Sprawdzanie braków formalnych przez sąd

Odpowiedź prawnika: Sprawdzanie braków formalnych przez sąd

Zgodnie z art. 199 kpc, sąd odrzuci pozew:

1. jeżeli droga sądowa jest niedopuszczalna;  

2. jeżeli o to samo roszczenie pomiędzy tymi samymi stronami sprawa jest w toku albo została już prawomocnie osądzona;  

3. jeżeli jedna ze stron nie ma zdolności sądowej albo jeżeli powód nie ma zdolności procesowej, a nie działa za niego przedstawiciel ustawowy albo jeżeli w składzie organów jednostki organizacyjnej będącej powodem zachodzą braki uniemożliwiające jej działanie;  

Z powodu braku zdolności sądowej jednej ze stron albo zdolności procesowej powoda i niedziałania przedstawiciela ustawowego lub braku w składzie organów jednostki organizacyjnej będącej powodem, uniemożliwiającego jej działanie, sąd odrzuci pozew dopiero wówczas, gdy brak nie będzie uzupełniony zgodnie z przepisami kodeksu.

Od odrzucenia pozwu należy odróżnić zwrot pozwu z powodu braku formalnych. Braki formalne pism procesowych są wynikiem niezachowania właściwych wymagań, przewidzianych ogólnie dla wszystkich pism procesowych lub dla szczególnego ich rodzaju. Zgodnie z art. 130 kpc, jeżeli pismo procesowe nie może otrzymać prawidłowego biegu wskutek niezachowania warunków formalnych przewodniczący wzywa stronę, pod rygorem zwrócenia pisma, do poprawienia, uzupełnienia lub opłacenia go w terminie tygodniowym. Mylne oznaczenie pisma procesowego lub inne oczywiste niedokładności nie stanowią przeszkody do nadania pismu biegu i rozpoznania go w trybie właściwym. Art. 130 ma zastosowanie w razie takich braków formalnych, które uniemożliwiają nadanie pismu prawidłowego biegu czyli wywołanie przez nie właściwych skutków procesowych zarówno w stosunku do sądu, jak i pozostałych podmiotów uczestniczących w postępowaniu. Zwrot pozwu następuje przed jego doręczeniem pozwanemu. W tym miejscu nalezy zwrócić uwagę na fakt, że odmienności w wzywaniu do uzupełnienia braków, istnieją w stosunku do pism, które nie zostały opłacone. Kpc stanowi bowiem, że w przypadku gdy pismo jest wnoszone przez fachowego pełnomocnika lub w sprawie gospodarczej,  sąd nie wzywa o uzupełnienie braku, lecz od razu zwraca (odrzuca) je. Zakładamy jednak, że w niniejszej sytuacji nie zachodzi  żaden z tych przypadków.

Zatem, co do zasady, sąd po otrzymaniu pisma bada je pod kątem braków formalnych i wzywa o ich uzupełnienie (z wyjątkami dotyczącymi opłat, czy też wyjątkami dotyczącymi postępowań szczególnych). Sąd nie może zwrócić pozwu, jeżeli zauważył braki formalne, do których uzupełnienia nie wzywał. Uzupełnienia braków formalnych pisma procesowego można żądać przed nadaniem mu biegu (doręczeniem go stronie przeciwnej). Jeżeli jakiś brak formalny został przez sąd przeoczony, w toku procesu sąd nie może zwrócić pozwu, lecz zastosuje inny rygor (np. zawiesi postępowanie).

Na marginesie można dodać, że sąd z urzędu zwraca stronie całą uiszczoną opłatę od

• pisma zwróconego wskutek braków formalnych,

• pisma odrzuconego lub cofniętego, jeżeli odrzucenie lub cofnięcie nastąpiło przed wysłaniem odpisu pisma innym stronom, a w braku takich stron - przed wysłaniem zawiadomienia o terminie posiedzenia.