Umyślność i nieumyślność czynu zabronionego

Odpowiedź prawnika: Umyślność i nieumyślność czynu zabronionego

Zgodnie z art. 9 § 1 kodeksu karnego czyn jest popełniony umyślnie, jeśli ma zamiar jego popełnienia, to jest chce go popełnić (tzw. zamiar bezpośredni) albo przewidując możliwość jego popełnienia, na to się godzi (tzw. zamiar ewentualny). Aby zaistniał umyślny czyn zabroniony, zamiar sprawcy musi obejmować całość ustawowych znamion czynu zabronionego. Zatem sprawca przestępstwa podrobienia lub przerobienia dokumentu przede wszystkim musi działać z zamiarem sporządzenia lub przerobienia dokumentu, do których to czynności nie jest uprawniony (np. nie jest już urzędnikiem) i jednocześnie ma zamiar lub godzi się z tym, że taki dokument zostanie użyty jako autentyczny. Czyn zabroniony popełniony jest nieumyślnie, jeżeli sprawca nie mając zamiaru jego popełnienia, popełnia go jednak na skutek niezachowania ostrożności wymaganej w danych okolicznościach, mimo że możliwość popełnienia tego czynu przewidywał albo mógł przewidzieć. Przepis ten odnosi się zatem do sytuacji, gdy sprawca zaniedbał wymaganych w danej sytuacji reguł ostrożności.

Zbrodnię (tj. czyn zabroniony zagrożony karą pozbawienia wolności na czas nie krótszy od lat 3 albo karą surowszą) można popełnić tylko umyślnie; występek (tj. czyn zabroniony zagrożony grzywną powyżej 30 stawek dziennych, karą ograniczenia wolności albo karą pozbawienia wolności przekraczającą miesiąc) można popełnić także nieumyślnie, jeżeli ustawa tak stanowi. Przestępstwo określone w art. 270 § 1 kk jest występkiem. Jego popełnienie nosi wyłącznie cechę umyślności, gdyż ustawa nie przewiduje możliwości popełnienia tego czynu nieumyślnie.