Zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 9 lit b) ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, nie uważa się za koszty uzyskania przychodów odpisów i wpłat na różnego rodzaju fundusze tworzone przez podatnika; kosztem uzyskania przychodów są jednak odpisy i zwiększenia, które w rozumieniu przepisów o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych obciążają koszty działalności pracodawcy, jeżeli środki pieniężne stanowiące równowartość tych odpisów i zwiększeń zostały wpłacone na rachunek Funduszu.

Jak stanowi art. 6 ust. 1 ustawy z dnia 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych, odpisy i zwiększenia, o których mowa w art. 3-5 i 6a, oraz kwoty wypłaconych świadczeń urlopowych, o których mowa w art. 3, obciążają koszty działalności pracodawcy.

Podstawowym zatem warunkiem uznania za koszty podatkowe pracodawcy odpisów i zwiększeń w rozumieniu przepisów o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych, jest ich wpłacenie na rachunek Funduszu.

Zgodnie z art. 10 ustawy o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych, środkami Funduszu administruje pracodawca. Zatem ma on również prawo umarzania pożyczek udzielonych z środków Funduszy. Nie będzie to miało jednak wpływu na możliwość zaliczenia odpisów i zwiększeń na Fundusz do kosztów podatkowych, a zatem umorzenie pożyczki z Funduszu nie powinno mieć wpływu na rozliczenia pracodawcy z tytułu podatku dochodowego od osób prawnych i VAT.

W zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych od umorzonej pożyczki należy wskazać, iż - zgodnie z treścią art. 9 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych  - opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku. W myśl art. 11 ww. ustawy - przychodami są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

W świetle powyższego w przypadku umorzenia pożyczki z ZFŚS przychód po stronie pożyczkobiorcy powstaje w momencie jej umorzenia.

W przypadku, gdyby umorzenie dotyczyło aktualnego pracownika, pracodawca byłby płatnikiem podatku dochodowego od umorzonej pożyczki.  Zgodnie z art. 31 w zw. z art. 38 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, płatnicy są obowiązani obliczać i pobierać w ciągu roku zaliczki na podatek dochodowy od osób, które uzyskują od nich przychody ze stosunku pracy. Kwoty pobranych zaliczek na podatek płatnicy przekazują w terminie do dnia 20 miesiąca następującego po miesiącu, w którym pobrano zaliczki, na rachunek urzędu skarbowego, którym kieruje naczelnik urzędu skarbowego właściwy według siedziby płatnika, gdy płatnik nie jest osobą fizyczną.

Jeżeli jednak umorzenie dotyczy byłego pracownika, były pracodawca nie jest już zakładem pracy pracownika, a zatem nie jest już płatnikiem podatku dochodowego i składek ubezpieczeniowych za byłego pracownika. Były pracownik, któremu umorzono pożyczkę, powinien zatem samodzielnie dokonać rozliczenia (wykazać i opodatkować w zeznaniu rocznym przychód z tytułu umorzenia pożyczki).