Ugoda sądowa a powaga rzeczy osądzonej

Odpowiedź prawnika: Ugoda sądowa a powaga rzeczy osądzonej

Ugoda jest właściwie umową między stronami, w której to strony czynią sobie wzajemne ustępstwa w zakresie istniejącego między nimi stosunku prawnego w tym celu, aby uchylić niepewność co do roszczeń wynikających z tego stosunku lub zapewnić ich wykonanie albo by uchylić spór istniejący lub mogący powstać (art. 918 kodeksu cywilnego). Ugoda sądowa poza skutkami materialnymi ma ponadto skutki procesowe (sąd umarza postępowanie).

Do ugód sądowych nie stosuje się art. 365 § 1 kpc, zgodnie z którym orzeczenie prawomocne wiąże nie tylko strony i sąd, który je wydał, lecz również inne sądy oraz inne organy państwowe i organy administracji publicznej, a w wypadkach w ustawie przewidzianych także inne osoby. Ugoda nie jest bowiem orzeczeniem sądu.

Ugody sądowe nie korzystają z powagi rzeczy osądzonej. Jeżeli strona, która zawarła ugodę, wniesie powództwo dotyczące kwestii w niej uregulowanych, to sąd nie odrzuci pozwu (jak by to zrobił, gdybyśmy mieli do czynienia z orzeczeniem sądowym), lecz zbada, czy niepewność co do roszczeń lub spór istniejący lub mogący powstać został już zlikwidowany – jeśli tak, to dojdzie do oddalenia powództwa.

Kwestionowanie ugody samo w sobie nie jest niezgodne z prawem, chyba że pracownik składając zeznania pod rygorem odpowiedzialności karnej zezna nieprawdę (np. że ugody nie zawierał). Jeżeli natomiast na skutek działań pracownika dojdzie do ponownego sporu sądowego, a przedmiot sporu jest już uregulowany w ugodzie, to sąd ją uwzględni i wyda wyrok - a ten już będzie korzystał z powagi rzeczy osądzonej.

Proszę pamiętać, że nawet uprawomocnienie się postanowienia umarzającego postępowanie sądowe w związku z zawarciem ugody nie stanowi przeszkody do podważania jej ważności ze względu na na wady oświadczeń woli (błąd, pozorność, przymus, niedorozwój umysłowy, choroba psychiczna lub inne zaburzenie czynności psychicznych).