku sprzedaży samochodu firmowego przedsiębiorca rozliczający się ryczałtem ewidencjonowanym musi uwzględnić dwa rodzaje podatków:

Uwaga - podwójne opodatkowanie

Sprzedaż samochodu firmowego podlega zarówno podatkowi dochodowemu (ryczałt), jak i podatkowi VAT (jeśli sprzedający jest czynnym podatnikiem VAT).

Podatek dochodowy - ryczałt ewidencjonowany

Środki trwałe ruchome

Stawka: 3% od całkowitej wartości sprzedaży (bez pomniejszenia o koszty zakupu czy amortyzację).

Warunki czasowe

Dotyczy sprzedaży w trakcie prowadzenia działalności lub do 6 lat po wycofaniu z firmy.

Podatek VAT od sprzedaży

Wysokość stawki VAT zależy od uprawnień do odliczenia przy zakupie pojazdu:

Stawka VAT przy sprzedaży

  • 23% VAT - gdy przy zakupie przysługiwało prawo do odliczenia VAT
  • Zwolnienie z VAT - gdy przy zakupie nie było prawa do odliczenia
  • Brak VAT - gdy sprzedający nie jest czynnym podatnikiem VAT

Praktyczne przykłady rozliczeń

Przykład 1: Zakup nowego samochodu ciężarowego

1
Zakup Samochód ciężarowy 7,5 t za 120 000 zł netto + 27 600 zł VAT = 147 600 zł brutto
2
Odliczenie VAT Pełne odliczenie 27 600 zł VAT w deklaracji za miesiąc zakupu
3
Sprzedaż po 3 latach Sprzedaż za 80 000 zł netto + 18 400 zł VAT = 98 400 zł brutto
4
Podatki od sprzedaży Ryczałt: 80 000 zł × 3% = 2 400 zł + VAT do zapłaty: 18 400 zł

Przykład 2: Leasing samochodu używanego

1
Leasing operacyjny Rata miesięczna: 2 500 zł netto + 575 zł VAT = 3 075 zł brutto
2
Miesięczne odliczenie Każdego miesiąca odliczenie pełnych 575 zł VAT z raty
3
Zakup na koniec Wykup za 25 000 zł netto + 5 750 zł VAT - pełne odliczenie VAT

Aktualne przepisy i stawki 2025

Zmiany w 2025 roku

Podstawowe stawki pozostają bez zmian: VAT 23%, ryczałt od sprzedaży środków trwałych 3%, ryczałt od działalności usługowej 8,5%. Zachowano również zasady odliczania VAT od samochodów ciężarowych.

Kluczowe limity i warunki

  • Limit przychodów dla ryczałtu 2025: 8 569 200 zł (2 mln EUR)
  • Masa decydująca o statusie ciężarowego: powyżej 3,5 tony
  • Okres wycofania środka trwałego: do 6 lat od wycofania
  • Stawka podstawowa VAT: 23% (bez zmian)

Zalecenia praktyczne

Rekomendacje dla przedsiębiorców

  • Przy wyborze pojazdu sprawdź dokładną masę całkowitą w dowodzie rejestracyjnym
  • Zachowaj wszystkie faktury VAT dla prawidłowego rozliczenia
  • Prowadź ewidencję środków trwałych niezależnie od formy opodatkowania
  • Przy sprzedaży pamiętaj o obowiązku zapłaty dwóch rodzajów podatków
  • Rozważ moment sprzedaży w kontekście 6-letniego okresu

Wybór samochodu ciężarowego może być bardzo korzystny podatkowo dla przedsiębiorców na ryczałcie ewidencjonowanym, szczególnie ze względu na możliwość pełnego odliczenia VAT i stosunkowo niską stawkę ryczałtu przy sprzedaży.

Michał Włodarczyk - Radca Prawny

Zajmuje się sprawami osób fizycznych jak również przedsiębiorców. Posiada rozległe doświadczenie w poradnictwie w sprawach życiowych osób fizycznych jak również profesjonalnych problemów prawnych przedsiębiorców. Bazując na swoim doświadczeniu skutecznie doradza w sprawach osób fizycznych jak i przedsiębiorców zawsze dbając o praktyczną stronę problemów prawnych z jakimi zwracają się do niego jego klienci.