Skuteczne zrzeczenie się praw autorskich

Odpowiedź prawnika: Skuteczne zrzeczenie się praw autorskich

W pierwszej kolejności należy zaznaczyć, iż takie postanowienie umowy nie powinno mieć miejsca. Nie może mieć miejsca „zrzeczenie się wszelkich praw autorskich”. Wśród praw autorskich bowiem rozróżniamy prawa autorskie osobiste i majątkowe. Te pierwsze – osobiste – zgodnie z postanowieniami artykułu 16 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych chronią nieograniczoną w czasie i nie podlegającą zrzeczeniu się lub zbyciu więź twórcy z utworem, a w szczególności prawo do: 1) autorstwa utworu, 2) oznaczenia utworu swoim nazwiskiem lub pseudonimem albo do udostępniania go anonimowo, 3) nienaruszalności treści i formy utworu oraz jego rzetelnego wykorzystania, 4) decydowania o pierwszym udostępnieniu utworu publiczności, 5) nadzoru nad sposobem korzystania z utworu. Istotne jest, że są to prawa niezbywalne, tak więc wspomniana w pytaniu umowa nie może dotyczyć tych praw. Umowa ta mogła jednak zawierać postanowienie, zgodnie z którym twórca przenosi na podmiot zlecający wykonanie dzieła autorskie prawa majątkowe. Tę kwestię natomiast reguluje artykuł 17 powołanej już powyżej ustawy. Zgodnie z nim jeżeli ustawa nie stanowi inaczej, twórcy przysługuje wyłączne prawo do korzystania z utworu i rozporządzania nim na wszystkich polach eksploatacji oraz do wynagrodzenia za korzystanie z utworu. W efekcie, jeżeli umowa o dzieło zawiera postanowienie, iż twórca przenosi prawa autorskie majątkowe na zlecającego wykonanie dzieła, to powyższa regulacja „zezwala” mu na działanie na wszystkich polach eksploatacji dotyczących tego utworu. Nie jest to jednak jednoznaczne przyzwolenie na dokonywanie wszelkich zmian, gdyż także nowy właściciel praw majątkowych autorskich powinien respektować zasadę, zgodnie z którą należy zachować integralność dzieła. Nie ma więc w tym wypadku jednoznacznej odpowiedzi, co do możliwości dokonywania jakichkolwiek zmian, choćby były to nawet ulepszenia. Należy stwierdzić, iż co do zasady nabywca może więc dokonywać zmian w programie. W drodze indywidualnej oceny z uwzględnieniem wiedzy w tym celu niezbędnej należałoby stwierdzić, czy zmiany te nie naruszają treści i formy utworu oraz jego rzetelnego wykorzystania. Ponadto nie należy zapominać o treści artykułu 74 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Zgodnie z jego ustępem 4 autorskie prawa majątkowe do programu komputerowego obejmują prawo do: 1) trwałego lub czasowego zwielokrotnienia programu komputerowego w całości lub w części jakimikolwiek środkami i w jakiejkolwiek formie; w zakresie, w którym dla wprowadzania, wyświetlania, stosowania, przekazywania i przechowywania programu komputerowego niezbędne jest jego zwielokrotnienie, czynności te wymagają zgody uprawnionego, 2) tłumaczenia, przystosowywania, zmiany układu lub jakichkolwiek innych zmian w programie komputerowym, z zachowaniem praw osoby, która tych zmian dokonała, 3) rozpowszechniania, w tym użyczenia lub najmu, programu komputerowego lub jego kopii. Wynika z tego, iż punkt 2 tego ustępu daje możliwość dokonywania zmian, oczywiście z zachowaniem zasad omówionych wyżej.