Pytanie klienta:
Odpowiedź prawnika:
Krótka odpowiedź:
Pełnomocnictwo pozostaje ważne mimo utraty ważności dokumentu tożsamości, na podstawie którego notariusz stwierdził tożsamość przy jego ustanawianiu. Ustawodawca nie przewidział takiej przyczyny wygaśnięcia pełnomocnictwa.
Podstawy prawne wygaśnięcia pełnomocnictwa
Zgodnie z art. 101 Kodeksu cywilnego pełnomocnictwo może być w każdym czasie odwołane, chyba że mocodawca zrzekł się odwołania pełnomocnictwa z przyczyn uzasadnionych treścią stosunku prawnego będącego podstawą pełnomocnictwa. Umocowanie wygasa ze śmiercią mocodawcy lub pełnomocnika, chyba że w pełnomocnictwie inaczej zastrzeżono z przyczyn uzasadnionych treścią stosunku prawnego będącego podstawą pełnomocnictwa.
Odwołalność pełnomocnictwa w każdej chwili jest konsekwencją stosunku zaufania mocodawcy do pełnomocnika i dlatego jest regułą. Przepisy Kodeksu cywilnego nie zastrzegają żadnej formy odwołania pełnomocnictwa przez mocodawcę nawet w sytuacji, gdy forma taka była zastrzeżona dla udzielenia pełnomocnictwa.
Przyczyny wygaśnięcia pełnomocnictwa
Odwołanie przez mocodawcę
Mocodawca może w każdej chwili odwołać pełnomocnictwo, chyba że zrzekł się tego prawa
Śmierć mocodawcy lub pełnomocnika
Z wyjątkiem sytuacji, gdy w pełnomocnictwie zastrzeżono inaczej
Inne przypadki z mocy prawa
Np. ogłoszenie upadłości mocodawcy w określonych przypadkach
Rola stwierdzenia tożsamości przez notariusza
Zgodnie z art. 85 Prawa o notariacie przy dokonywaniu czynności notarialnej notariusz jest obowiązany stwierdzić tożsamość osób biorących udział w czynności. Stwierdzenie powinno nastąpić na podstawie prawem przewidzianych dokumentów, a w braku takich dokumentów - w sposób wyłączający wszelką wątpliwość co do określenia tożsamości osoby biorącej udział w czynności notarialnej. Sposób stwierdzenia tożsamości notariusz określi w sporządzonym dokumencie.
Ważne:
Czynność stwierdzenia tożsamości przez notariusza jest jedynie czynnością jednorazową, mającą na celu potwierdzenie, że osoby w danym momencie są tymi, za które się podają, oraz że mają zdolność do czynności prawnych w konkretnym momencie.
Aktualne przepisy i zmiany w prawie
W 2023 roku zostały wprowadzone zmiany do Prawa o notariacie w celu ograniczania skutków kradzieży tożsamości. Dodano art. 85 § 2a, który zobowiązuje notariusza do weryfikacji w rejestrze zastrzeżeń numerów PESEL przed dokonaniem określonych czynności notarialnych (głównie dotyczących nieruchomości). Zmiany te nie wpływają jednak na kwestię ważności już ustanowionych pełnomocnictw.
Wnioski prawne
1. Brak podstawy prawnej
Zarówno przepisy Kodeksu cywilnego, jak i Prawa o notariacie nie przewidują możliwości wygaśnięcia pełnomocnictwa na skutek utraty ważności dokumentu, na podstawie którego ustalana była tożsamość przy jego ustanawianiu.
2. Jednorazowy charakter stwierdzenia tożsamości
Stwierdzenie tożsamości przez notariusza ma charakter jednorazowy i dotyczy momentu sporządzania pełnomocnictwa, a nie jego późniejszego funkcjonowania.
3. Zachowanie ważności
Zakładając, że nie zaszła żadna z ustawowych przyczyn wygaśnięcia pełnomocnictwa, dokument pozostaje prawnie ważny mimo wygaśnięcia dokumentu tożsamości.
Praktyczne aspekty
W praktyce mogą wystąpić sytuacje, gdy instytucje lub banki będą wymagały dodatkowych dokumentów lub potwierdzenia ważności pełnomocnictwa, szczególnie gdy minęło dużo czasu od jego ustanowienia. W takich przypadkach warto rozważyć sporządzenie nowego pełnomocnictwa dla uniknięcia problemów praktycznych.
Podsumowanie:
Pełnomocnictwo udzielone w 2020 roku na podstawie paszportu ważnego do czerwca 2023 roku nadal jest prawnie ważne i nie wymaga odnowienia z powodu wygaśnięcia dokumentu tożsamości. Utrata ważności paszportu nie wpływa na ważność już ustanowionego pełnomocnictwa.